KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak'ın TUSAÞ'ı ziyaretinde MMU/KAAN'ın Mühendislik Binasında verdiği fotoğrafta arkada KAAN'ın ilk uçuşu için geri sayım yapıldığı görünüyor.

Son 48 Gün.

Onun hemen yaninda da Re var 

Neden , neden , neden olmadı RR motor işi... Yıllardır açığa kavuşturamadık bu sırrı... Üzerinden 5 yıl geçmiş hala tartışmamız ilginç değil mi? Evet tamam bunun için bu iş olmadı diyemiyoruz hâlâ.... Sayın Yaşar gazete ve tarafların kendileri açısından açıklamalarıyla süreci anlatmış...Ama kapalı kapılar ardında ne oldu bilemiyoruz...

Tamam hadi RR ile bir şekilde motor işi olmadı. Hepimiz bu konu hakkında farklı farklı yorumlar yaptık. Fakat asıl sorulması gerekenlerden biride TRMotor şirketinin GM'ünün söylediğine göre 1,5 yıl önce doğru düzgün çalışmaya başlamamız. Evet TEİ 2018'li yıllarda TS1400 ile uğraşıyordu. Kademe kademe gitmemiz lazım önce TF6000 gelmesi lazım vs. doğru ama bu motora başlama işi 2019'lu yıllarda olması gerekiyordu. 2018 de uçurduğumuz helikopter motorunu 2026'da anca envantere alacağız. Yani ilk başlatmasından tam 8 sene sonra. TF35000 gibi çok yüksek teknoloji ve maliyetli bir projeyi tam randımanlı almamız da ilk ateşlemeden 10 sene sonra çok iyi proje yönetimi , çalışma ile alırız. İlk başlatmayı 2026'da yaptığımızı varsayar isek 2036'da anca yavaş yavaş envantere girmesi demek. Bizim TF6000 ile aynı anda ateşleme yapmamız gerekiyordu. Mantık işi mi hayır ama mecburuz. Ama şirketlere de laf düşmez. TEİ müdürü Mahmut Hoca'nın geçen günkü konuşmasında prototip motoru imal edip test  etmek çok pahalı 5 milyon $ demişti. Artık bu konu özelinde 5 10 milyon dolarların felan konuşulmaması lazım arka arkaya olabildiğince motor üretilip aynı anda test edilmesi ve geliştirilmesi lazım. TEİ'nin elde avuçta ne kadar mühendis varsa toplaması lazım piyasadan. Böyle bütçeler ile nereye varacağız anlamak mümkün değil. Mesela TF6000'in  yol haritasında kaç prototip var merak ediyorum. 1 tane kesin var şu an aksesuarları takılıyordur muhtemelen.(İzmir Teknofest'e gelen) Mesela 2024 sonuna kadar 8-10 prototip motor üretip testleri hızlandıracak mıyız?

Neden , neden , neden olmadı RR motor işi... Yıllardır açığa kavuşturamadık bu sırrı... Üzerinden 5 yıl geçmiş hala tartışmamız ilginç değil mi? Evet tamam bunun için bu iş olmadı diyemiyoruz hâlâ.... Sayın Yaşar gazete ve tarafların kendileri açısından açıklamalarıyla süreci anlatmış...Ama kapalı kapılar ardında ne oldu bilemiyoruz...

Serkan Bey Merhaba,

İlgili konu hakkında basın ve yayın organları dışında ek olarak belirtebileceğim tek husus daha iyisinin beklendiği yönündedir.

Saygılarımla

Bizim TF6000 ile aynı anda ateşleme yapmamız gerekiyordu.

TF-6000'in ilk ateşlemesinin ardından, 3-4 ay içinde TF-35000 motoru toparlanacakmış. Öyle diyola. İlk ateşlemesi ne zaman olur, onu bilemem...

"TF-6000'in ilk ateşlemesinin ardından, 3-4 ay içinde TF-35000 motoru toparlanacakmış. Öyle diyola. "


zaten eğer 2028 veya 2029  takvimi  olacaksa,  anca  bu şekilde olur.
yanlış bilmiyorsam 2026 gibi yerde ilk çalıştırma  hedefleniyordu.
iki yıl boyunca yer testleri yapıldıktan sonra,  belki yer testleri tam bitmeden  iki prototip  uçağa  takılıp testler  bu şekilde ilerleyecek.
askeri sertifikasyon olduğundan TS1400'den  bir tık daha  kısa sürmesi muhtemeldir.
---
orada millet 2028'de  yerli motorla uçuştan filan bahsediyor,  ben pek katılamıyorum.
uçağa takılır,  çok zorlarsan belki ilk taksi testleri filan;  ama uçuş  konusu   aşırı zorlama bir  tahmin.
---
bu vaziyette,   artık RR  veya başka bir  motor konusunun da ülke gündemine gelmesi  olasılığı düşük  haliyle.

