HÜRJET Jet Eğitim Uçağı Projesi

Tf 6000 ibf kuru  Tf 10000 ibf yas itkili

bize TF 10000 ibf kuru itkili motor yapmamiz gerekir  yeni  Hürjet cift motorlu

cika bilir

Tf 9000 kuru itkili de olabilir

Tf 35000 -Kaanin motoru bunu karistirmayalim

olması gereken  oydu zaten;  ama Hürjet birçok  süreci tamamlayana kadar ortada bir TF  motor yoktu.
TF  tasarımı 2020  sonu 2021  başı gibi  başlandığında Hürjet'in  tasarımı   donmuş veya donmaya yaklaşmıştı,  zaten uçak 2022 sonunda  hangardan çıkmıştı bile.

fakat  benim de  içimden geçen  hep  çift TF  motorlu  bir silahlı  hafif taarruz uçağı.
eğitim jetini  üretmek neden bu denli önemli? 
git  İtalya'dan  m346  sipariş et.

TF  motor ilk  Teknofest 2022'de sergilendi, o tarihte   bu  motorlara göre uçak tasarlamaya başlasan  yine bile  MMU  için ciddi bir takvim rahatlaması sağlanabilirdi bence.
diyeceksiniz ki,  40  F16 70  gelecek,  takvimde sorun olmaz.
o ABD'nin insafında malesef.
diyeceksiniz ki  MMU  üretimi 2028'de başlayacak.
o da F110   nedeniyle  yine ABD'ye  bağlı,  kaç motor var stokta?  kaç motor gelecek?  zamanla göreceğiz.
diyecekseniz ki silahlı Hürjet ile idare ederiz bir süre.
o da 404  motoruna  bağlı malesef.
halihazırda  kesinleştirebildiğimiz ve dışarıya bağlı olmayan en ciddi  uçak Aksungur.

zor zamanlar zor kararlar almayı gerektirir.
daldaki iki  kuş mu?
eldeki bir kuş mu?
ben bu gün bile hala  eldeki bir kuşu  seçerim.
ama   ümidim de  önerim de var.
KE  ve Anka 4  çift motorlu olacak.
bu ikisinden birisi   %60  ortak alt sistemlerle   insanlı  modeli de  mutlaka olmalı.

insanlı jetlerde de  insansızlarda da  iniş takımından  kanatlara,  motorlardan  servolara ve  antenlere    onlarca ortak alt sistem var zaten.
ufak bir kokpit  eklemek   çok  çok imkansız  olmasagerek.
motor uzaktan sinyalle ateşlenmeyecek de  kokpitten ateşlenecek,  iniş takımı  sinyalle açılıp  kapanmayacak da kokpitten  açılıp kapanacak,  kanatlar  da  aynı şekilde.
aslında  çok   tuhaf görünebilir ama,  belki  pilotun koluna takacağı  basit bir saat tarzı bir aparatla   kokpit içine oturan plotun  yine sinyal yollayarak  motor ateşlemesi ve  iniş takımlarını açıp  kapatması bile mümkündür.
neticede yer kontrol istasyonu da  bir sinyal yollayarak yapıyor bu işi,  aynı  sinyali  ha yer kontrol istasyonu  vermiş,  ha  plotun  kolundaki bir  aparat vermiş,  uçak bunu mu ayıracak sanki?
UBAS  gibi bir şeyi  yapıp Su25'ten  LGK  atanlar için çok zor iş değildir belki bu.
uçağın  modifikasyon  oranı belki %40  bile  olmayabilir yani.
fakat  bu uçak gerçekten hafif taarruz uçağı olmalı,  yani  en  çok çakır taşısın  yeter.



kaynak:

https://www.ensonhaber.com/gundem/turkiyenin-ilk-askeri-ucak-motoru-tei-tf6000-tanitildi

https://www.defenceturk.net/tei-yeni-turbofan-motoru-tf6000i-ilk-kez-teknofestte

Hürjet'in yapımının önemi bu forumda bile anlaşılmamışsa, geçmiş olsun.

kabardey hocam,
konu  uçak değil,  garanti uçak  konusu.
şu başlıktan ABD  ve  motor  paylaşımlarını çıkarttığımızda   sayfaların yarısından çoğu gidiyor.
halbuki  bu projeler  ABD'yi daha az konuşalım  diye başladı.

eğer MMU  projesinde   makul olmayan  takvim gecikmeleri yaşanırsa,  gerçekten geçmiş  olsun.
artık  akrobasi  Hürjet'iyle  Aksungur  kol uçuşu yapar,  biz de izleriz.

kabardey hocam,
konu  uçak değil,  garanti uçak  konusu.
şu başlıktan ABD  ve  motor  paylaşımlarını çıkarttığımızda   sayfaların yarısından çoğu gidiyor.
halbuki  bu projeler  ABD'yi daha az konuşalım  diye başladı.

eğer MMU  projesinde   makul olmayan  takvim gecikmeleri yaşanırsa,  gerçekten geçmiş  olsun.
artık  akrobasi  Hürjet'iyle  Aksungur  kol uçuşu yapar,  biz de izleriz.

