HÜRJET Jet Eğitim Uçağı Projesi

Bizim,
Sovyetler birliğinin yıkılmasına müteakip o ilk 15 yıl içinde; Kapatalizm maddi değer taşıyan teknoloji ve bilimleri yağmalarken, kapılarda sonuna kadar açılmışken, şu Klimov RD-33 ün üretim ve geliştirme haklarını bişekil punduna getirip alacaktık.

Þimdi Hürjet motorunu konuşmuyorduk...., daha neler neler sıralanabilir...

Bizim,
Sovyetler birliğinin yıkılmasına müteakip o ilk 15 yıl içinde; Kapatalizm maddi değer taşıyan teknoloji ve bilimleri yağmalarken, kapılarda sonuna kadar açılmışken, şu Klimov RD-33 ün üretim ve geliştirme haklarını bişekil punduna getirip alacaktık.

Þimdi Hürjet motorunu konuşmuyorduk...., daha neler neler sıralanabilir...

Onu bir şekilde Çin, Hindistan bile alamadı. Garip bir şekilde bu teknolojinin etkin kullanımı 60 yıldır belli sayıda ülke elinde, Çin, Türkiye listeye girmeye çalışıyor.

Uçak, tank motoru üretimi milli, siyaset üstü bir mesele. Allah bu ülkeyi motor ile terbiye etmeye çalışanların yüzünü güldürmesin...

Bizim,
Sovyetler birliğinin yıkılmasına müteakip o ilk 15 yıl içinde; Kapatalizm maddi değer taşıyan teknoloji ve bilimleri yağmalarken, kapılarda sonuna kadar açılmışken, şu Klimov RD-33 ün üretim ve geliştirme haklarını bişekil punduna getirip alacaktık.

Þimdi Hürjet motorunu konuşmuyorduk...., daha neler neler sıralanabilir...

Allah korumuş diyelim. Sovyet havacılık motorları evlerden ırak olsun.

Bizim hatamız planlamadan geliyor. Hürjet/TFX, F404/F414 ayarında aynı motoru paylaşmalı ve biri tek, biri çift, aynı motoru kullanmalıydı. TEİ bu ayarda modern bir motoru kendi başına çıkarabilirdi. Bakınız T-50/KFX ikilisi. Biz ne yaptık, F-135 motoru takılı F-22 istedik. 2014-2015 civarı TEİ ona da GE F110-132 ayarında 11 yıllık bir program teklif etti, onu da seçmedik. Þimdi ihalesi ortada duran, TEİ'nin motor geliştirdiğini iddia ettiği, RR'nin elindeki en yeni motor çekirdeğini sunduğu ama bizim lisans haklarında anlaşamadığımız, ortalıklarda sürünen bir motor işi var.

Hürjet F404 ile yoluna devam edecek, ona yapacak birşey yok. Pakistan'a satmayacaksak, ABD motor konusunda çok da sıkıntı çıkarmaz. Fakat bu şekilde kendi ayağımıza sıkmaya devam etmemiz, sektörü bitirecek.

Bizim,
Sovyetler birliğinin yıkılmasına müteakip o ilk 15 yıl içinde; Kapatalizm maddi değer taşıyan teknoloji ve bilimleri yağmalarken, kapılarda sonuna kadar açılmışken, şu Klimov RD-33 ün üretim ve geliştirme haklarını bişekil punduna getirip alacaktık.

Þimdi Hürjet motorunu konuşmuyorduk...., daha neler neler sıralanabilir...

Güzel düşünce de; Çinliler senelerdir kopyalıyorlar bu motoru.
2012'den beri, JF17'ye RD-93 yerine WS13 kullanmayı deniyorlar. Pakistan, hala RD-93 alıyor Ruslardan.
Rus motorlarının yanma odaları, aynı itkiye sahip Batı motorlarına oranla daha çaplı. Ama daha kısa boy olarak. Bu, yanma odasına bazı avantajlar sağlıyor. Ama motorun dumanlı çalışmasına da yol açıyor.
Bunun gibi, ufak ama önemli konularda, tasarım açısından oldukça farklı Rus motorları.
Batı jet motor ekolü ile TEİ'nin buluşması 1985. Yani biz Türkiye olarak yolumuzu daha önceden seçmişiz. Rus motoru, işi bulandırmaktan öteye gitmezdi.

Bizim bu konu ile ilgili iki hatamız var:

1. İyi veya kötü, TFX projesi başlatıldığında, motor imalatı projesi de başlatılacaktı. Bu iş lisans altı dahi olsa TFX , motorsuz olarak başlatılmamalıydı.

2. 2016'da RR ile yürünmeye başlandığında, açgözlülük ve cingözlük yapıp Katar işini ve İP haklarını bu projeye karıştırmayacaktık.

T-129 helikopter projesi için nasıl RR/Honeywell ile lisanslı motor üretimine girdiysek, TfX içinde aynı adımlar atılsaydı, bugün bu mevzuyu konuşmuyor olurduk.

Þu anda Ortadoğu'da ve Avrupa'nın kapısında savaş var. Türkiye bu coğrafyada kilit ülke. ABD'nin Türkiye'yi dışlama ve kenara itme lüksü yok. Hele bir Çin belası ile meşgulken.
Gereksiz beyanatları yapmaz ve kartları doğru oynarsak, hem f404 hem de f110 işi yakında kongreden geçer.

