HÜRJET Jet Eğitim Uçağı Projesi

Bizim bu konu ile ilgili iki hatamız var:

1. İyi veya kötü, TFX projesi başlatıldığında, motor imalatı projesi de başlatılacaktı. Bu iş lisans altı dahi olsa TFX , motorsuz olarak başlatılmamalıydı.

Yaşar hocam, 2024 Ocak ayında SSB Başkanı Haluk GÖRGÜN düzenlediği basın toplantısında KAAN'ın motoruyla ilgili şöyle bir açıklama yapmıştı;

Kaynak:
https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/savunma-sanayii-baskani-gorgunden-milli-muharip-ucak-kaan-ve-altay-tanki-aciklamasi/3107052

"Milli Muharip Uçak KAAN'ın motoru için yurt içinde özgün bir çalışma yürüttüklerini belirten Görgün, "Var olan tüm sistemlerimiz için motorlarımızı kendimiz üretiyoruz. TB3 tamamen yerli motorla uçuyor. KAAN'ın motoru için çok ayrı bir ekip, uzun zamandır çalışıyor. TR Motor bu işin bir parçası. Bizim planımız kendi ürettiğimiz motorun seri üretime yetişmesi." dedi.

Bu nedenle platform ve motor çalışmalarının birlikte başladığını anlatan Görgün, "Uçağın ihtiyaç duyduğu itki gücü ve enerji ihtiyacını karşılayabilecek bir motor tasarımıyla başlandı ve devam ediyor. Seri üretime başladığımızda motorumuzu alamıyor gibi durum olmasını istemiyoruz. KAAN'ın Türkiye'deki motor üretiminde bir ortaklık yok." değerlendirmesinde bulundu."

Bizim bu konu ile ilgili iki hatamız var:

1. İyi veya kötü, TFX projesi başlatıldığında, motor imalatı projesi de başlatılacaktı. Bu iş lisans altı dahi olsa TFX , motorsuz olarak başlatılmamalıydı.

Yaşar hocam, 2024 Ocak ayında SSB Başkanı Haluk GÖRGÜN düzenlediği basın toplantısında KAAN'ın motoruyla ilgili şöyle bir açıklama yapmıştı;

Kaynak:
https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/savunma-sanayii-baskani-gorgunden-milli-muharip-ucak-kaan-ve-altay-tanki-aciklamasi/3107052

"Milli Muharip Uçak KAAN'ın motoru için yurt içinde özgün bir çalışma yürüttüklerini belirten Görgün, "Var olan tüm sistemlerimiz için motorlarımızı kendimiz üretiyoruz. TB3 tamamen yerli motorla uçuyor. KAAN'ın motoru için çok ayrı bir ekip, uzun zamandır çalışıyor. TR Motor bu işin bir parçası. Bizim planımız kendi ürettiğimiz motorun seri üretime yetişmesi." dedi.

Bu nedenle platform ve motor çalışmalarının birlikte başladığını anlatan Görgün, "Uçağın ihtiyaç duyduğu itki gücü ve enerji ihtiyacını karşılayabilecek bir motor tasarımıyla başlandı ve devam ediyor. Seri üretime başladığımızda motorumuzu alamıyor gibi durum olmasını istemiyoruz. KAAN'ın Türkiye'deki motor üretiminde bir ortaklık yok." değerlendirmesinde bulundu."

Sn Buraktunahan,
Sn H Görgün bu sene bunu söylüyor. Biz de inandık!
TFX projesi 2011'de başlatıldı. Ön Tasarım fazı 2016'da başladı. Biz o tarihte BAE ile anlaştık. Motoru da RR yapacaktı Kale ile ortak olarak. Hatta TAEC diye bi de JV şirket kurdular. Sonra motor işine Katar'ı kattılar. Derken İP hakları işi çıktı. Motor işi durdu. Sonra akılları başlarına geldi; şimdi de Mahmut Akşit'ten , Sn Akşit'in sözüyle: imkansızı istiyorlar.

Sn Görgün, artık bir bürokrat. Ona göre cümle kuruyor. Kalenin yerini değiştiriyor.
Sn Demiroğlu ve Sn Akşit'in sözlerinin arasındaki satır aralarına bakmak lazım.

KAAN için yerli motor çalışması , yurtdişı ortaklığının imkansız olduğunun anlaşılmasıyla yerli olarak 1.2 -2 sene önce başladı...
Osman Dur'un başında olduğu Kale,RR Trmotor vs ile bu KAAN motor  işine başlandı demek istiyor Haluk Bey...Ama o iş heba oldu...RR kabul etmedi ...