Üstat, eğer öyle bir durum ola idi, neden ABD motoru seçildi? F-35 alamadığımız bir dönemde Kaan için F110 seçildi. Leo2 satılmadı Altay'da MTU seçtik. Biz bağımsızlık istiyoruz tamam da, hemen isteyemiyoruz, zira altyapımız yok ama sistemlere de ihtiyacımız var. Üstüne birde kuvvet ve bürokrasinin plansızlığı eklenince bu sonuçlar kaçınılmaz. Neyse de Hürjet günün sonunda hem bize hem dünya da, Tusaş'ın tek başına jet motoru kullanan bir ürün çıkarabileceğini gösterdi, MMU için hem moral hem tecrübe verdi, dışarıdan bakan gözlere tamam bunlar boş yapmıyormuş dedirtti. Sadece psikolojik etkisi bile önemli. Bu uçaklarda eğitim gören pilotlarımızın duygularını da ayrıca konuşacağımız günler gelir umarım. Sanırım dediğimi anlatabildim.

Hürjet Kaanın eğitim uçağı olacak diyoruz aynı zamanda da neden yurt dışından eğitim uçağı almadık diyoruz. Bu ikisi birbiriyle çelişiyor. Kaanla ortak milli aviyonikler veya downgrade edilmiş milli aviyonik ve sensörler ve de yazılımlar kullanacak bir eğitim uçağı lazım bize. Dışardan alınacak eğitim uçağına bunları entegre etmenize kim izin verecek izin verse bile bizim açımızdan bu adamlar ne kadar güvenilir. Kabardey çok haklı. Bu forumda Hürjete gerek yok denmesi hayal kırıklığı

Dün zaten TEI Genel Müdürü  Mahmut Akşit'in bir demeci vardı burada paylaşıldı mı bilmiyorum. 

Hürjet ve Kaan ABD malı motorlarına bağımlıyız ne yazık ki. 

İşin özü Hükümet sıkıştırıyor motor için ama elden ne gelir zaman meselesi diyor Mahmut Bey.

KAAN Block-1 ve Block-2 kesin ABD malı motorlara göre üretilecek. Bunlar benim varsayımım tabi. 2028 yılında Block-1 ler envantere girecek. Yerli motorun geleceği süre içerisinde Block-2 lerin çıkması için bir zaman dilimi var gibi gözüküyor..
Belki Block-3 TEI motoruna yetişebilir. 2035 yılı civarı Mahmut Akşitin söyleminden çıkarıyorum seri üretim tarihini.


Verdiği demeç bu şekilde.


"TF-10000 ile ilgili çok fazla detay veremiyoruz ama bununla ilgili çalışmalarımız başladı. Elimizden geldiği kadar hızlı çalışmaya çalışıyoruz," diye belirtti. Bu tür ileri teknoloji motorların geliştirilmesinin genellikle uzun zaman aldığını vurgulayan Akşit, "Dünyada 10-15 yıldan önce çıkmıyor," ifadesini kullandı.

"Eurofighter'ın motoru bizim çalıştığımız motordan çok daha küçük bir motor. Teknoloji olarak da bunun kadar gelişmiş bir motor değil. 17 yılda yapıldı. TF-6000 motorumuzu Þubat ayının sonunda çalıştırmıştık. O zamandan şimdiye 54 tane başarılı test yaptık," diyerek ilerleme kaydettiklerini vurguladı. Motor ihracatının zorluklarına da değinen Akşit, "Motor bitmiş bir ürün değil. Bunu ihraç etmek uçağın kendisini ihraç etmekten bir tık daha zor," dedi. Ancak, İHA ve helikopter üreticileriyle iş birliğinin bu zorluğu aşmada yardımcı olabileceğini belirtti.