Ben öyle motordan filan anlamam. GE, RR bilmem. Ama bildiğim şu:

104 yıl önce anlaşıp imza attığımız parasını peşin ödediğimiz  'Sultan Osman-ı Evvel' ve  'Reşadiye' isimli iki savaş gemisini bu İngilizler gasp etmiş, gemileri bize vermemişti.

Tıpkı ABD ile anlaşıp imza attığımız ve parasını ödediğimiz F-35'leri bugün ABD'nin gasp etmesi gibi.

O gün anlaşmaya bizi koruyan en güzel meddeleri yazmamış mıydık? Tabii ki yazmıştık. Ama kazığın alasını yedik.

Boş verin el alemin motorunu. Varsın daha basit olsun, ter dökelim, zaman alsın, ama bizim olsun.

Dün yaptıkları belli olanların, yarın ne halt edeceği belli olmaz.

Hem de Altay tankında Almanlardan yediğimiz kazık halen gözümüzün önünde dururken...

İngilizler kısa vadede istediğimiz özellikte motorları, istediğimiz şartlarda vereceklerse onlarla anlaşalım. Ancak kendi motorumuzu yapmaya hız kesmeden devam edelim. Acil uçak ihtiyacımızın ilk üretimleri İngiliz motoruyla olabilir, ama sonraki aşamalar kendi motorumuzla olmalı. Þu an zaten kısa sürede ne motor yapabiliriz ne de bize istediğimiz özelliklerde motor veren yok İngilizlerden başka!

Yaşar Abi 10 kere yazdı. Alabileceğinizi alın diyor. Sana güven koynunda yılan besle mi diyor? 100 sene önce bilmem ne olmuş da onu yazıyorsunuz. Olan güzel şeylere ne demeli? Bir sürü teknoloji transferi yapıldı. Bu dünyada hiçbir ülke güvenilir değil. Kimse kimseye güvenmek zorunda değil. 3-4 tane kritik teknoloji transferi yaparsın olur biter. Bakın dile kolay F136 motoruna tam 20 sene önce başlamış RR. Bizden kaç sene 2011 yılında projeyi bırakmışlar. Çalışan cillop gibi motoru terk etmişler. Bizden fersah fersah önde olan bir ülkeden bahsediyoruz.

İngiltere ayrıca bizim derin müttefikimizdir. Akdeniz'de Fransa ile kapışınca da yanımızdaydılar. Babalarının hayrına değildi tabi. Almanya ve Fransa bloğuna karşı bize ihtiyaçları var Akdeniz'de yoksa ne diye bizi desteklesinler.

İngiltere'den alabileceğimiz her şeyi alalım. Zaman alsın bizim olsun diyorsunuz da 20 sene sonra olunca bir anlamı kalmıyor. Senin belki de 10 sene uçacak uçağın olmayacak. Duygusallığı kenara bırakıp oyunu İngilizlerin dediği gibi "ebedi dost ve düşman yoktur, değişmez çıkarları vardır".

Ayrıca bu F35 konusu sürekli dilleniyor da madem bu uçaklardan vazgeçtik neden hangarda durmaya devam ediyor? Neden vermiyorlar birilerine? Demek ki bir şeyler var bu konuda da. Parasını verdik paramızı geri vermiyorlar konusu da çok ilginç yani.

Sen yine yap projeni. Yol üstünde de ne kadar alabiliyorsan al. Kimse sana ağzını aç yavru kuş gibi bekle demiyor.

Yanılmıyorsam amerikan komgre onayına ihtiyaç duymayacak şekilde belli bir para miktarını geçmeden parça ve benzeri direk alım yapılabiliyor. Tam rakamı bilmesem de ; takribi ben diyeyim 20 siz deyin 50 milyon dolar kadar.. f-100 motorları f-16'lar sebebiyle bizim için direk alınabilir mamül kapsamında olabilir.  herhalde bu kongresiz  satış limiti 2028'e kadar 20 uçak için alınacak 40-50 motor için yeterli bir miktar ki bu konuda rahatlık görüyorum. Yerli motor hazır olana kadar komgreye takılmadan o kanaldan yürürüz diyor olabiliriz.

Ayrıca 2028'de seçim olacağını ve daha ilerisi için seçim  sonucunun etkili olacağını söylemek de yanlış olmaz.