KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

IP hakları ne demek?

a-) "Kullanacağın motoru ben  geliştireceğim , üreteceğim .

Üretilecek motorun teknik bilgileri bende kalacak , bu teknik bilgileri sana vermeyeceğim mi" dedi İngilizler?

Yoksa teknik bilgileri sana da vereceğim ama  3. ülkelere bu teknik bilgileri veremezsin mi demiş İngilizler?
Burasını anlamadım...

b-) Sen ürettiğim motorlardan  istediğin kadar alabilir ve 3. ülkelere bu motoru satabilirsin.

c-)Bizimkiler ; motoru geliştir ,üret , teknik bilgileri bize ver ki biz sen olmadan bile bu motoru yapacak teknik bilgiye sahip olalım demişler o zaman

Ip = intellectual property
Yani üretim teknolojisinin sahibinin kim olduğunu belirleyen haklar.
Teknik bilgileri Kale ve bende olacak diyor. Biz sana satıp kar edeceğiz. Sen ne kadar istersen üreteceğiz ve istediğine sat. Ama benim teknik bilgilerimi üçüncü şahıslarla paylaşamazsın. Diyor. Þu anda TEİ nin blackhawk helikopterleri için ürettiği motorlar gibi. TEİ , GE ile ortak üretiyor ve bize satıyor. Yalnız orada belli bir kontrat dahilinde sayılı bir üretim yapılıyor ve yerlilik oranı %60-65 arası.
Ama burada RR üçüncü şahıslara satışı engellemiyor. Üretim için kısıtlama getirmiyor. Motorun tamamını Kale ile birlikte yapıyor. En önemlisi TEİ de olduğu gibi, Kale bu işi öğrenip kendi motorunu geliştirebilir ileride yeni yapacağımız bir uçak için.
a şıkkında yazdıklarınız bir parça doğru! Üretim teknolojisini Kale'ye vereceğim. Ama hakkı bende mahfuz olmak üzere. 3üncü ülkelere veremeyeceksin diyor.
c şıkkında yazılan zannedersem bizim isterlerimiz. Ama adam aptal mı? Niye elindeki kazanç kapısını sana bedavaya bağışlasın.

Teşekkürler.Ama şimdilik bu iş yattı değil mi? TR MOTOR diye bir şirket kurup biz tamamen kendimiz üreteceğiz dedik... Ama bu motoru yapacak bilgimiz olmadığı için yine Rolls-royce şirketine göz mü kırpıyoruz?

İngiltere, Türkiye'nin Milli Muharip Uçağı (MMU, TF-X) projesine motor ve diğer elektronik aksam konusunda desteğini hızlandırma kararı aldı.

IP hakları ne demek?

a-) "Kullanacağın motoru ben  geliştireceğim , üreteceğim .

Üretilecek motorun teknik bilgileri bende kalacak , bu teknik bilgileri sana vermeyeceğim mi" dedi İngilizler?

Yoksa teknik bilgileri sana da vereceğim ama  3. ülkelere bu teknik bilgileri veremezsin mi demiş İngilizler?
Burasını anlamadım...

b-) Sen ürettiğim motorlardan  istediğin kadar alabilir ve 3. ülkelere bu motoru satabilirsin.

c-)Bizimkiler ; motoru geliştir ,üret , teknik bilgileri bize ver ki biz sen olmadan bile bu motoru yapacak teknik bilgiye sahip olalım demişler o zaman

