KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Merhaba,

O konuda bir şey söylemem veri gizliliği ilkesine aykırı ama ufak bir güzel mesaj verebilirim.

TEI neleri başarmadı ki

Saygılarımla

Esasında iki grubunda bu alandaki üretimleri sonucu çıkacak motorun performansı ve istenilen yeterlilikte olması halinde seri üretim tarihi olarak (2028'e kadar) anlaşma imzalamak niyetindeler.

Diyelim ki iki motor tasarımı da istenileni verdi. Muhtemelen her iki tasarıma uygun şekilde, iki ayrı prototip de üretilecektir. O zaman Kaan'ın motoru kimin tasarımına göre üretilecek?

Esasında iki grubunda bu alandaki üretimleri sonucu çıkacak motorun performansı ve istenilen yeterlilikte olması halinde seri üretim tarihi olarak (2028'e kadar) anlaşma imzalamak niyetindeler.

Diyelim ki iki motor tasarımı da istenileni verdi. Muhtemelen her iki tasarıma uygun şekilde, iki ayrı prototip de üretilecektir. O zaman Kaan'ın motoru kimin tasarımına göre üretilecek?

Merhaba,

O konuda ihale süreçlerindeki kriterler esas alınıcaktır. Tahminim maliyetler bu noktada belirleyici olacaktır.

Saygılarımla

Esasında iki grubunda bu alandaki üretimleri sonucu çıkacak motorun performansı ve istenilen yeterlilikte olması halinde seri üretim tarihi olarak (2028'e kadar) anlaşma imzalamak niyetindeler.

Diyelim ki iki motor tasarımı da istenileni verdi. Muhtemelen her iki tasarıma uygun şekilde, iki ayrı prototip de üretilecektir. O zaman Kaan'ın motoru kimin tasarımına göre üretilecek?

Muhtemelen devlet bu konuda sözleşme yapıp iki şirkete de motor geliştirme bedeli vermiştir. Tıpkı Altay'ın geliştirme işinin Otokar'a verilip lisansın devlete ait olması gibi, motorda da benzer bir yol izlenmiş olabilir ki RR lisans konusunda şüpheli olmakla, lisans bedeli dahil olmamakla örnek motor üretme bedelini mutlaka tahsil ederek bu işe girecektir. Yada F-110 GE132'da BAE'nin pay sahibi olması gibi, geliştirilen motorda pay sahibi olmak gibi özel bir düzenleme de yapılmış olabilir.

Lisans devlete ait olacaksa, üretici geliştirici şirketleri çok ilgilendirmeyebilecektir.

RR'nin geliştireceği modelde pay sahipliği olacaksa RR üretim karşılığı, Kale ve devlet payı dışında payını isteyebilecektir. Bu noktada Kale'nin İzmir tesisleri gördüğüm kadarıyla büyük motorların yetkin üretimi için yeterli bir tesis değil. Büyük motorlarda ancak parça üreticisi olabilir bence.

İlginç bulduğum bir nokta ise biz üreticinin TEİ olmasını bekliyoruz, ama yukarıda linki bulunan videoda TR Motor CEO'sunun önünde durduğu tanıtım slaytında tasarım ofisleri dışında TUSAÞ tesislerinde 70.000 metrekare fabrika binası inşaatından bahsediliyor. Zannedersem devlet TERİ'de GE ortaklığı ile devam yanısıra 2. bir büyük motor üreticisi istiyor.   

Merhaba,

Esasında daha önceki iletimde SSB geçmişte yaşanan ve projelendirme safhası sıkıntıya düşen ikinci bir altay vakası istemediklerinden ötürü bu projelendirmelerde seri üretim fazına kadar bu güç gruplarında yedekli gitmek istiyorlar.

Bu yüzden resmi olarak açıklanmıyor.Esasında iki grubunda bu alandaki üretimleri sonucu çıkıcak motorun performansı ve istenilen yeterlilikte olması halinde seri üretim tarihi olarak (2028'e kadar) anlaşma imzalamak niyetindeler. (Bu noktada değindiğim husus şu anki RR anlaşması değil seri üretim motor tedarik anlaşması yanlış anlaşılma olmasın)

Þu an üretilecek prototipler F110 motoru üzerinden ilerler iken diğer taraftan iki güç grubunun motorları hazırlanması isteniyor.

Eğer Kale-RR tarafında İngilizler ile ilgili sorun olursada motorların TRMotor tarafına kaydırılarak yürümesini planlıyorlar.

Saygılarımla

Ben kendi açımdan bu kararı çok doğru ve mantıklı buldum. Sütten ağzı yenen hesabı. Evet bu yüzden ülkedeki mühendislik kabiliyetini 2'ye böleceğiz, maliyetleri ciddi oranda artıracağız ve komple 2 tane motor altyapısı kuracağız fakat bunun sonucunda risk dağılımını azaltacağız, ülkede 5. Nesil motor üretimine sahip 2 şirketimiz olacak üstüne birde, bu tüm süreci yönetecek geliştirecek mühendis, teknisyen ve yöneticilerimiz olacak.

Maliyet konusuna gelirsek bu konu öyle basit bir konu değil, bu ülkenin havacılıkta İstiklal Mücadelesi, bütçe yoksa bütçe bulunacak, başka yerlerden kısılacak buraya aktarılacak, altyapı projeleri duracak vs vs ama MMU'nun gelişimi için maddi bariyer söz konusu olmayacak olması lazım. Ne mühendisin maaşında, ne teknisyenin maaşında,  ne üretim tesisinde, ne de geliştirmek için gerekli olan makinalarda vs vs. Bu ülkede yerel yönetimlere harcanan paranın yüzde 10'u buraya verilse bu proje yapılır. Kaldırım sök tak olunca bir şey olmuyor, belediye spor merkezi ya da kültür merkezi açınca sporda kültür de değişmiyoruz, ya da Kayseri'ye YHT yapılınca ulaşım olarak ülkecek uçmuyoruz. Þehir hastahanesi yapılınca sağlıkta çağ atlamıyoruz.

