KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

  Beyler hiç kimse yerli turbofan motoru ama 4.nesil ama 5.nesil yapılmadan MMU'nun seri üretime gireceğini beklemesin.Prototipler için 5 adet F110 motoru almışız iyi güzel.Sadece prototipleri uçurmakla yetiniriz yerli motor üretilmeden nasıl ki Altay'ın prototiplerini MTU motorlarla gezdirip duruyoruz bu da o hesap.Yani abd'nin iş seri üretim aşamasına geldiğinde F110 motorunu vereceğini hiç sanmıyorum.Sana MK-41 vermeyen ESSM vermeyen RAM vermeyen adam motoru verip niye sana uçak ürettirsin ki çıkarlarına bu kadar çomak sokarken.Burada F110'un görece daha düşük teknoloji olması da önemli değil önemli olan kendi uçağımıza sahip olamamamız.Olaya bu yönden bakmak gerekir.

Þu saat diliminde  , bir yerlerde yerli turbofan motoru çalışması yapılıyor mu?

TEİ veya TR motor denilen bir yapı içinde mühendislerin yaptığı bir savaş uçağı motoru çalışması var mı?

Tr motor Başkanı Osman DUR , yerli turbofan motor çizim ve çalışmalar başladı demişti...

Gerçekten bir yerlerde böyle bir proje yürütülüyor mu? TS-1400 gibi...

Resmi, görevli kişilerin ağızdan yapılan bilgilendirmelere göre çalışma var.

Ssb başkanıda söylemişti proje var diye. Hem, tr motor, hemi de yurt dışı ortaklık. Belki, idef 21 de daha geniş izah olunur.

Hatta, alt sistem ve metalürji çalışmalarıda ayrı ayrı proje şeklinde yapılıyor biliyoruz. İşde tübitak ın tek kristal döküm çalışması gibi. Yakut projesi gibi.

Bu turbojet- turbofan motor tasarımında,üretiminde kim çalışıyor...

Geçen konuşuluyordu forumda; artık dizel motor devri kapanıyor, piyasa dizel motor tasarımı , üretimi konusunda uzman mühendis kaynıyor artık tank-zırhlı araç motoru yapacak uzman rahat bulunabilir diyorduk.

Bu şekilde düşünürsek turbofan motor üretecek uzmanlara tam olarak sahip miyiz? Yani Dünya'da bu işin kritik noktalarını bilen 3-5 mühendis- beyin bulursak ilerlemek kolaylaşır mı?

Çinliler-Ruslar  yıllardır çalışıyor,  sağlam motor yapamadı , demek ki kritik bir nokta var dayanıklı turbofan motor üretmek için.
Biz bu kritik eşiği alabilecek kadrolara sahip miyiz?

Motor konusuyla ilgili bana umut veren tek konu, geçtiğimiz günlerde çıkan TEI mühendislerinin de çalışmalara dahil olduğu haberiydi...

MMU da Dijital versiyon ve Yapay zeka ile dog fight yapan otonomi algoritmalarını geliştiriyoruz.


https://mobile.twitter.com/koyuncuemr/status/1402567611221778433

MMU için teknolojik seferberlik

Türkiye'nin en önemli teknoloji projelerinden Milli Muharip Uçak için ülkedeki tüm kabiliyetler bir araya getiriliyor

Türkiye'nin en önemli teknoloji projelerinden Milli Muharip Uçak (MMU) için ülkedeki tüm kabiliyetler bir araya getirilerek, kapsamlı bir çalışma yapılıyor.

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AÞ (TUSAÞ) Genel Müdürü Temel Kotil, 3'üncü Verimlilik ve Teknoloji Fuarı'nda AA muhabirine yaptığı açıklamada, MMU Projesi'nin ilerlediğini, 18 Mart 2023'te aviyoniklerin, kontrol ve hidrolik sistemlerin yer aldığı prototipin ilk kez motor çalıştıracağını ve yer testlerine başlanacağını söyledi.

Proje için "çok sıkı" bir takvim yaptıklarını ve bunu takip ettiklerini dile getiren Kotil, proje kapsamında hem kendilerinin öğrendiği hem öğrettikleri bir süreç yürüttüklerini belirtti.

Kotil, projede görev alan mühendis sayısının 1000'e ulaştığı bilgisini vererek, şirketteki toplam mühendis sayısının ise 4 bini geçtiğini kaydetti.

MMU için hazırlanan hangarın bu yıl biteceğini ifade eden Kotil, şöyle konuştu:

"Gizli proje olduğu için özel bir hangar. Mühendislik binasıyla iç içe olacak. Dışarıdan izole, kendi iletişim altyapısı, yüksek hesaplamalı bilgisayarları bulunan bir yapı olacak. Rüzgar tünelimiz 2022 sonunda devreye girecek. Bizim için, Türkiye için, ülkenin bekası için en önemli proje 5'inci nesil savaş uçağı. Bu nedenle titizlikle çalışıyoruz. İş yoğunluğumuz bizi 'öldürüyor' ama iş yoğunluğundan dolayı ürettiğimiz sinerji bütün problemleri rahatlatıyor."

