HÜRJET Jet Eğitim Uçağı Projesi

Tayfun Erdil isimli kullanıcı X platformunda konuya dair bir paylaşım yapmıştı. Bu paylaşımında motorla ilgili bir takvim vermişti;
GE-ABD üretimi F-110 motor, MM-Milli motor

2024-2026 Testler(GE)
2027 Pilot Üretim(GE)
2028 İlk 20 adet teslimat(GE)
MM'nin teslimi
2029-2031 Seri Üretim(GE),Testler(MM)
2032 Seri Üretim(MM)

Motor hakkında teknik konuları tartışıyorduk, bir anda kişisel tartışmalara geçtiniz. Bilmediğiniz konu hakkıda atıp tutuyordunuz düzelttim, kanıtladım ama sonunda saklanacak yer bulamayınca kıvırmaya başladınız.
Sahada 10-0 kaybettiniz ve konuyu Ağrı dağının tepesine kadar sürüklediniz.

Hakim olmadığınız konulara yorum yazmamanızı tavsiye ederim, yine de siz bilirsiniz ama böyle madara olursunuz, kaçacak yer bile bulamazsınız ve sonunda konuyu dağıtmakla meşgul olursunuz.

Tablonuz çok güzel, hiç ortada olmayan F-136 motoruna bile ömür biçmişsiniz.

Öylemi? Bu sefer 11-0 oldu. GE'nin resmi sayfasına göz atalım.
https://www.geaerospace.com/news/press-releases/defense-engines/ge-rolls-royce-f136-program-history-engine-details-0

Ukrayna savaşı konusunda Sn.ocelot ve Sn.Denizci ile sohbetimiz vardı, sizin gibilere özel iletim de vardı.

Ancak bazıları batıdaki 1 ülke ordu için afedersiniz tuvalet kağıdı üretirse bile bunun dünyada en iyisi olduğunu, yumuşak, çok temiz arkasından mikrop bile bırakmadığını savunanlar var, muadilleri var, mağazadan bile bulabilrsin bu ürünü dediğin anda Þii, Rusçu, hain olursun.
Bunun gibilerle sohbet etmek, medeni şekilde tartışmak, tez ve ona karşı antitez olsun diye ileti atıyorum.

Tebrik etmek ne zamandan beri kişisel saldırı oldu. Sadece sizi tebrik ettim, Rus sistemlerini savunmak yürek ister.

Öncelikle 2. kaynaktan doğrulanamayan Rus iddialarını bugüne kadar kabul etmedim, bu günden sonrada kabul etmeyeceğim. Ruslar, özellikle savunma sanayi konularında, yalanları ile ünlü olan bir ülke. Sovyetlerden beri gelen bu yalan söyleyerek propaganda yapmayı bugün bile sürdürüyorlar. Rusların yalanlarını sürekli 2. ülkelerden (Hindistan, Çin gibi) gelen bilgiler ile ortaya çıkarmak, bazı insanların hobisi olmuşken, artık gerçekleri kabullenmek lazım. Resmi Rus yayınları, 2. bir kaynaktan gelen bilgi olmadığı sürece, iddia aşamasını geçemez. Ruslarında çok güzel sistemleri var. Dünya çapında kabul gören, onları övün en azından.

F136 iptal edilmiş bir proje. İptal edilmiş bir projede motor ömrü vermek, bilemedim ne kadar gerçekçi. Ama sizi mi kıracağız, iptal edilmiş projedeki motorun ömrü 4bin saat olsun.

Bağımsız hareket eden bir bölgesel aktör olmak isteyen ve dış ve güvenlik politikasını buna göre yürütmeye çalışan bir ülkeyle hiç kimse ama hiç kimse stratejik ortak olmaz. Bunu herkes kafasına koymalı. Bu öyle kolay bir yol değildi. Bu yolu seçtik biraz da seçmek zorunda kaldık. Rusya veya Çin kollarını açmış bekliyor zannedenler veya ABD ile bu seçimimize rağmen devam ederek çok iyi oluruz diyenler hayal kuruyor.