Asıl çalışma başlayalı en çok 2 senedir.

Ben anlayamadığım konu Kaan ile hürjet'in ortak motorlara sahip olması gerektiği fikri

Son bir,iki sayfaya bakıyorumda nerden böyle bir fikre kapıldınız anlamış değilim

Dünyada hangi High denilen uçağın birde aynı motoru kullanan eğitim uçağı var

F15
Su 27
F14
J20
Su57
F22

Bu High denilen hiçbir uçağın motoru eğitim uçaklarında kullanılmaz ki tutupta hürjet'te Kaan motoru kullanalım

@Denizci16 çok haklı.

Hürjet, Kaan'ın motoruyla donatılacak olursa, o artık Hürjet olmaz. Öylesine iri kıyım bir motor için gövdeyi sil baştan tasarlamalısın. Üstelik yeni gövdeyi radar silik formda tasarlamak gerekir.

Çünkü, 5. nesil uçak için ürettiğin çok pahalı bir motoru, yine 5. nesil gövdeye koymalısın ki attığın taş ürküttüğün kuşa değsin. Bu durumda, tasarlanan bu yeni uçak, "birazcık ucuzundan" F35 oluyor; Hürjet olmuyor.

Hürjet bizim için olmazsa olmaz bir uçak değildi ki zaten niye bu kadar abartıldı anlayamıyorum...

Hatta hatırlarsanız Hürjet tamamen TUSAÞ bütçesi vs yapılan bir uçaktı devletin maddi bir destek bütçesi yoktur....
KAAN için bir testbad uçağıdır Hürjet ... Tarihinde hiç jet uçağı yapamamış bir milletin "Biz bir jet uçağı yapabilir miyiz?" mantığıyla  , deneysel uçak demeyeyim de yapılabilirlik denemesi için yapılan bir uçaktır.Sadece üretilmesi düşünülen KAAN'ı inşaa edecek yapısal sistemlerin , KAAN'a takılacak sistemlerin modellenerek uygulanacağı bir uçaktır...

Ayrıca Eğitim jeti olarak bizim ambargo yiyeceğimiz bir alan da değil gider her yerden alırsın kimse de ses çıkarmaz...

Bizim YENİ OSMANLICI siyasiler ve kamuoyu Hürjet'i öyle bir pompaladı ki herkeste yerli F-16 yaptık beklentisi oluştu...Gazze'ye gönderelim diyen tipler bile çıktı...

Motor onun için high klas bir uçak motoru olabilirdi çünkü bizim için eğitim uçağı lazım mantığıyla yapılan bir uçak değildir Hürjet...

Ben Hürjet motor seçiminde her zaman ABD etkisinden uzaklaşmak için (Yunanistan gibi hem ABD hem Avrupa uçağı alma) o tarihte KAAN için de düşünülen bir motor olduğu için RR üretimi olan EJ-200 ile donatılması gerektiğini vurguladım ama gidip yine ABD'nin kucağına düştüler...

Velhasıl Hürjet motoru işine dönersek tek ve güçlü bir highclass motor olmasında sorun yoktur...Eğitim uçağı üretmek asıl amacımız olmadığı için tek ve güçlü motorlu Hürjet sorun değildi bence...

SONUÇ: Ama mevcut durumda bize çok zaman kaybettirecek olsa da 2xTF-10000 olarak tasarlanması-dönüştürülmesi daha uygun...
İleride TEK MOTORLU TF-35000  ile donatılacak yerli bir F-16'mızın mutlaka yapılacağından da emin olabilirsiniz...

Hürjet bir çok rakibi yanında fakirin F16 sı performansında bir eğitim uçağı olarak silahlı modelini görünce wow diyeceğiz ama THK leri özellikle Özgür modernizasyonu sonrasında Hürjet ile silahlı uçak anlamında ilgileneceğini sanmıyorum. Tabiki projeyi desteklemek için sembolik bir kullanım olur ama vatanı bunlarla koruma ihtiyacı zor. Milli mühimmat aviyonik projeleri için gerekebilirdi ancak Özgür projesi artık ete kemiğe büründü. Ama bir çok ülke silahlı Hürjet ile vatanı korumayı düşünecektir bu uçak örneğin silahlı İtalyan M346 sı filan gibi değil bayağı bayağı fakirin F16 sı gibi bir uçak olacak

Hürjet bizim için olmazsa olmaz bir uçak değildi ki zaten niye bu kadar abartıldı anlayamıyorum...