TUSAÞ, KAAN  ve Hürjet'te ABD menşeili motorlar kullanmakta. Bu motorların kullanılması ABD ile olan ilişkilerin iyi olmasını gerektiriyor herhangi sorun KAAN ve Hürjet'in gelişimini ve üretimi de etkiliyor. Türkiye ve ABD ilişkileri son zamanlarda iyi olsa bile olası bir ambargoya karşı Türk mühendisler yerli motor projesi sürdürmekte. Motor projesi TRMotor ve TEI ortaklığında yürütülüyor.

Türkiye'nin ürettiği en güçlü motor olan TEI-TF6000, geçtiğimiz aylarda tanıtıldı. 27 Þubat 2024'te ilk defa ateşlenen TEI-TF6000, KIZILELMA ve ANKA-3 insansız savaş uçaklarına güç verecek. TEI-TF6000, 6000 libre (lbf) itki verecek. KAAN için 2 adet 29.000 lb itki gücü sağlayan motorlar isteniyor. TEI-TF6000 motorunun KAAN'ın motorunda gelişim ve deneyim amaçlanıyor. TEI-TF6000'i temel alarak geliştirilmesi planlanan türevlerinin de çeşitli insansız ve insanlı hava araçları, helikopterler, özel jetler ve diğer farklı platformlarda kullanılması planlanıyor. TEI aynı zamanda artyakıcı itiş sistemine sahip versiyonu olan TF-10000 üzerinde de çalışıyor.

@Denizci16 çok haklı.

Hürjet, Kaan'ın motoruyla donatılacak olursa, o artık Hürjet olmaz. Öylesine iri kıyım bir motor için gövdeyi sil baştan tasarlamalısın. Üstelik yeni gövdeyi radar silik formda tasarlamak gerekir.

Çünkü, 5. nesil uçak için ürettiğin çok pahalı bir motoru, yine 5. nesil gövdeye koymalısın ki attığın taş ürküttüğün kuşa değsin. Bu durumda, tasarlanan bu yeni uçak, "birazcık ucuzundan" F35 oluyor; Hürjet olmuyor.

+1
Sn Serkan,
Bakın Sn Merzifonlu ne güzel izah etmiş.
Hürjet görece olarak küçük ve airframe olarak ~6.5 ton boş ve MTOW olarakta ~10500 kg lık bir uçak.
Yapısal olarak bu verilere göre inşa edilmiş bir uçak. Kalkıp buna bir F110 takmaya çalışırsanız olmaz. Tüm yapısal geometrisini ve aerodinamiğini elden geçirmeniz gerekir. O uçak ta Hürjet olmaz. TF35000 bu uçağa hiç olmaz.
Zaten Hürjet stealth değil. Stealth uçak için inşa edilen motoru Hürjet'e takmaya çalışmak abes kaçar. Tek motorlu bir KF21 yaptık dersiniz; TF35000'i takarsınız. O zaman olur.

Sayın Yaşar sizi anladım , Merzifonlu hocamı da anladım diğer arkadaşları da anladım ama galiba ben kendimi  anlatamadım....

Mevcut Hürjet gövdesi için F-110 , EJ-200 tabiki olmaz  zaten dunyada da örneği yok ama ben bizim Hürjet gibi bir uçağa  hele ki eğitim uçağına ihtiyacımızın öncelikli olmadığını düşünüyorum.

Hürjet ebatında bir uçak da yapsak F-16 gibi light bir jet de yapsak yine motor için Batı'ya gebe olacaktık.

Madem Hürjet ebatlı bir jet seçecektik o halde TF-10000 ebatlı 2 sene sonra üretilecek bir yerli motor ile donatılmalıydı. Prototiplerde ister ABD ister Avrupa motoru kullan zaten seri üretime kadar TF-10000 hazır olurdu ve bu motor eğitim jeti için yeterli gücü verirdi.

Aynı mantıkla  prototiplerde KAAN için hangi motoru kullanmayı planlıyorlarsak( EJ-200 zF-110 vs) o motorun ebatına uygun tek motorlu bir jet tasarımı yapılabilirdik Hürjet yerine...

Yani mevcut Hürjet gibi bir eğitim jeti planlaniyorsa TF-10000'e uygun çift motorlu tasarım / KAAN motoru TF-35000 yapılıyorsa  tek motorlu bir light jet yapılmalıydı Hürjet yerine.

Yerli motorun ileride ne olacaksa ona uygun bir Hürjet tasarımı olmalıydı kısaca...