Biz olabildiğince bağımsız olmak istiyoruz ve bunun bir bedeli var. Yoksa öyle bir dış politika uygularım ki ABD bana f 35 te yollar SM 6 da uçaklara motor da yollar. Alman motoru da Altaya takar gezdiririz. Aynı şey Rus Çin malı motorlar ya da uçaklar için de geçerli. Ha o dış politikayı uygulayan ülke ne Suriyede ne Libyada ne Karabağda olamaz. Barış sürecini de başlatır tekrar. Bunları Çin'le beraber olsan da Rusya'yla beraber olsan da yapamazsın. Hepsi PKK ile Yunanistan'la GKRY ile gayet iyi ilişkileri olan ülkeler en basitinden.  Bu bir seçimdi arkadaşlar ve biz seçimimizi yaptık. Kendi göbek bağımızı da kendimiz kesmek zorundayız. Bu işler böyle. Yoksa Japonyası, Kanadası, Avustralyası, Almanyası bizim yaptıklarımızı aynen hatta daha iyisini de yapacak ülkeler. Burada sıkıntı sanki hala bu durumun farkında değilmiş gibi dışarıdan alt sistem hatta platform seviyesinde destek bekliyor olmamız.

Ukrayna savaşı olmasaydı durumumuz çok daha kötü olurdu. Batı da Doğu da bizi bir yerde (düşmanından bir miktar uzakta) tutmak istediğinden hala tekeri döndürebiliyoruz.

+12356789

Aslında herkes durumun farkında, saflar tamamen ayrışmadan alabildiğimiz tüm teknolojileri almaya uğraşıyoruz, bizi çoktan gözden çıkardılar, Ukrayna savaşı yetişmeseydi muhtemelen Yunanistan'ı üzerimize salacaklardı.

Batıdan koparak Rus-Çin ittifakına katılalım diyenler çok fena yanılıyor, Amerika bize motorları vermediğinde İngilizler de vermez, Ruslardan motor alabiliriz düşüncesi hiç mantıklı değil, bizi çok süründürürler. Çıkar alanlarımız hem Batı, hem de Rusya-Çin ile çakışıyor.

1.Dünya savaşında imdadımıza Bolşevik ihtilali yetişmişti, Batıdan kopmuş bir Türkiye, Hem Batı hem Rusya için güzel bir paylaşım sahası olur, aralarında anlaşarak bizimle top gibi oynarlar.

Kısacası eğer bağımsız bir dış politika gütmek istiyorsak bu motorlar yerli ve milli olmak zorunda, en kötü senaryo ile düşünürsek savaş çanları çalmaya başladığında 3 ayda motor ortaya çıkar, belki ömrü şimdilik 1000 saat olur ama bizim olur.

3. dünya savaşı göze alınmamışsa kimse Türkiye'nin içinde olacağı bir savaşı başlatmak isteyecek kadar salak değildir. Hele de Yunanistan'ı üstümüze salıp seyredecek kadar. Türkiye büyük çaplı bir konvansiyonel savaşa girmişse bilin ki konvansiyonel bir 3. Dünya savaşı çoktan başlamıştır. Başımızdaki hükümet  (tek parti ya da ittifak) hangi siyasi kombinasyonda olursa olsun. Biz öyle kolay kolay başkasının savaşına çekilemeyiz artık. Zaten büyük güçlerin bizlerle en temel sorunu da bu ve bu olmaya devam edecek. Kendilerine yeni taşeronlar aramaları bu yüzden.

