TEİ MOTOR PROJELERİ

Bu Oğuzhan Uygun twitter'da beni engelledi...

LM2500 gaz türbinini mi biz üretiyoruz?

Biraz atmışlar ne ara atak helikopterinin moturunu üretmeye başladık ?

Biraz atmışlar ne ara atak helikopterinin moturunu üretmeye başladık ?

Yukarıda ATAK helikopteri değil güç modülü diyor...FADEC (Full Authority Digital Engine Control) olmasın ...

FADEC güç modülü değildir. Motor elektronik kontrol sistemidir. 
"Power-Module" terminolojisi motor anlamına gelir.
Blackhawk motorunun sıcak kısımları dahil %70 kadarını, TEİ üretiyor tabiiki lisans altında.
Atak helikopterinde kullanılan Honeywell CTS800 motorunu lisans altında üretiyordu zaten TEİ. TS1400 esas olarak bu motora benzer bir motor. Blackhawk benzeri bir anlaşmayla bu motorunda büyük yüzdesini TEİ'de üretmeye başlamış olabiliriz.
GE ile kendi ihtiyacımız olan LM2500 ve LM500'leri lisans altında üretim ve kapsamlı bölgesel bakım merkezi oluşturmak için anlaşma yapılmıştı.

Ben şunu merak ediyorum bizim yapacağımız bir motor hangi özelliklerle özgün sayılabilir hangi özelliklerle patent ve lisans hakkına takılabilir? Yani temel işleyiş şeması belli bu motorların. Biri diğerinden biraz büyük, bir bıçağı fazla, alaşımı biraz daha dayanıklı vs

Yani özgün bir motor yaptık dediğimizde birileri çıkıp "yahu bu motor bizim X motorun kopyası, bakın şunlar aynı" diyebilir mi?

Elimizde bir çok veri var ve birbiriyle çapraz etkileşimle hibrit bir model çıkaramaz mıydık? F110 motorunu al, çapını biraz büyüt, yakıt pompasının şeklini konumunu değiştir,  bypass oranıyla oyna vs iyi kötü ama özgün diye nitelendirilebilir bir şey çıkardı yıllardır.

"Öyle kolay değil çoban gibi yazmışsın" dediğinizi okur gibiyim çok basitmiş gibi yazdığımın farkındayım ama tersine mühendisliği etik bir tarzda bir şekilde yapabilmeliyiz diye düşünüyorum.

GE ile kendi ihtiyacımız olan LM2500 ve LM500'leri lisans altında üretim ve kapsamlı bölgesel bakım merkezi oluşturmak için anlaşma yapılmıştı.

Hatırladığım kadarıyla o MOU idi. Yani mutabakat zaptı. Anlaşma değildi.

https://www.geaerospace.com/press-release/marine-industrial-engines/ge-marine-tei-sign-memorandum-understanding-explore

GE ile kendi ihtiyacımız olan LM2500 ve LM500'leri lisans altında üretim ve kapsamlı bölgesel bakım merkezi oluşturmak için anlaşma yapılmıştı.

Hatırladığım kadarıyla o MOU idi. Yani mutabakat zaptı. Anlaşma değildi.

https://www.geaerospace.com/press-release/marine-industrial-engines/ge-marine-tei-sign-memorandum-understanding-explore

Doğru. Haklısınız, MOU idi. Ama neredeyse 1.5 yıl önceydi. Zorya Mashproekt projesinin sonuç vermemesi üzerine TEİ bu zaptı imzalamıştı. Bugüne kadar belli bir lisans altı üretim hattı kurmuş olabilir mi acaba?

Bu mutabakat mektubunda :

Mutabakat mektubu kapsamında GE Marine ve TEI, hem ihracat programları hem de Türkiye'deki programlar kapsamında LM2500 ve LM500 gaz türbin ailelerinin üretimi, montajı, testi, bakımı, muayenesi, onarımı ve revizyonu ile ilgili yerlileştirme görüşmelerini devam ettirecek.

