KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Bende şu yazılım denen şeyin çok abartıldığını düşünüyorum

Sonuçta esas bana sorarsanız isterleri belirleyen ve özellikleri belirleyen kafa daha önemli ...

Yazılım ise bu ister ve özellikleri ilgili makina ve sensörlerde ekleyen arayüz gibi birşey daha doğrusu bu isterleri ve özellikleri konuşturan bir dilden ibaret daha da öteye gidemez.

Þöyle bir örnek vereyim diyelim uçuş yazılımı yapıyoruz uçağımızda F16

Biz bu uçaktan sn'de 24° dönmesini istiyoruz lövyeyi tam geri çekince fakat uçak bunu yapamıyor neden acaba?

Cevabı çok basit yatay stabilizörler yeterince geniş olmadığı ve yeterince aşağı yukarı dönüş açısı olmadığı için gereken 24°lik dönüş açısı sağlanamıyor

Yazılımcı ne yapsın tutup kanadını üstüne çıkıp kanadı daha aşağımı bükçek baştan airframe ona göre ayarlanmadıysa yazılmcı ne yapsın

Yada başka bir örnek

Uçak otomatikman üzerine gelen füzeye karşı chaff/flare dispanseri atıp füzeyi yanıltması isteniyor bu istenilen işlemin başarılı olması için füzenin uçağa iki kilometre yaklaşması gerekli ki atılan chaff/flare dispanseri başarılı olsun..

Þimdi yazılımcı bu kaideleri nerden bilsin yada bilecek ki birileri ona bunu söylüyor oda ilgili sensör ve sistem doğrultusunda bunu mümkün kılıyor sisteme bu şekilde çalışman lazım diye kulağıma fısıldıyor daha ötesi anlam yüklememek lazım yazılım ve yazılımcılara.

Algoritma derseniz bu başka birşey bu birçok senaryo denenip gerekli sonuçlara göre hafıza ve refleks,karar mekanizması oluşturma demek bu epey uğraştırıcı ve masraflı iş tamamen testler ve test altyapısı ile ilgili yani veri elde edebilme ve bunu işleyebilme işi..

Kısaca yazılım işini o kadar abartmayın ve gözünüzün önünde büyütmeyin aksi takdirde hintliler yazılımda daha iyi daha bütçeleri var daha fazla insan gücü var ama bizim Kaan daha önce uçacak ve ete kemiğe bürünmüş durumda fakat Hintli "Amca"dan haber yok ..

Burdan pay biçin yazılımın ne kadar önemsiz olduğunu

yazılımın ne kadar önemli olduğunu 15-20 milyon satır kod yazıldıktan sonra anlarsınız. tüm algoritma ve matematiği uçağın tüm fiziksel sınırlarını yapabileceklerini tüm dayanım sınırlarına uygun mekanik davranışları ve uygulamaları düzenli hatasız ve hızlı bir şekilde koşturan şeydir yazılım. uçak fiziksel bedeni yazılım ise onun ruhudur.
tasarımı yaparsınız özel programlarda o tasarımı 3d uzayda cisimleştirirsiniz ,daha sonra gerçek dünya parametrelerine uygun şekilde davranabilmesi için matematiksel bir kodlama yazarsınız. türevler integraller katı hal fizikleri falan filan. cisimin nerde nasıl davranacağını ne yapması gerektiğini işte o yazılım söyleyecek.pilot kolu çekip gazı köklediğinde uçağa ne yapması gerektiğini o yazılım söyleyecek. ki sadece uçuş yazılımıda değil aynı anda görev bilgisayarları radar verileri hasar tespit sistemleri pilot yaşam destek sistemleri sürekli eş güdüm içinde çalışır vaziyette olacak. misal uçaktasın 20000 ft de düzgün bir uçuş sergiliyorsun havaalanına 20 km kaldı ve bir anda yaşam destek sistemini çalıştıran yazılım arıza verdi ve kaskına o2 göndermeyi kesti piste inmeden önce bayılmış yada ölmüş olursun yada uçaktan atlayarak uçağı feda etmen gerekir. bu senaryo f 35 lerde 5-10 kez yaşandı ve birinde uçak düştü.yani yazılımın ne kadar mühim olduğunu buradan anlamak lazım. o 20 milyon satırlık kod seni ölümle yaşam arasında tutan tek şey.
ha 2. dünya savaşında analog, mekanik zamanlarda gerekli olmayabilirdi ama şimdi şart oğlu şart

Sanırım biraz abartmış olabilir yada gözükebilirim sn.selcukkoçak78 ama benim gözümde sadece bir dil .