Dünyanın en önemli birkaç su yolundan birisi bizim kontrolümüzde. Rus Ukrayna savaşında boğazlar açık olduğunda bile ne kadar sorun yaşandı ve tahıl inisiyatifini yürütmesek bir koca kıtada (afrika) birçok ülke açlık tehlikesi geçiriyordu. Türkiye'nin mecbur kalırsa ve kafayı bozarsa Boğazlar, Karadeniz, Ege ve Doğu Akdeniz'de neler yapabileceğini, küresel anlamda kara, deniz ve hava ulaşımında nelere sebep olabileceğini Husilere bakarak biraz tahmin edebilirsiniz. Husilerin yarattığı etkinin 100 bilmem kaç katını ne AB ne Rusya ne Çin ne de ABD durduk yere kaldıramaz. Anca 3. Dünya savaşı olursa göze alırlar. Biz acı çekeriz ama çok büyük acılara da neden oluruz. Burada konuştuğumuz silahları ve sistemleri bir gözden geçirip düşünün bu açıdan arkadaşlar.

Hürjet-KAAN için motor seçimi yapanlar bir Batı motoru seçtiklerine göre teknik-siyasi nedenleri düşünmüşlerdir mutlaka...

Israrla bu kadar ambargoya rağmen hâlâ Batı motoru istenmişse terazinin bir tarafı daha ağır basıyordur ki görünen tercih BATI

Hürjet-KAAN için motor seçimi yapanlar bir Batı motoru seçtiklerine göre teknik-siyasi nedenleri düşünmüşlerdir mutlaka...

Israrla bu kadar ambargoya rağmen hâlâ Batı motoru istenmişse terazinin bir tarafı daha ağır basıyordur ki görünen tercih BATI

Sn Serkan1976,
Rus uçaklarına ve motorlarına bakarsanız, Sovyet döneminden sonra eldekinin üzerine kayda değer yeni bir şey geliştirip koymamışlardır. Mig 35 , Mig 29'un kopyasıdır.
Su35 de Su27'nin. Tabii bu arada Su30'dan tutun Su34'e kadar bir sürü "değişik" uçak var. Hepsinde aynı kaporta.
Batı, bu dönemde F35, F22, EF2000, Gripen ve Rafale gibi yeni modeller getirmiş şimdi de NGAD, Tempest gibi uçaklar geliştirmektedir.
Motorları da aynı hesaptır. Sovyetlerden kalma AL31 serisinin üzerine getirdikleri motorlar, belli oranda Fransız TOT yardımıyla geliştirilmiş motorlardır. Hala Su57'nin, AL55 serisi motoru istenen kabiliyete ulaşmış değildir. Klimov RD33'de 1974'den yani Sovyet döneminden kalma motordur.
AL31FP serisinde tek kristal kullanmayı denemişler, beceremeyip bırakmışlardır. AL55'te de tek kristal deniyorlar. Hala olumlu sonuç yok.
Aslında abartılı övünmeden öte değildir motor teknolojileri.

SU27 ve SU35

Bizim üst kademe bunu görüyor ve biliyor. Bizimle beraber, MMU'ya motor geliştirmek için çok öneride bulundular. "Bize yardımcı olacaklardı"!! 😆
Bizim 3üncü nesil tek kristal türbin bıçakları hem ts1400'de çalışıyor, hemde T700TEI701D motorunda. Þu anda da TF6000'de; ve 54 defa teste tabi tutulmuş.

Rus motorlarından uzak durmak en doğrusu. Çinliler maalesef tüm motor teknolojilerini ve geliştirme sistemlerini Rus ekolüne göre oturtmuşlar. Hala WS serisi motorlarda istenilen yere varamadılar.

Dediğiniz çok doğru, bu işin siyasi kanadı çok daha önemli. Bizim tüm sistemimiz Batı teknolojisine göre kurulmuş.

Sayın Yaşar , Çin bu ekonomik gücüyle motor teknolojisinde Rusya'yı ne zaman geçer?

Sadece merak; doğu ile batı motor teknolojileri arasındaki temel fark kristal konusu mudur? Ruslar ın motorunu aynı ölçülerde vb batılı bir firma üretse fark olur mu?

Sayın Yaşar , Çin bu ekonomik gücüyle motor teknolojisinde Rusya'yı ne zaman geçer?