Denmiş. Bilhassa üretimin yerlileştirilmesi konusu önemli.

https://www.ge.com/news/reports/ge-marine-ve-tei-arasinda-ge-marine-gaz-turbinlerinin-yerlilestirilmesi-kapsaminda

Bugüne kadar belli bir lisans altı üretim hattı kurmuş olabilir mi acaba?

"F404'ler geldi mi?" diye soruyorum diğer forumda, ama kimse "Geldiler ve depoya konuldular." diyemiyor. F404'lerde bile böylesine saçma sapan işler oluyorsa, o üretim hattı da mevcut değildir. 

TEİ, TF10000 ve TF35000 yerli motorlarını seri üretmeye başlarsa, bence ancak o zaman gemiler için de güç paketi meselesi çözülür. TR-USA ilişkileri düzelmeden bu konularda bir cacık olmaz.

Hoş, devletler arası ilişkiler düzelse dahi, anti-globalizasyon dönemine girdik. Bu yeni global sosyo-ekonomik düzende, kimse kimseye üretim hatlarını ve haklarını kolay kolay vermez.

TEİ , 50 kere MMU'ya motorları takıldı, teknisyenler tak-çıkart işlemini kolayca yaptı , F-110'lar MMU üzerinde çalıştirıldı,sesi harika vs...vs... açıklamaları yaptı.

Ama Hürjet prototipi çok daha önce yapılmasına rağmen motorlar hakkında bir gelişme, geldi-takıldı haberi yok demek ki motorlar kesinlikle gelmemiştir ...
Ama F-404 çok fazla kullanılan bir motor. T-7'ler Kore F-50 vs üretim hattı dolu olabilir.
Kore çok fazla ihale kazandı.

Ben PROTOTİPLER İÇİN , F-404/F-110  temininde bir sorun yaşanacağını sanmıyorum.
F-110'lar gelmeseydi endişelebilirdik....Ama geldi sorun olmaz F-404'ler....

Ammmaaa iş seri üretime geldiğinde ABD bizi çok kötü inletecektir  motor için....Kesinlikle de vermeyecektir iktidarın tutumu değişene kadar hatta değişse bile...

Peki ABD prototipler için niye motor verdi? 
1-İstediğimiz motorlar her ne kadar henüz yapamıyorsak da hüper-süper yetenekli motorlar değil .
2-Tıpkı Altay ihalesinde olduğu gibi  bir ülkenin yapmasını istemediğiniz uçak,tank,gemi projelerini baltalamanın en iyi yolu ; " Biz size hazır motor verelim , motor geliştirmeye vakit kaybetmeyin , alın size hazır kendini kanıtlamış motorlar ...." diyerek o ülkeyi hem kendine bağlamak o da olmazsa seri üretimde söz verdiğiniz motorları göndermeyerek projede motivasyonu - psikolojik halk desteğini duşürmektir....
ABD de bunu yapıyor  - yapacaktır mutlaka...

Ben PROTOTİPLER İÇİN , F-404/F-110  temininde bir sorun yaşanacağını sanmıyorum.
F-110'lar gelmeseydi endişelebilirdik....Ama geldi sorun olmaz F-404'ler....

Ammmaaa iş seri üretime geldiğinde ABD bizi çok kötü inletecektir  motor için....Kesinlikle de vermeyecektir iktidarın tutumu değişene kadar hatta değişse bile...

Bu bilinen bir gerçek. Önemli olan; bu konuda adım atmakla yükümlü olanların bu gerçeğin farkında olması. Savunma projelerini şov malzemesi gibi kullanmak yerine aslında bazı konularda sessiz ve derinden ilerlemek önemli. Bakınız ALTAY projesi motor sorunu yüzünden ne kadar geç kaldı! Aynı durumun MMU ve diğer projeler için olmaması için gereken her şey yapılmalı. Başka tedarikçi veya yerli motor... Olması gereken tabi ki yerli motor ve bu konuda ciddi çalışmalarımız sürüyor. Ancak henüz köprüyü geçmedik! Sorun hep o köprüde...