Ip = intellectual property
Yani üretim teknolojisinin sahibinin kim olduğunu belirleyen haklar.
Teknik bilgileri Kale ve bende olacak diyor. Biz sana satıp kar edeceğiz. Sen ne kadar istersen üreteceğiz ve istediğine sat. Ama benim teknik bilgilerimi üçüncü şahıslarla paylaşamazsın. Diyor. Þu anda TEİ nin blackhawk helikopterleri için ürettiği motorlar gibi. TEİ , GE ile ortak üretiyor ve bize satıyor. Yalnız orada belli bir kontrat dahilinde sayılı bir üretim yapılıyor ve yerlilik oranı %60-65 arası.
Ama burada RR üçüncü şahıslara satışı engellemiyor. Üretim için kısıtlama getirmiyor. Motorun tamamını Kale ile birlikte yapıyor. En önemlisi TEİ de olduğu gibi, Kale bu işi öğrenip kendi motorunu geliştirebilir ileride yeni yapacağımız bir uçak için.
a şıkkında yazdıklarınız bir parça doğru! Üretim teknolojisini Kale'ye vereceğim. Ama hakkı bende mahfuz olmak üzere. 3üncü ülkelere veremeyeceksin diyor.
c şıkkında yazılan zannedersem bizim isterlerimiz. Ama adam aptal mı? Niye elindeki kazanç kapısını sana bedavaya bağışlasın.

Teşekkürler.Ama şimdilik bu iş yattı değil mi? TR MOTOR diye bir şirket kurup biz tamamen kendimiz üreteceğiz dedik... Ama bu motoru yapacak bilgimiz olmadığı için yine Rolls-royce şirketine göz mü kırpıyoruz?

Yatıp yatmadığı münakaşa götürür. Ama şu gerçek ki :
1. TR Motor uçak motoru yapabilecek Bilgi birikimine sahip değil. Kale ve TEİ den doğrudan yardım alıp ortak çalışma yürütmezse hiçbir yere varamaz. O da kimbilir ne zamana uzar?
2. 2028 de "stealth" motor ile uçacak uçak için en iyi seçenek Kale-RR ortaklığı. RR bir kaç yıl içerisinde isterlerimize uygun bir motoru geliştirebilir ve ortaya çıkarabilir.
3 Tabir caizse , Amerika'yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Her türlü kullanım , adet, satış hakkı bizde olan motoru , bırakın bu aşamada Kale-RR yapsın. Tek önşartımızın bence hertürlü parçanın Kale tesislerinde imali olması gerekirki ileride RR parça vermiyorum yada veremiyorum demesin. Buradan edinilecek Bilgi birikimi ile Kale de ikinci bir TEİ olur.
4 bu proğramın içerisine Hürjet'in ej200 motorunu da katarsak kuvvetli bir pazarlık gücümüz olur. Yağlı müşteri oluruz.
5. Göz kırpmaktan öte şu anda RR yi bu işin içine nasıl tekrar alırız girişimleri İçindeyiz.

IP hakları ne demek?

a-) "Kullanacağın motoru ben  geliştireceğim , üreteceğim .

Üretilecek motorun teknik bilgileri bende kalacak , bu teknik bilgileri sana vermeyeceğim mi" dedi İngilizler?

Yoksa teknik bilgileri sana da vereceğim ama  3. ülkelere bu teknik bilgileri veremezsin mi demiş İngilizler?
Burasını anlamadım...

b-) Sen ürettiğim motorlardan  istediğin kadar alabilir ve 3. ülkelere bu motoru satabilirsin.

c-)Bizimkiler ; motoru geliştir ,üret , teknik bilgileri bize ver ki biz sen olmadan bile bu motoru yapacak teknik bilgiye sahip olalım demişler o zaman

Ip = intellectual property
Yani üretim teknolojisinin sahibinin kim olduğunu belirleyen haklar.
Teknik bilgileri Kale ve bende olacak diyor. Biz sana satıp kar edeceğiz. Sen ne kadar istersen üreteceğiz ve istediğine sat. Ama benim teknik bilgilerimi üçüncü şahıslarla paylaşamazsın. Diyor. Þu anda TEİ nin blackhawk helikopterleri için ürettiği motorlar gibi. TEİ , GE ile ortak üretiyor ve bize satıyor. Yalnız orada belli bir kontrat dahilinde sayılı bir üretim yapılıyor ve yerlilik oranı %60-65 arası.
Ama burada RR üçüncü şahıslara satışı engellemiyor. Üretim için kısıtlama getirmiyor. Motorun tamamını Kale ile birlikte yapıyor. En önemlisi TEİ de olduğu gibi, Kale bu işi öğrenip kendi motorunu geliştirebilir ileride yeni yapacağımız bir uçak için.
a şıkkında yazdıklarınız bir parça doğru! Üretim teknolojisini Kale'ye vereceğim. Ama hakkı bende mahfuz olmak üzere. 3üncü ülkelere veremeyeceksin diyor.
c şıkkında yazılan zannedersem bizim isterlerimiz. Ama adam aptal mı? Niye elindeki kazanç kapısını sana bedavaya bağışlasın.