Çin'in bilgi birikimi ve ArGe'ye yaptığı yatırımla çoktan geçmesi gerekirdi. Bu benim kendi düşüncem ama, Çin, Rus ekolü ile bu işe soyunduysa çıkmaz sokağa girmiş olabilir.

Rolls Royce ve İngiliz hükümeti 1946'da 10 adet ve 1947'de 15 adet olmak üzere toplam 25 Nene-J42 jet motorunu, askeri işler için kullanılmamak kaydıyla Sovyetlere bir iyi niyet gösterisi olarak "Stafford Crıpps" anlaşmasıyla,  sattılar. Rolls-Royce bu anlaşma dahilinde ticari kullanıma dönük olarak 55 jet motoru satmayı garanti ediyordu. Sovyetler anlaşmaya uymayıp, soğuk savaşında çıkmasıyla bu motorları "geri mühendislik" (reverse engineering) ile kendilerine göre geliştirip Klimov RD-45 ve VK-1 motorlarını yaptılar. Bunları Mig-15'lere taktılar.
Bu motorları kopyalarken Rus mühendisleri Stalin'e gidip Ingilizler'den motorun çalışma prensiplerini satın almak istediklerini ilettiler. Stalin, önce "hangi aptal bu bilgileri satar" demesine rağmen mühendisleri 1946'da İngiltere'ye yolladı. İngiliz Cripps ve İşçi Partisi hükümeti Sir Frank Whittle'ın radyal akışlı jet motorunun çizimlerini Rus mühendislere lisans altı üretim şartıyla verdiler.

Tabii bu kopyalama sırasında bazı parametreler Batı'nın uyguladığı noktalardan kaymış olabilir. Geçen on yıllar içerisinde Sovyetler, diğer motorları kendi standartlarında geliştirdiler. Bu standartlar Çinlilerce alındı ve onlarda kendi standartlarına göre üretim hatları kurdular. Yani bir yerde kopyanın kopyası ile uğraşıyorlar olabilir.

Çinliler mutlaka Rusları geçeceklerdir. Ruslarda ArGe olayı Sovyetlerin çok gerisine kaymış vaziyette. Çin'de ise bu çok ileride. WS serisi motorların bir kısmı RR, bir kısmı Snecma lisansı ile üretildikten sonra, kendileri şimdi özgün üretime başlamış durumdalar. Bu hızda giderlerse, 2030'lara kalmadan Ruslar'a ihtiyaçları kalmayacak.

Sadece merak; doğu ile batı motor teknolojileri arasındaki temel fark kristal konusu mudur? Ruslar ın motorunu aynı ölçülerde vb batılı bir firma üretse fark olur mu?

Ruslar'a sorarsanız onlar da kristal türbin kanadı kullanıyorlar. Ama asıl kullandıkları bıçaklar, ya "directionally solidified" (yönlendirilerek katılaştırılmış) ya da "equiaxed solidification" (heryöne eşit olarak katılaştırılma) yöntemiyle üretilmiş kristal bıçaklardır. Mono kristal üretimini yapabilmelerine rağmen ellerindeki motorlara hala başarılı bir şekilde uyarlayabilmiş değiller. Ama ürettikleri bıçaklardan kaliteli soğutma kanalları ve seramik kaplama ile çok iyi ve yüksek TIT değerleri alabilmekteler. Ama zaman içinde bu bıçaklar, "creep" ve "boundary degradation" sorunlarına maruz kaldıklarından daha ömürsüz olabiliyorlar.

Aynı işi yapacak motorların LP ve HP kompresör bölümlerindeki kademe sayıları ve tasarımları çok farklı. "Her yiğidin yoğurt yiyişi farklı olur" hesabı Batı'nın ve Sovyet motorlarının maksimum itkiye ulaşma sitemleri farklı.
Batılı firma üretiyor olsa belki daha düşük itki de alabilir. 

Hürjet-KAAN için motor seçimi yapanlar bir Batı motoru seçtiklerine göre teknik-siyasi nedenleri düşünmüşlerdir mutlaka...