General Electric ile Tei  aralarinda güclü isbirligi

var Türkiye bu isbirligini bozmak istemiyor Tei de

3 F 404 -F 414 5 senede F 110 motorunu yapariz

https://www.trmotor.com.tr/turbofan-motor





Bu motorumuz 2028  hazir olacak

3 F 404 -F 414 5 senede F 110 motorunu yapariz

Yapamayız. TEİ, F110 muadili bir motor için 11 yıllık program verdi. Keza TF6000 ve TS1400 projelerine bakarsanız, verdiğiniz rakamların mantık dışı olduğunu görürsünüz.

Karar alıcılar "Hürjet, sadece jet eğitim uçağı. Belki hafif F-16 görevi de yapabilir. O yüzden çok da güçlü motora ihtiyaç yok" diye düşündüler sanırım. Ya da fazla bir şey düşünmediler, hangi motoru alabildilerse onu kullandılar. Ama olması gereken TFX projesinin başlamasıyla birlikte onun motoru da geliştirilmeye baslatılmalıydı.
Sonuç olarak yukarıdaki bir mesajda da söylendiği gibi; Hürjet uçağı, Kaan için geliştirilen motorun 1 tanesiyle uçmalıydı. Hem daha kapasiteli ve ileride eklenebilecek (Fazla enerjiye ihtiyaç duyabilecek) sistemlere de daha hazır olurdu. Geliştirilen motorun bir tanesi Hürjete, 2 tanesi de KAAN'a takılırdı.
Altyapıları aynı olunca bakımları da daha rahat olurdu.
Bu akıl yürütmesinde gözden kaçan ya da yanlış olan bir şey varsa; Bu konuda bilgili olan arkadaşların özellikle yazmasını rica ederim.

Karar alıcılar "Hürjet, sadece jet eğitim uçağı. Belki hafif F-16 görevi de yapabilir. O yüzden çok da güçlü motora ihtiyaç yok" diye düşündüler sanırım. Ya da fazla bir şey düşünmediler, hangi motoru alabildilerse onu kullandılar. Ama olması gereken TFX projesinin başlamasıyla birlikte onun motoru da geliştirilmeye baslatılmalıydı.
Sonuç olarak yukarıdaki bir mesajda da söylendiği gibi; Hürjet uçağı, Kaan için geliştirilen motorun 1 tanesiyle uçmalıydı. Hem daha kapasiteli ve ileride eklenebilecek (Fazla enerjiye ihtiyaç duyabilecek) sistemlere de daha hazır olurdu. Geliştirilen motorun bir tanesi Hürjete, 2 tanesi de KAAN'a takılırdı.
Altyapıları aynı olunca bakımları da daha rahat olurdu.
Bu akıl yürütmesinde gözden kaçan ya da yanlış olan bir şey varsa; Bu konuda bilgili olan arkadaşların özellikle yazmasını rica ederim.

Sn Bükrek,
Bir Eğitim Uçağı, uçurulması açısından, savaş uçağına oranla daha kolay ve dengeli olmalıdır. Koca bir 24-26000lbf kuru itkili (35000lbf yaş itkili) motor, hem daha pahalı olacağı gibi, bir eğitim uçağı için fazla gelir. Uçağı dağıtır. Ağırlığı da cabası. O koca motoru taşıyacak uçağın F16'dan büyük olması gerekir. En az bir F35 kadar olması gerekir. F35 boş 13300kg iken F16, 9200kg dır. Hürjet benzeri uçaklar 6500kg boş ağırlıktadırlar. Airframe'inin ona göre tasarlanması gerekir.
Araba sürmesini ufak arabada öğrenirsiniz. S-Class Mercedes'te değil. Kalkıp V-6 ya da V-8 motorunu da ufak A-Class Mercedes'e takmazsınız.

2016'da RR ile anlaşıp, hem TFX için 2 x 18000lbf kuru itkili yeni bir motor, hem de Hürjet için de ej200'ün TR modelini lisans altı Türkiye'de üretmeyi planlasaydık şu anda her iki uçak ta seri üretimde olurdu. TFX'de çok daha ekonomik bir uçak olurdu.

Türk olmak en büyüğünü ne güçlüsünü en cafcaflı en şatafatlı olanını yapmayı gerektirir, tfx herşeyi yapabilmeli gerekirse b21 kadar olsun ama herşeyi yapsın, motoru da ona göre olsun
Ben hala nasıl 35bin de kaldık onu merak ediyorum, türk olmak min. 50bin lbf ile işe girişmeyi gerektirirdi bir şey tutmuş bizi bu sefer

Türk olmak en büyüğünü ne güçlüsünü en cafcaflı en şatafatlı olanını yapmayı gerektirir, tfx herşeyi yapabilmeli gerekirse b21 kadar olsun ama herşeyi yapsın, motoru da ona göre olsun
Ben hala nasıl 35bin de kaldık onu merak ediyorum, türk olmak min. 50bin lbf ile işe girişmeyi gerektirirdi bir şey tutmuş bizi bu sefer

Vallahi doğru tespit. Ama bu Türk olmaktan ziyade kuvvetin istekleriyle alakalı. Adam diyorki "Ben gövde içinde 2 Amraam,  2 mk84 taşıyacam. " O zaman sana F-110 kalibresinde motor lazım oluyor.