Teşekkürler.Ama şimdilik bu iş yattı değil mi? TR MOTOR diye bir şirket kurup biz tamamen kendimiz üreteceğiz dedik... Ama bu motoru yapacak bilgimiz olmadığı için yine Rolls-royce şirketine göz mü kırpıyoruz?

Is yatmadi donduruldu ve tekrar bir araya gelerek görüsmelere devam ediyorlar.

Müzakerelerin bir ara durmasin sebebi bizim acgözler teknik ve satis lisansini istemeleri ve baslarina sakalli bir TR Motor oturtmalari -Kale grubuyla senelerce beraber calisirken.

Para bitti para. Kanalistanbul'u bile "hadi yapin" desen finansman yok. Denedik ama olmadi diyecekler.

Ucak motorunu hele hele ucagin kendisini uretecek para neredeymis? İngiliz de salak degil beleş mal versin. Gerisi külliyen toplanti icraat mafiş!

Arkadaşlar konu biraz saçma yerlere gelmiş ben bir değiştireyim sizde yatışın.

Bence bizim bu uçağa bir veya bir kaç ortak bulmamız şart. Neden baktığım projeler arasında 6. jenerasyon olarak lanse edilen ama aslında 5. jenerasyon olan Fcas'ta 3 tane babalar gibi ortak var. Keza tempest'te de öyle. Bu koca ülkeler bile böyle ortaklar topluyorlarsa bizim hepten toplamamız lazım. Keza bu adamlarında geliştirdiği uçaklar tfx'den aman aman üstün değil.



Fransa, Almanya ve İspanya'nın Fcas'ı aslında stealth bir rafale . Sadece fransızlar her zaman çok başarılı şekilde yaptıkları bir silahın kendi standart özelliklerini çok über bir şeymiş gibi gösterebilme işini çok güzel yapıyorlar. İngiltere mesela Tempestte geliştirdiği uçakta muhtemelen Tfx için geliştirilecek motoru kullanacak çok atla deve farkı olmamasına rağmen bu kadar ortak buluyor adamlar.

Þimdi Tfx'in rakiplerine bir bakalım :

F-35 : Tfx ile aynı karakteristikte bir uçak değil . Eğer benzer birim fiyat bareminde olursa iki işide çok daha iyi yapabileceğinden teknik anlamda tfx tercih olur. Kimse bu kadar abd 'ye bağımlı ve hava-hava özürlü bir uçak almak istemez.

Kfx : Kesinlikle rakibi değil. Açın bakın Kfx 5. nesil olan modeli dahi çift motorlu bir f-35 adeta. Boyutları kanat açıklıkları bile benzer. F-35 ile Tfx arası bir baremde olur fiyatlar aynı seviyede olursa  yine Tfx tercih sebebi olur.

Mitsubishi Atd-x =Kendi ulusal motorları ve uçak çok küçük ve sınırlı ayrıca kısıtlamalarıda var rakip değil.

Neden ?

Arkadaşlar Tfx bu üstte saydıklarımızdan çok daha uzun, geniş , güçlü motorlara sahip daha su-57, f-22 gibi bir uçak. Bu yukarıdaki uçaklrdan çok daha yüksek irtifaya, çok daha fazla yük kapasitesine, çok daha manevra kabiliyetine (özellikle tvc olursa motorlarda) ulaşabilecek bir uçak . Bekleyin ve görün ortaya en az
mach 2.0 55-60 bin feet irtifalı bir canavar çıkacak. Neden mi ? Benzer ağırlık ve motor itkisindeki rus uçakların performansına bakın anlarsınız.

