KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

allahım yarabbim görürmüyüz o günleri inşallah

Bayram değil seyran değil İngiltere bize kendini niye öptürüyor?

Sende mi Brütüs?

Bari siz yapmayın Sn Serkan1976!

2016'da İngiltere Brexit kararı aldı. Yeni başbakan Theresa May ABD'den sonra doğru Türkiye'ye geldi ve ortak ticaret anlaşması imzaladı. Bunun arasında TFX için serbest know-how transferi de vardı.

Sonra biz kalktık uçağın adını KAAN yaptık. Adamlarda eski anlaşmayı iptal edip güncelleyerek 6Kasım'daki belgeyi yayınladılar. Yani anlaşma hala geçerli diyorlar hem bize hem de kendi şirketlerine.

Yeni bir olay değil. 2016 tarihli bir iş bu.
Tabii bu yenileme ile bize ve kendi firmalarına da bir mesaj veriyorlar. İki ülke birbirini destekliyor diyorlar.

Ha! Gene de niye diyorsanız? Brexit sonrası AB pazarlarına vergisiz ve serbestçe ulaşımı olan ve Çin, Hindistan gibi ülkelerden ara malı alıp işleyen bir Türkiye İngiltere için çok kıymetli. Ana nedeni o.

Anlaşılmıştır.... İnşallah dediğiniz olumlu gelişmeler yaşanır...

ben o yıllarda ssb ile rr arasındaki görüşmeleri farklı hatırlıyorum. rr benim hatırladığım kadarıyla satış kontrol hakkı ve üretim iznini sadece ej 200 için vereceğini ve satışlara karışmayacağını beyan etmişti. geliştirilecek ej 230 içinse kesinlikle 3. ülkelere satış hakkını vermediğini ve motorun kritik parçalarının üretiminide ingilterede yapılacağını söylemişti. ismail demirin aynen bu konuşmayı yaptığını hatırlıyorum. herhalde bizimkiler durduk yere anlaşma sağlamamalarıda bu sebepleydi. hem ej 200 hem ej 230 kaan için yeterli güç üretemiyordu. yani olaylar sandığınız gibi değil. o zamanki röportajları inceleyenler bulacaktır eminim. hatta burdada tartışma konusu olmuştu. bir kısım ej 200 ü kabul etmeliyiz diyordu. hafızamın bu kadar spesifik konulularda beni yanıltmadığını biliyorum. ama maalesef arşivci değilim.

Bence KAAN'dan ziyade Hürjet için İngilizlerle işbirliğine gidilmeli.

F404 yerine EJ-200 alınabilir. İngilizlerle anlaşıp Almanların ürettiği parçaların TEI tarafından üretilmesi ve Türkiye'de montajlanması anlaşmasına imza atabiliriz. Bu çok daha mantıklı olur. KAAN için sıfırdan bir motor şart. RR ile de geliştirilse, tamamen TEI/TRMotor da geliştirse ciddi zamana ihtiyaç var.

Öte yandan ellerindeki EJ-200 Hürjet için gayet iyi bir motor. TEI'nin ve TRMotor'un Hürjet için tamamen milli motor çalışması yok. 3. ülkelere satışta da sorun çıkarmayacaklarını söylüyorlarsa EJ-200'ü Türkiye'de montajlar, Almanların ürettiği parçaları da TEI'ye ürettirir kulağımın üstüne yatarım.

Anladım arkadaşlar ,sn.yaşar ve Merzifonlu.

O zaman İngilizler yada Rr kim bizim için kaan'a motor geliştirecekse ıp hakları olmasada iki şeyi istemeliyiz ve hukuken dayatmalıyız

1.si 3 ülkelere kaan'ı sattığımızda Rr sağlayacağı motor için satış hakkı, kısıtlayıcı anlaşmaların olmaması

2.si ise motoru geliştirme hakkı olmasa bile motorun olası sorunlarını giderme ve çözme hakkı.Ki bu çok önemli istek olmaz o motorlar sorunsuz gelir demeyin koskoca ge nın bile f135 motorunun sorunları olduğu yerde Rr bile sorunlu bir motoru bize istemese de verebilir o yüzden bu hak önemli.

3.lisansı İngiltere de Rr da bile olsa Türkiye de tamamının üretim hakkı.

Hatta 3 oldu.

Rr bunları verirse İngiltere'de bunları verirse neden olmasın.

bayım,  hafızanız sizi birçok alanda yanıltıyor  olabilir..
öncelikle EJ200  hangi şirketin motoru yahu?
kendinize bunu sorsanız,  olayın öyle olmadığını hemen hatırlarsınız zaten.
---
neyse,  o dönem dışarıdan  iki teklif vardı
1,  Eurojet teklifi
2. RR  teklifi.