Burada Hürjet'in tasarımının  eğitim yada fighter jet olması 2.planda olmalıydı. 2'si de işimizi görürdü...
Bence fightera daha çok ihtiyacımiz vardı

Sn Serkan1976,
Önce bir ufak düzeltmeyle başlayayım; ej200 ve f110 çok farklı motorlar. EJ-200 motoru, Hürjet'e uygun bir motor. 13500lbf kuru, 20200lbf yaş itki üreten bir motor. F110GE129 motoru ise 17700lbf kuru ve 29500lbf yaş itki üreten bir motor. Hürjet'e fazla gelecek bir motor.

Gelelim Hürjet'in eğitim uçağı olmasına. T38'ler artık çok eskidi; akrobasi takımının f5'leri de artık değişim istiyor. Mutlaka bize eğitim uçağı lazım. 21inci yüzyılın teknolojisine ayak uyduracak ve stealth uçak uçuracak pilotlarımızı yetiştireceğimiz ileri teknoloji içeren eğitim uçaklarına sahip olmamız elzem artık. O bakımdan Hürjet'in eğitim uçağı olarak üretilmesi çok yerinde bir olaydı. Ama bu uçağa motor bulamayacağımız konusu hiç düşünülmemişti. Buradaki en büyük hata, Hürjet tasarımı olgunlaşmışken bile, uçağın hangi motoru kullanacağı belli değildi. Önce EJ-200 dendi. Hatta Paris'te MOU imzalandı. Sonra F404 seçildi.
Ülkenin bekası için vazgeçilmez önemi olan bu motor işlerinde kesin alımlar yapılmadan biz motoru verecek ülkelere EYY MEYY deyip onlarla kötü olduk. Bize hiç bir faydası olmayan, hatta geçmişte bizi arkadan vuran Filistin için, bu motorların ipini elinde bulunduran mercilerle kötü olduk. Þimdi de görünür/görünmez ambargo edebiyatı yapıyoruz.
Bu motor işlerinin sarpa sardığı görüldüğünde derhal TF10K motoruna öncelik verilip, Hürjet çift motorlu hale getirilmeliydi. Bu konuda hemfikiriz.

EDIT

RD93, EJ200, F414 gibi motorlar, çok ağır olmayan bazı modifikasyonlarla Hürjet'e uyarlanabilirler. Uçağın şu ana kadar yapılan testlerinin bazılarının tekrarı gerekecektir. Evet çıkar f404'ü tak yerine f414'ü olmaz. Ama yeni bir uçak yapmaktan çok daha kolaydır.

Fransızlar belli bir süre 2 x f404 motoruyla Rafale'yi kullandılar. Sonra Snecma M88 motoruna döndüler.  Hatta ilk M88'i taktıklarında öbür motor hala f404'tü.

Hürjet'i 2 adet TF10K ile kullanmak için çok daha detaylı bir revizyon gerekir. Uçak yeni baştan tasarlanır.

+1

"Hürjet Kaanın eğitim uçağı olacak diyoruz "

kim diyor bunu?
böyle bir şey demiyoruz.
jet eğitim uçağı  bu,  jet motorlu bir uçak   uçuşunun canlı simülasyonu  için.

aynı  mantıkla  Yunanistan'ın aldığı M346  uçakları  rafal ile  ortak aviyonik filan mı  barındırıyor?
bu şekilde bakarsanız  çok yanlış anlarsınız konuyu.

jet eğitim uçağının  herhangi bir uçakla  aynı sistemleri barındırması gibi bir ön şart yoktur.
zaten   benzetilmiş kokpitler için  simülasyonlar fazlasıyla gelişmiş ve kullanılıyor.

o zaman  bütün savaş uçaklarının her biri  için ortak alt sistem barındıran  çok benzer kokpitli  jet eğitim uçağı yapmak gerekirdi.

f16 blok 70'in  çift koltuklu  eğitim  modeliyle  yapılacak  onun eğitimi mesela.
esasen  sizin işaret ettiğiniz ortak alt sistemli  uçakla eğitim yapmak ise konu,  ayrıca bir  Hürjet yapmaktansa MMU'nun  iki koltuklu eğitim modelini yapmak gerekirdi.
bu kocaman uçağın çift koltuklu  modeli neden yok? 

devir hem simülasyon devri;  hem de dijital bir kokpitle basit ara yüz ayarlamalarıyla  her uçağın kokpitine  benzetmek  mümkündür bir  uçağın kokpitini.
eğer isterseniz  MMU  göstergelerini Atak  kokpitine bile rahatça  uyarlayabilirsiniz,  ara  yüz yazıp   bilgisayara yüklemeye bakar.

Hürjet için ABD F-404 vermezse ne yapmalıyız ?