Diğer yandan bir şey ilginizi çektimi bilmem Tfx en uzun uçaklardan birisi hatta 3 büyükler'den  (su-57, f-22, j-20) hepsinden uzun. Bu uzunluğun baş sebeplerinden birisinin uçağın devasa uzun burnu olduğunu anlamışsınızdır. Tabi o burun temel kotil laz diye öyle uzun yapılmadı.  Savaş uçaklarının burun çapları ne kadar büyük olursa o kadar fazla gan transistörüne sahip aesa radarları sığabiliyor. Bunlarda ne kadar fazla olursa o kadar uzun menzilli ve düşük rcs'li uçakları uzaktan tespit şansı artıyor.  Tfx'in yüksekliği de yine en yüksek olduğundan (6 metre yani) bu uçağın burun çapı çok fazla olacak ve en fazla gan transistörüne sahip 5. nesil uçak olabilir. Buda gelişmiş gan teknolojimiz düşündüğünde uçağın radar kabiliyetinin belkide 5. nesiller arasında bir numara olmasına sebep olabilir. Zaten meteor gibi ultra uzun menzilli bir bvr füze'yi envanterde tutması bu uçağın çok uzun menzillere nokta hassasiyetinde bvr atma amaçlı olduğunu öne seriyor. Bu da yine üstteki uçakların  önüne koyar.

Diğer rakipler ;

Fcas : Tfx'den bir 10 sene sonra envantere girecek ancak ben bu uçağın tfx'e göre çok daha maliyetli bir uçak olacağını düşünüyorum. Adamlar dandik bir male'yi bile 200 milyon birim fiyata maal ettiler. Birde ellerindeki motor şu an snecma m88 fransızlar başka motor koydurmazlar bu m88'i de en fazla ingilteresiz ne kadar geliştirebilirler ki ?  en fazla tfx'e eş bir motor olur buda uçağın fiziksel özelliklerini tfx seviyesine sınırlar.

Tempest ; Rahat Tfx'den 15 sene sonra tam anlamıyla filolara girecek bir uçak tfx'den daha iyi olabilir ancak daha ucuz ve battle proven olamaz. Tfx satış başarısı yakalarsa tfx'in blok 2 modelleri vs. bunun karşılığı olur ve daha güvenli bir liman olur.

---------------------------------------------------------------

Þimdi geldi kim alır bu Tfx'i meselesine. Þimdi arkadaşlar biz projede İngiltereyi ne kadar fazla kullanırsak ve işbirliğine gidersek bizim için o kadar karlı ve o kadarda güvenli bir uçak olur. Çünkü bae demek güven demek bae'nin bu uçaktan mühimmat (meteor, asraam) , motor ve bazı alt parça ve lisans üzerinden para kazanacak olması demek bizim bu uçağı batı paktında satabileceğimiz ülke sayısını arttırır. Benim aklıma gelen ilk partnerler Brezilya Pakistan, Ukrayna Avustralya, Kanada,  Katar, Malezya(Endonezyanın kfx'ine karşı),  Azerbaycan, Türki Cumhuriyetler.

Þimdi burada iki sorun var. Bunlar ;

1- Avustralya ve Kanada Ne Alaka ?

Eğer F-35'i Amerikanın modern F-16 projesine benzetirsek bu iki ülke daha çok çift motorlu uçak tercih eden ve zamanına göre blok 30'dan bir kuple önde f-18'i ve super horneti tercih eden iki ülke. Ayrıca Kanadalılar sadece tek işi yapabilen bir F-35'e o kadar para vermeyi çok buldular. Onun dışında bu iki ülke de İngiltere ve kraliçeye bağlı ülkeler. Eğer İngiltere burdan ekmek yiyecekse bu ülkeler projeye katılabilir. Tempeste kadar stop gap kullanırlar. Bu ülkeler'den birisi alırsa eğer tfx'i avrupada da danimarka, finlandiya, portekiz, polonya gibi ufak alıcılar çıkabilir.

2- Bae doğu paktındaki ülkelerin motoru kullanmamasını isteyebilir ?