Ama bu motoru ve bu uçağı yaparak havacılıkta ve mühendislikte çağ atlıyoruz ve vatan savunmasını yapıyoruz. Kimse şöyle projede bütçe, bütçe dememeli. Bu ülkeyi yöneten hükümet bu parayı bulmalı.

Benim merak ettiğim şu, geçen günlerde en güçlü 2. Jet motoru olacak dendi. Temel Kotil( her ne kadar bazen çok siyasi açıklamaları olsada) devlet 6. Nesil ister bu projeden sonra dendi. Acaba RR&Kale ortaklığına daha 6. Nesil 39000 libre güç üreten bir motor ihalesi verip, TEİ'ye siz 33-34000 libre F16 motorundan ciddi oranda  devşirilmiş ama milli ve yerli bir motor yapın denilebilir mi?  Buna benzer çift motor konseptini biraz daha farklı olarak Sn Merzifonlu söylemişti. Yine öngörüsü tuttu diyebiliriz.

TF-6000/10000 ailesi Kızılelma, Anka-3, TB-4 derken en az 200 satışı var bence. Bunun dışında 100 metre altı deniz platformlarında gaz türbini olarak tek veya birkaç adet gemi büyüklüğü ve ağırlığına göre kullanılabilir. Ayrıca C-130 sınıfı uçakları da turboprop cinsi güçlendirebilir.

Ama helikopter açısından bunun yarısı civarı güç veren bir motor ihtiyacı var.

TF10000 diye bir motor yok. TF6000'dir o

Savaş zamanı, testler v.b. harici art yakıcı kullanılmayacak motoru hep bu şekilde ifade etmek neden anlamıyorum. 6000 kulağa az geliyor da ondan mı 10000 deniyor.

Sn baryshx,
Çünkü motorlar çok farklı.
TF6000'e art yakıcı koyun; TF6000, artyakıcının ani 4000lbf lik sadmesi altında ezilip çökebilir. Kullanılan bağlantı malzemeleri ve dış mahfazası bu sadmeye dayanacak evsafta yapılmak zorunda. (Sn Akşit bunu anlatmıştı).
Dolayısıyla TF10000 daha pahalı bir motor. Daha dayanıklı malzemelerden yapıldığı için. Yani ayrı bir motor!

Honeywell f124 ve f125 motorları da aynı durumda. F125 art yakıcılı.

Bir motora TF10000 diyorsan, o kuru itkili 10000 olmalı benim düşünceme göre. TF10000 motorunun Tei sitesinde kuru itki olarak 6000 Ibf yazıyor. Kodlama yapılsa daha iyi...TF6000X gibi mesela...

Þehir içi, şehir dışı hızı 200'den aşağı düşürmem abi demek gibi bir şey. Yani şehir içi 6000 Ibf gitmen gerekirken, hep 10000 Ibf ile gidiyorum demek gibi.

İlkdefa akıllı bir iş yapıcaz.

Anladığım kadarı ile

Bir yandan

Trmotor-motorsich ekibi 1,5 yıldan beri üzerinde çalışıyor

Diğer yandan

Rr ile Kale ekibi motor geliştirmeye başlıyacak

Oldukça yerinde karar.

Ve anladığım kadarı ile Rr yanlış yapmaya yada yamuk yapmaya çalışırsa diye trmotor'un çalışmalarını durdurmayacak.

Ve ihale şartnamesine göre iki motordan birini seçecek devlet.

Birinden biri seçilmese bile yapılan çalışmalar boşa gitmeyecek 5. Nesil Turbofan motor konusunda iki yetkin firma olacak.

Hatta bu iş

Pw135 ile ge-rolls Royce 135 motoru gibi olacak .



İlk defa bu motorun olacağına dair inancım tam oldu.


Ama şunu söyleyebilirim Pakistan Azerbaycan arjantin gibi ülkelere ihracat edebilmek için kaan'ı trmotor'un tasarımını kullanacağımızı düşünüyorum özellikle arjantin için

Benim merak ettiğim şu, geçen günlerde en güçlü 2. Jet motoru olacak dendi.

2. En güçlü değil, "2. en büyük motor olacak" dediler. TRMotor+Ivchenko ortaklığı iri kıyım bir motor planlıyor, bunu anladık en azından. Tuhaf bir açıklama ama, durum böyle.

NOT: TRMotor'un tasarım ortağı Motor Sich değil, Ivchenko. Ivchenko tasarım şirketi, Motor Sich üretim fabrikası-ydı. Artık ortada fabrika kalmadı gerçi...

Benim merak ettiğim şu, geçen günlerde en güçlü 2. Jet motoru olacak dendi.

2. En güçlü değil, "2. en büyük motor olacak" dediler. TRMotor+Ivchenko ortaklığı iri kıyım bir motor planlıyor, bunu anladık en azından. Tuhaf bir açıklama ama, durum böyle.

NOT: TRMotor'un tasarım ortağı Motor Sich değil, Ivchenko. Ivchenko tasarım şirketi, Motor Sich üretim fabrikası-ydı. Artık ortada fabrika kalmadı gerçi...

TF6000'de muadillerine göre çap olarak iri kalıyor. TF35000'de öyle olacak büyük ihtimalle. Zamanla teknolojik gelişme ve tecrübe ile küçülecektir.

Motor buldukta ufagini aramayalim. Hele bir motorumuz olsunda 10 sene içinde sallana sallana ufaltiriz. Yeterki olsun.