KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

ABD yine sorun cikartirsa Altay gibi yumurta kapiya dayandiginda degil de onceden calismalara baslama gibi bir strateji olabilir..

Bildigim kadariyla MMU'da sadece prototipler icin motor var, gerisi kim ole kim kala..

MMU'ya yerli/milli ya da en azindan alimi bakimi satimi sorun olmayacak bir motor farz...

Sovyetlerin dağılmasından bu yana tek bir motoru üretim hattına, hatta prototip olarak dahi girmemiş bir Ivchenko Progress firmasından medet umuluyorsa TR Motor boşa kürek çekiyormuş demektir. Tasarımını yaptıkları en büyük motor 21000lbf sınıfı AI9500F motoru. Prototipi bile yok. Bu firmayla 35000lbf motor geliştireceğiz!!! Buna kim inanır?
Türkiye'de 34-35000lbf itkili motoru geliştirebilecek tek adres TEİ iken, hala bu görevin onlara verilmemiş olması insanın kafasını karıştırıyor. F110GE129EFE motoru 34000lbf lik bir motor. F110GE132 motoru da 32500lbf lik ve 35000lbf'e kadar itki verecek şekilde geliştirmeye açık bir motor. Bunların her türlü parçasını üreten, bakımını yapan TEİ iken hala Ukrayna ile ne iş yapılacak anlamak zor.

Sayın Yaşar forumda sizin bu görüşünüzü sıkça paylaştığınızı biliyoruz... Siz F-110 üzerinden geliştirme taraftarısınız...

Ben bu haberin doğruluğundan şüpheliyim... Doğru olduğunu varsayarsak acaba F-110 motorunun kopyası konusunda telif problemi çıkmasın diye işi Ukrayna motoru üzerinden halletmek istiyor olabilir mi bizimkiler?

Ukrayna ile motor geliştiriyoruz ayağına F-110 motorunun muadilini yapacak olabilirler bizimkiler...Çünkü sizin de dediğiniz gibi Ukrayna bu güçte bir turbofan motor yapacak uzmanlıkta olamaz...

"Türkiye'de 34-35000lbf itkili motoru geliştirebilecek tek adres TEİ iken, hala bu görevin onlara verilmemiş olması insanın kafasını karıştırıyor. "

bu görevi  onlara vermek kolay da,  bakalım onlar bu görevi almak istiyor mu?
kafa karıştıracak bir şey yok bence.
tj300, tj400 ve en sonunda da tf6000 denilen motoru  yaptıktan sonra böyle bir işe girmek daha gerçekçi  gelmiştir muhtemelen.

bir taraftan da, TRmotor üzerinden  alternatif bir plan da istenmiş olabilir c planı gibisinden.
fazla motor göz mü çıkaracak sanki,  bu da yürüsün işte yürüyebiliyorsa,  kıyamet mi kopar?

olursa ne güzel,  olmazsa da tf6000 sonrası görev TEİ'ye verilir muhtemelen.

ek:
vay anam ej motorunun bakımı  çok daha zormuş,  vay ej motorunun  üretim metodu f110'motorundan  çok farklıymış, vay efendim istediğimize   satabilir miyiz...
kurbağalama atlayacaktın o motorun üzerine.
bakımı zor olsun,  sanki böylesi daha mı kolay oldu?
istediğimize satamasak da olurdu.
kendimiz için sınırsız imalat ve bu parçaları özgün motorumuzda kullanma hürriyeti neyimize yetmeyecekti?
   

Tei aynı zamanda ge ortaklı bir firma böyle bir motoru ge üretmek istemez cünkü kendine rakip olacağını biliyor. Tei de ge gibi bir oratagı kaybetmek istemez cünkü milyarlarca dolarlık parca üretiyor tezgah getiriyor o yüzden bu iş tr motora verildi başkada care yoktu.

GE izin vermiyor demek ki bu kapasitede motor yapabilme teknolojisini TEİ'nin kullanmasına...

Bizimkiler de Trmotor'u kurarak arkadan dolanmaya çalışıyorlar...GE , bunu yer mi ,  yiyecek kadar aptal olsaydı zaten GE olmazdı...

Hürjet motoru olarak F-404 motorunu seçerek ufak bir rüşvet ile GE'yi ikna etmiş de olabilir bizimkiler

ilgisi yok, bu motoru yapabilecek olduğunu düşünmenizin tek nedeni, geçmişte f16 motorlarını veya parçalarını üretmiş olmaları;  ama o motorları veya parçaları imal ettiler, tasarlamadılar.
tasarım başka,  sana yollanan dökümantasyona bakıp aldığın araçları kullanıp imalat yapmak başka.
en basitinden şu telefonlarınızdaki çipleri düşünün,  bunları Tayvan'dakiler mi tasarlıyor?
hayır,  Tayvan imalat yapıyor sadece.

motor tasarlamak  böyle  parça imalatıyla  şıp diye olsaydı adamlar ts1400 motorunu tasarlayıp ürettiler;  ama  ağır helo için Ukrayna motoru kullanılacak.
e kardeşim,  ts1400'ı tasarlayıp üreten ts2400'ü  niye tasarlamıyor?
niye Ukrayna motoru tercih ediliyor?

işin aslı,  uçan her şeye yerli motor tasarlayacak kadar  personel de yoktur Türkiye'de.
TEİ şimdilik,  insansız jet ve ileride belki daha başka türlü bir Hürjet'te kullanılabilecek bir motoru tasarlamayı hedef olarak koymuş önüne.
bu tercihin ticari ve teknolojik sebepleri vardır kuşkusuz.