Israrla bu kadar ambargoya rağmen hâlâ Batı motoru istenmişse terazinin bir tarafı daha ağır basıyordur ki görünen tercih BATI

O zaman şöyle açıklayayım bizde herşeyde batı etkisi var.

Batının belirlediği ve pr çalışması yaptığı kişilerin biryerlere bir noktalara getirilmesi sözkonusu

Yani batıdan bağımsız bir politika geliştirmemiz düşünülemez

Hemen son dediğime birşey derseniz bende derim ki bize kaçacağı sonuna kadar belli olan Suriye poltikasında  batının istediklerini yapmazdık yani yok olmaz öyle şey diye boş konuşmayın.

Yani bizim bürokratmızdan tütün Asker,polis,Savcı,Akademisyen vesaire vesaire hep batıda eğitimlere gidiyor orda bir kültüre adapte oluyor, arkadaşlar,dostluklar kuruyor ve ordaki organizasyonlar ile işbirliği tutuyor.

Siyasetçiside keza öyle

Yani böyle bir ortamda her türlü başta ABD ve Batı olmak üzere  batının ürünleri tercih edilir,öncelikte olur

Eğer MMU konusunda tamamen bağımsızlık amaç olsa idi;

Bir iki adet ws serisi motorla prototip

Bir iki adet Al41 serisi motorla prototip

Üretilir ve uçardı,sırf pazarlık kozu ve şantajlara boyun etmeme adına

Yani işin teknik boyutu sadece bahanesi ABD motorunun sonuç olarak tek artısı tanıdık ve bazı parçalarının üretimi ve bakım avantajı bir ömürü izi

Rus motoru ise daha güçlü

Gerek Rus motoru gerek ABD motoru ile uçak 4.5 nesil bir uçak ortaya çıkıyor ikisiylede durum bu değişen birşey yok hani s400 ü alabiliyorsun al41'ide alacak maçan var demektir

Ben bu yazıyı niye yazdım hep motor motor diye ağlanıyorsunuz o zaman tek üreticinin ABD ve Batı olmadığını bilin diye... sonuçta Rus uçakları daha az mı " g" çekiyor yada mtow'u daha mı az yooo ,performans olarak batı ile aynı hatta ilerde performans olarak yani motor olarak yani işin özü başımızdakiler batı sistemi ve ürünlerinden ayrılmak istemiyor ve esas ama esas vurgulamak istediğim durum bu iken bunu biliyorken Amerika'ya yada başka batı ülkesine lanet,nefret yada sorumlu tutmak saçmalık ister veririrler ister bekletirler.
İçine girdiğimiz bu motor açmazının sorumlusu biziz

Biryere çemkircekseniz iyi veya kötü bulunduğunuz paktın dışında motor seçenekleri var iken bunun sorumlusu bunu seçmeyen yada pazarlık kozu yapmayan bürokratlar ve kullanıcı ile isterleri belirleyenin suçu nasıl s400 siyasi olarak restleştiğimizde alabildiysek aynı şekil teknik isterlerde bakmadan yada öncelik olarak koymadan t925,t625 ve Kızılelma,anka3 de eski ve yabancı Sovyet,Ukrayna motorları seçebiliyorsak üstelik bize yabancı ve üretimini yapmadığımız , hakim olmadığımız yabancı sistemleri seçebiliyorsak

Pekala ezcümle ile

Kaan'ı ws ve al serisi motorlar la uçurmak zor olmasa gerek

Demek ki ABD hegomanyasının kırılmasını istemiyoruz 2x2=4

Ve ayrıca Tf35000 gelene kadarki her çözüm geçici bir önlem o yüzden ha ge olmuş he Satürn olmuş ha weisihi olmuş önemli değil belirli bir süreci bize atlatsın yeter

Yani işin özü ABD bizi motorsuz bırakiyor diye ağlanıyorsak o zaman dişsiz kalmamak için gidip doğudan alcaz

Cellatımıza Stockholm sendromu gibi vurulduysak bizim suçumuz