Projeler birbirini destekliyor

Hürjet'in de 2022 sonunda uçacağına dikkati çeken Kotil, bu uçağın yer testlerinin yapılacağı sistemin MMU testlerini kolaylaştıracağını, Gökbey helikopterinin tam ölçekli yorulma test altyapısının da önce Hürjet, sonrasında MMU için kullanılacağını bildirdi. Temel Kotil, "Bütün projelerimiz birbirine destek veriyor. Aksungur'da elde edilen uçuş kontrol sistemi, F-16'da öğrendiğimiz uçuşla ilgili tecrübelerimiz MMU'da kullanılacak. Her bir proje zorluk getirse bile birbirine destek olduğu için kolaylık da sağlıyor." değerlendirmesinde bulundu.

MMU'nun parçalarının üretiminin 2022 sonuna kadar tamamlanacağını belirten Kotil, şunları söyledi:

"2022'de uçağı gösteririz. Þu anda parça üretimi başladı. MMU'nun en önemli parçası motorları tutan 5 metreye 3 metre titanyumdan parçalar. İmalatı en zor parça bu. İmalat konusunda biz çok iyiyiz. F-35'in orta gövdesini yapıyoruz, imalat açısından bundan kolay bir proje değil. İmalatta sıkıntı yaşamayacağımızı düşünüyoruz. Buna rağmen ekstra tedbirlerle gidiyoruz. Motor çalıştırmadaki 18 Mart 2023 hedefini tutturmak bizim için çok değerli."

20 bin parça için görev dağılımı

Temel Kotil, MMU'nun 20 bin parçadan oluştuğuna işaret ederek, başlangıçta hazır motor kullanılacağını daha sonra TRMotor tarafından geliştirilecek motorun uçağa entegre edileceğini aktardı.

İnişte ortaya çıkan kuvvetle 60 tona ulaşacak yükü taşıyacak iniş takımlarını geliştirip üretmek için bir ortaklık oluşturduklarını ifade eden Kotil, "Altınay, TUSAÞ ve bir İtalyan şirketiyle kurdumuz ortaklığımız var. İtalyan şirket aynı zamanda Altınay ile birlikte Hürjet'in iniş takımlarını yapıyor. Türkiye burada iniş takımı yeteneği kazanmış oldu." dedi.

İklimlendirme sistemi için Türk firmalarıyla ortak şirket kurulduğunu ve bu ihtiyacın yerli imkanlarla karşılanacağını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:

"Aviyonikleri, bilgisayar donanımlarıyla ilgili ASELSAN'ımız var, yazılımıyla ilgili HAVELSAN'ımız var, TUSAÞ'ın kendi yazılım ekibi var. Savaş uçaklarında kanatların, kontrol yüzeylerinin hareketlerini sağlayan aktüatörleri TUSAÞ, Altınay ve bir Ukrayna firmasının kurduğu ortaklık yapıyor. Kokpiti saran saydam kanopiyi yerli olarak üretmek için çalışıyoruz. Uçağın burnunda çok etkili bir radar var. Bu görevi ASELSAN'a verdik, yapıyor. Uçak üzerinde sensörler, algılayıcılar var, ASELSAN'a, HAVELSAN'a verdik. Merkez bilgisayarları TÜBİTAK BİLGEM yapıyor. Güç dağıtım sistemini Pavotek geliştiriyor. Bu uçakta Türkiye'deki bütün kabiliyetleri devreye almış durumdayız. Savaş uçağı yapmak demek, katkı verebilecek tüm unsurları devreye almak anlamına geliyor. Kim ne yapmak istiyorsa iş veriyoruz. TUSAÞ'ın buradaki ana rolü tasarım, geometriyi bitirmek. Dış geometri bitti, kontrol yüzeyleri bitti, şimdi yapısal iskeleti, şekillendirmeyi yapıyoruz. Bunu bizden başkası yapamaz. Bunun içine giydireceğimiz bütün ekipmanları bize başkaları yapıyor. Bunların yerli ve milli olması gerekiyor. Savaş uçağı demek, yerli ve milli demek oluyor. A'dan Z'ye motor dahil her şey zamanı geldiğinde yerli ve milli olacak. Bu nedenle Türk firmalarını olabildiğince projeye dahil ediyoruz, kontrat veriyoruz. 'Yapabilecek kim varsa gelsin' diyoruz."

Temel Kotil, projedeki insan kaynağını da artırmayı sürdüreceklerini, MMU için 3 bin mühendis istihdam etmeyi planladıklarını söyledi. Kotil, "Bu bir maraton, bu uçakla Türkiye savaş uçağı üretebilen ülkeler arasına giriyor. Gençlerin bu heyecana ortak olmasını istiyoruz. Gelin, bizimle çalışın, bir tarafından dokunun." diye konuştu.
Kaynak: AA

Kaynak: https://twitter.com/defencehublive/status/1403332223529623558

Kokpit sağ tarafında gövdeye gömülü "probe drogue" için bir parça mı var ? Ben mi yanlış görüyorum?

Milli Muharip Uçak (MMU) Projesi kapsamında geliştirilen TF-X savaş uçağının iç ve dış silah istasyonlarında taşıyacağı mühimmatlar.




https://mobile.twitter.com/KubilaiH/status/1410255487359201291

https://ukdefencejournal.org.uk/uk-to-help-japan-develop-engine-for-f-x-fighter/
Japon devi IHI Corporation, Rolls Royce ile beraber, yerli FX uçak projesi için motor geliştiriyorlar.
Japon'lar dahi motor konusunda yardım almaktan imtina etmezken bizimkilerin bu işi tek başımıza çözeceğiz inadını anlamak zor. En azından zaman kaybını önlemek açısından RR ile bir ortak girişim bize çok şey kazandırır. Umarım en kısa sürede bu yöne doğru eğilinir.