TRmotor ise en başından zaten direk  en ağır motorlarda ilerlemek üzerine kurulmuş bir şirketti.
herkes kendi misyonunda bir şeyler yapmaya çalışıyor.

GE izin vermiyor demek ki bu kapasitede motor yapabilme teknolojisini TEİ'nin kullanmasına...

Bizimkiler de Trmotor'u kurarak arkadan dolanmaya çalışıyorlar...GE , bunu yer mi ,  yiyecek kadar aptal olsaydı zaten GE olmazdı...

Hürjet motoru olarak F-404 motorunu seçerek ufak bir rüşvet ile GE'yi ikna etmiş de olabilir bizimkiler

Sn serkan1976,
Sn Mahmut Akşit bu konularla ilgili çok konuştu. GE ile belli bir anlayış içerisindeler. TEİ, savunma sanayii için yeni bir motor geliştireceği zaman bunun masrafını devlet karşılıyor. TS1400'de böyle oldu. Tüm ARGE masraflarını devlet karşıladı. Devlet, TEİ'yi görevlendirirse ve masrafını karşılarsa GE bir zorluk çıkarmıyor zaten.
TR Motor'un kuruluşunun dışarıya dönük nedeni, tüm motor çalışmalarını tek şemsiye altında toplamak. Ama asıl nedeni rant kapısını sağlamlaştırmak içindi.
TS1400 yapıldıktan sonra TS3000'de yapılırdı. Gerekli tüm veriler bilgisayarda mevcut. Sn Akşit bunu da açıkladı. İstenirse bu motor küçültülür yada büyütülür. Bunun için gerekli bilgisayar proğramları ellerinde. Parçalara dönükte, küçültme ve büyütme için gerekli teknik doneler bilgisayarda mevcut demişti.
Tabii TS1400 motorunun çapı ile TS3000 motorunun çapları farklı olacak. Sıcak kısımdaki türbin kanatlarının ebadı ve üzerindeki stres artacağı için tek kristal olarak bunları tekrar üretip denemek gerekecek. Bunlar hep para! Devlet versin parayı TEİ de yapsın. Belki de yapıyor şu anda. Ama hız kazanmak için Ukrayna'dan ilk prototiplerin motorlarını almak daha uygun görünmüş olmalı.
Sn Akşit, bir çok defa söyledi; devletimiz bize görev verirse MMU için de motoru üretiriz diye. F110 motorunun fan bölümünü ve kompresör bölümünü zaten TEİ üretiyor. Türbin kanatçıklarını da üretebilecek kapasitedeler. Kendi becerileriyle Long-Chord-Blisk-Fan dışında kompresör kısmını eklemeli üretim teknolojisi ile yekpare üretebilecek kabiliyetleri var. Bu parçaları IDEF'te gösterdiler. Motorda benzer değişiklikler yaparak üretim ile GE'nin IP haklarını zedelemeden kendi özgün motorlarını üretebilirler. Yeterki devlet görev versin! (Tabii şu ana kadar vermediyse! Bilemiyoruz)

Sayın Yaşar , GE ile bu işin alakası yok.
Nasıl ki MTU Altay tankı için 1000 tane bile motor satmaya dünden razıyım diyorsa ; GE de motor geliştirmeye , satmaya tabiki dünden razı...

Ama iş somut hale dönüşünce işin içine IP hakları, hükümetlerin siyasi kararları vb faktörler giriyor...O gel gel gel diyen GE tam bir çirkefe dönüşüyor..

Asıl soru şu: TEİ bir motoru devlet evet derse yaparız diyor. Sürekli olarak  biz motorun atıyorum  %93'ünü üretiyoruz diyoruz da o geri kalan %7'sini( sır olan esas kısmını) üretemezsek ne olacak...?

Milli Muharip Uçak projesinde ilk parça üretimi gerçekleştirildi.

TUSAÞ Genel Müdürü @Temel_Kotil :

Ülkemizin beka projesi icin attığımız her adım bizim için çok anlamlı ve kıymetli. Heyecan ve gayretle çalışarak aynı yolda yürüdüğümüz arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.


Temel_Kotil'in paylaştığı ve MMU projesi için üretilen ilk parça olma özelliğini taşıyan parçanın adı:

"Ön Orta Gövde'de Aviyonik Bölme ile Yan Silah Bölmesini ayıran ana taşıyıcı parça"

TUSAÞ Genel Müdür Yard. @fahrettin1971 : (Milli Muharip Uçak)

Hürjet ve MMU projesinde aynı ekip görevli

Hangardan çıkmış modelin uçuşu da 2025 sonu-2026 başında yapacağız

İlk uçuş GE F110 motoruyla

MMU envantere girerken 2029-2030 yıllarında yerli motor hazır olacak
https://mobile.twitter.com/amelikturkes