Hatta hatırlarsanız Hürjet tamamen TUSAÞ bütçesi vs yapılan bir uçaktı devletin maddi bir destek bütçesi yoktur....
KAAN için bir testbad uçağıdır Hürjet ... Tarihinde hiç jet uçağı yapamamış bir milletin "Biz bir jet uçağı yapabilir miyiz?" mantığıyla  , deneysel uçak demeyeyim de yapılabilirlik denemesi için yapılan bir uçaktır.Sadece üretilmesi düşünülen KAAN'ı inşaa edecek yapısal sistemlerin , KAAN'a takılacak sistemlerin modellenerek uygulanacağı bir uçaktır...

Ayrıca Eğitim jeti olarak bizim ambargo yiyeceğimiz bir alan da değil gider her yerden alırsın kimse de ses çıkarmaz...

Bizim YENİ OSMANLICI siyasiler ve kamuoyu Hürjet'i öyle bir pompaladı ki herkeste yerli F-16 yaptık beklentisi oluştu...Gazze'ye gönderelim diyen tipler bile çıktı...

Motor onun için high klas bir uçak motoru olabilirdi çünkü bizim için eğitim uçağı lazım mantığıyla yapılan bir uçak değildir Hürjet...

Ben Hürjet motor seçiminde her zaman ABD etkisinden uzaklaşmak için (Yunanistan gibi hem ABD hem Avrupa uçağı alma) o tarihte KAAN için de düşünülen bir motor olduğu için RR üretimi olan EJ-200 ile donatılması gerektiğini vurguladım ama gidip yine ABD'nin kucağına düştüler...

Velhasıl Hürjet motoru işine dönersek tek ve güçlü bir highclass motor olmasında sorun yoktur...Eğitim uçağı üretmek asıl amacımız olmadığı için tek ve güçlü motorlu Hürjet sorun değildi bence...

SONUÇ: Ama mevcut durumda bize çok zaman kaybettirecek olsa da 2xTF-10000 olarak tasarlanması-dönüştürülmesi daha uygun...
İleride TEK MOTORLU TF-35000  ile donatılacak yerli bir F-16'mızın mutlaka yapılacağından da emin olabilirsiniz...

Hürjete nasıl ihtiyaç yok. Envanterde değişmesi gereken t38 ler nf5 ler var. Pilotları kaana hazırlamak için gelişmiş aviyoniklere sahip bir ucak lazımdı. Üstelik bu uçağın ciddi ihracat potansiyeli var. İspanya işi olmak üzere yakında Mısır işi de olur. Daha uçak envantere girmeden çatır çatır satılıyor.

Motor işine gelince ej200 tek olarak kullanıma uygun tasarlanmış motor değil. Daha önce hintliler tejas için İsveç gripen için değerlendirmemiş. Onlar da f 414 kullanıyor.

Hürjet'e ihtiyacımız yok demedim "olmazsa olmaz" bir uçak değil dedim...Olmazsa olmaz olsaydı TUSAÞ öz kaynaklarıyla geliştirilmesine karar verilmezdi.
İspanya,Mısır alacakmış tamam alınca konuşalım...İnşallah olur sizin dediğiniz gerçekleşir...

Bizim yapmamız gereken mmu projesini başlattığımız 2010da hürjet işini de başlatmak olmalıydı. Önce hurjeti bitirirdin, sonra elinde yetişmiş kalifiye uçak yapmayı öğrenmiş teknik personelle mmu işine daha güvenli girerdin.

Silahlı hürjetin yeterince etkili olmayacağı fikrine de katılmıyorum.  Geçenlerde Tusaş bir bilgi vermişti: Bir operasyonda anka iha hedefi tespit ediyor. Geriden t129 füze sallayıp hedefi imha ediyor. Þimdi aynı konsepti hürjet- anka3- kızılelma ile hayal edelim . Anka 3 tespit edilmeden düşman hattının derinlerine sızabilir, arkasındaki kızılelmaya hedef tayini yapar. Bu durumda hürjet adeta bir "komuta kontrol" uçağı gibi ihaları idare edebilir. Bu yüzden hürjetin inanılmaz uzun menzilli sensörlere veya tonlarca mühimmat taşımasına gerek yok çünkü yanında  "cephanelik" gibi kullanabileceği sihalar olacak.