kim ne istedi?  kim ne verdi? 
bunlar kapalı kapılar ardındaydı,  medyaya  sızdırılanlar da  gayet tartışmalı  şeylerdi bence.
fakat,  tüm bu tartışmaların ötesinde,  o günki  uçak,  bu günki uçak değildi.
o gün  F35'in  yanında uçacak,  yerlilik oranı yüksek bir hava hava uçağı  tahayyül ediliyordu.
   F35'in  yanında uçacak olan avcı uçağı  için EJ200  veya  bu güç değerlerinde başka bir motor yeterli gibiydi.
fakat  CAATSA  ve F35  uçağından resmen çıkartılmamız  nedeniyle  uçak  değişmek zorunda kaldı.
daha küçük  olan  hava hava uçağı,  daha büyük ve  çok rollü bir uçağa dönüştü.
---
bu güne gelecek olursak,  büyüyen uçak ,  beraberinde  projenin tüm  ihtiyaçlarının yeniden tanımlanmasına neden oldu.
örneğin  artık EJ200   bizim  kuşa  yetmiyor.
---
RR  işi  çözmek isterse,  elbette çözecek teknik  kapasiteye sahip;  ama  bu lisanstaki AGİT  vurgusu   ilginç.
Avrupa  ile    her konuda  çok iyi anlaşıyoruz malumunuz.
AB  üyeliğinden çıkmış olan bir ülke AGİT'i  bu belgede  neden geçirmiş?  orası da apayrı  ilginç.

Bence KAAN'dan ziyade Hürjet için İngilizlerle işbirliğine gidilmeli.

F404 yerine EJ-200 alınabilir. İngilizlerle anlaşıp Almanların ürettiği parçaların TEI tarafından üretilmesi ve Türkiye'de montajlanması anlaşmasına imza atabiliriz. Bu çok daha mantıklı olur. KAAN için sıfırdan bir motor şart. RR ile de geliştirilse, tamamen TEI/TRMotor da geliştirse ciddi zamana ihtiyaç var.

Öte yandan ellerindeki EJ-200 Hürjet için gayet iyi bir motor. TEI'nin ve TRMotor'un Hürjet için tamamen milli motor çalışması yok. 3. ülkelere satışta da sorun çıkarmayacaklarını söylüyorlarsa EJ-200'ü Türkiye'de montajlar, Almanların ürettiği parçaları da TEI'ye ürettirir kulağımın üstüne yatarım.

Hocam daha önce  Sayın Yaşar  söylemişti galiba Almanlar istemedikten sonra EJ-200' den bir vida bile alamayız... RR bizim için EJ-200 türü bir motor geliştirebilir ama o da Hürjet için değmez bence...
Hem koskoca devlet yetkilileri  Trmotor'un KAAN için yapacağı TF-35000 üretilmeye başlamış diyor...İnanmak zorundayız bu beyanatlara ...Þu yapılabilir , TF-35000  projesi içine Ukraynalı tasarımcıları kattığımız gibi İngiliz RR motor tasarımcıları destek verebilir...
BAE mühendislerinin KAAN tasarımına katıldıkları gibi , bazı üstadlar BAE mühendislerinin önemli bir katkı yapmadığını söylediler ama RR belki bu İngiliz hükümeti destek kararından sonra artı katkılar sağlar KAAN motoru konusunda...

O zamanlarda Kaan hiç küçük uçak değildi ne ej200 nede ej230 Kaan için gerekli gücü karşılıyordu,ikiside yetersizdi.

Unutmayalım Kaan'ın İlk hâli 19 metre idi yani f22 ile birebir aynı daha sonra dediğiniz F35 den çıkarılma olayından sonra 21 metre oldu.

Hafızalar bazan insanı yanıltabiliyor.
Buyurun 2017 yılında defenceturkey'de yayınlanan makaleden alıntı:

Quote:
Director of Rolls-Royce's Defense Group Mr. Chris Cholerton expressed that they were happy to seize the opportunity to collaborate with Kale Group within the scope of the Turkish Fighter Program to develop an indigenous engine, the Intellectual Property Rights of which will entirely be possessed by Turkey and which will not be subject to export restrictions. Mr. Cholerton stated that as Rolls-Royce, they took the initiative to establish an Advanced Manufacturing Technology Centre (AMTC) in 2015 and added that Kale Group put forth Turkey's faith in becoming a global player in Defense and Aerospace industry. Mr. Cholerton continued, "Turkey's enthusiasm in this area thrills us as well. We believe that we will be playing a key role in Turkey's establishing a worldwide powerful Defense and Aerospace Industry."
unquote.

Adamlar IP hakları ve herşeyiyle Türkiye'nin olacak bir motoru Kale ile üreteceklerini teyit ediyorlar. İngiltere Büyükeiçisi ve RR savunma gurubu direktörü bu toplantıda.
2023'de motor ile TFX uçacak ve 2030'da seri üretim, Türkiye'de kurulacak tesislerde başlayacak.

https://www.defenceturkey.com/en/content/kale-group-and-rolls-royce-to-develop-unique-engine-for-turkish-fighter-2727

Ondan sonra 2019'da işin içerisine TRMotor ve Katar'ı soktu bizimkiler ve bir çuval inciri B.. ettiler. Neden acaba??? 2019'daki görüşmelerde IP hakları teklifi yok!

https://www.reuters.com/article/us-rolls-royce-hldg-turkey-defense-idUSKCN1QK0O9

Neden , neden , neden olmadı RR motor işi... Yıllardır açığa kavuşturamadık bu sırrı... Üzerinden 5 yıl geçmiş hala tartışmamız ilginç değil mi? Evet tamam bunun için bu iş olmadı diyemiyoruz hâlâ.... Sayın Yaşar gazete ve tarafların kendileri açısından açıklamalarıyla süreci anlatmış...Ama kapalı kapılar ardında ne oldu bilemiyoruz...