Evet bu olabilir. Hani satışta sıkıntı olmasada direk ortak olarak projeye girmelerine sıkıntı yaratabilir. Zaten biz nasıl doğu uçağı alamıyorsak tfx'ide bu doğu altyapılı ülkelere satmakta zor olacaktır. Bu yüzden Pakistan ve Türkiye Ana yükleniciliği ve Katar, Azerbaycan, Ukrayna,  Türk Cumhuriyetler'in alt yüklenici olacağı Çin/ Rus Motor ve aviyoniklerine sahip bir Tfx projesi olabilir. Keza pakistanında kendi milli 5.nesil uçak projesi içinde başka şansı yok . Çünkü diğer alternatif J-31 üzerinden şekillenecek bir uçak onlara yetmez keza j-31 kısa hafif, düşük güçte motora sahip degredad bir uçak . Muhtemel bir hindistan 5. nesil uçağı ile boy ölçüşemez.

Battlestar hocam şu iyimserliğini kıskanmadığımı söyleyemem. Hocam AESA radarı için burnun uzun değil enine kesitinin çok olması gerekir gibi geliyor bana.

Ayrıca Tempest uçağının bizim uçaktan 15 sene sonra kullanıma girebileceği konusunda da sizin gibi öngöremiyorum. Henüz üretime dair ciddi adımlar atılmamış iki uçak ama İngiltere gibi havacılık ve uçak üretim geçmişi gözardı edilemez bir ülkeden bahsediyoruz. Ayrıca bizim gibi ekonomik güçlükleri ve ambargo tehditi de yok. Konuya bakış açıları ise elektronik harp isterleri ine aşırı düşkünlükleri sebebiyle daha mantıklı geliyor. Adamlar en iyisini kim, nasıl yapıyor diye arayıp sahiplenirken biz uçağın motorunu bile o kadar hafife almışız ki "arkadaşlardan birine verelim üretsin" mantığıyla tecrübesiz ve Altay projesinden mimli olan BMC'ye vermeyi düşünüyoruz. 100 beygirlik dizel motor yapabileni gaz türbin motor da yapar sanıyorlar.

En mantıklısı İngilizlerle bir anlaşma yapmak gibi. (F-35 projesine) benzemeyen

Battlestar hocam şu iyimserliğini kıskanmadığımı söyleyemem. Hocam AESA radarı için burnun uzun değil enine kesitinin çok olması gerekir gibi geliyor bana.

E tamam, kesitin büyük olması için de uçağın burnu yani uçağın kendisi uzun olmalıdır.

İyimserlik konusundaysa size katılıyorum. Altay projesinde olanlardan sonra ben de bu hükumetin bu işi düzgünce götüreceğine güvenemiyorum.

30 Ağustos 2025 törenlerinde Ankara semalarında en azından GE motoruyla MMU  göreceğimize   inancım-mantığım tam...Bu fikirden beni kimse vazgeçiremez. Biz yabancı motorlu MMU'yu bu tarihte prototip de olsa uçururuz...TAİ'ye güveniyorum bu konuda...

30 Ağustos 2025 tarihinde ; dünya çapında bir motor üreticisiyle ortaklık yapılmaz , helal motor üreteceğiz diye uğraşırsak bırakın  MMU'ya yerli motoru üretmeyi , bu kafayla Altay'a milli tank motoru bile yetiştiremeyiz...

30 Ağustos 2025 törenlerinde Ankara semalarında en azından GE motoruyla MMU  göreceğimize   inancım-mantığım tam...Bu fikirden beni kimse vazgeçiremez. Biz yabancı motorlu MMU'yu bu tarihte prototip de olsa uçururuz...TAİ'ye güveniyorum bu konuda...

30 Ağustos 2025 tarihinde ; dünya çapında bir motor üreticisiyle ortaklık yapılmaz , helal motor üreteceğiz diye uğraşırsak bırakın  MMU'ya yerli motoru üretmeyi , bu kafayla Altay'a milli tank motoru bile yetiştiremeyiz...

+1
Çok doğru bir yorum.