Biz isterleri ve gereksinimleri doğru düzgün ve sayısal veri hale getirecek kadar ayrıntılı işlersek bunun için gerekli yazılımı yurt dışından bile yaptırabiliriz.

Dediğimin somut örneği;

Hindistan Amca projesi
Bizim Kaan projesi

Herşeyi ve neyin ne kadar önemli olduğunu özetliyor.

Bahsettiğim şey gömülü yazılım işi değil kağıt üstündeki akış diyagramını çizsinler razıyım ben on yıl sürer onu beta seviyede bile hazırlamak ve onun beyaz kağıdı şehir büyüklüğünde olur.  Ağ merkezli muharebenin bir enstrümanı bu uçaklar. Ben doğrusu çok ilgilendirmiyor uçsun göreyim yeter. Füzeleri atar hedefi görür filan F16 gibi bir uçak yaparız ama F35 başka bir şey artık.
Zorluk aslında gerçek yaşamın simüle edilmesinde. 4. nesil uçaklar bir makine olarak tasarlanıyordu görüyor uçuyordu yazılımı ona göre çok iyiydi ama artık silahlar interneti kurgulanıyor haliyle de silahlar dan oluşan bir yaşamın tüm ihtimallerini yazılıma uyumlamak gerekecek. Hayatı simüle etmek çok zor iştir bir ilçenin trafik ışıklarını bile mükemmelleştiremiyor insan aklı o karmaşa için en uygun kombinasyonu bulamıyor trilyon tane seçenekten en iyisi demektir çünkü. Beni ilgilendirmiyor ben uçağın uçtuğunu görmek istiyorum ama biliyorum yüz tane iyi adamın yazacağı yazılım değil bu. En az on bin iyi adam tam gün on yıl bu işlerle meşgul olmalı silahların internetine çalışmalı o zaman belki beta sürüm bari ortaya çıkar. Biz yaparız ne olur Rafael olur F16 olur afedersiniz akıl anlamında. Bize faşist bir girişimle 10 bin iyi adam çalışan enstütü lazım o zaman Amarikayı bile geçeriz

sizin dediğiniz yabancılar için geçrlidir onlarda para aşkı vardır bizimkilerede vatan aşkı vardır.Bizim mühendisler istesin herşeyi yapar....

Bende şu yazılım denen şeyin çok abartıldığını düşünüyorum

Sonuçta esas bana sorarsanız isterleri belirleyen ve özellikleri belirleyen kafa daha önemli ...

Yazılım ise bu ister ve özellikleri ilgili makina ve sensörlerde ekleyen arayüz gibi birşey daha doğrusu bu isterleri ve özellikleri konuşturan bir dilden ibaret daha da öteye gidemez.

Þöyle bir örnek vereyim diyelim uçuş yazılımı yapıyoruz uçağımızda F16

Biz bu uçaktan sn'de 24° dönmesini istiyoruz lövyeyi tam geri çekince fakat uçak bunu yapamıyor neden acaba?

Cevabı çok basit yatay stabilizörler yeterince geniş olmadığı ve yeterince aşağı yukarı dönüş açısı olmadığı için gereken 24°lik dönüş açısı sağlanamıyor

Yazılımcı ne yapsın tutup kanadını üstüne çıkıp kanadı daha aşağımı bükçek baştan airframe ona göre ayarlanmadıysa yazılmcı ne yapsın

Yada başka bir örnek

Uçak otomatikman üzerine gelen füzeye karşı chaff/flare dispanseri atıp füzeyi yanıltması isteniyor bu istenilen işlemin başarılı olması için füzenin uçağa iki kilometre yaklaşması gerekli ki atılan chaff/flare dispanseri başarılı olsun..

Þimdi yazılımcı bu kaideleri nerden bilsin yada bilecek ki birileri ona bunu söylüyor oda ilgili sensör ve sistem doğrultusunda bunu mümkün kılıyor sisteme bu şekilde çalışman lazım diye kulağıma fısıldıyor daha ötesi anlam yüklememek lazım yazılım ve yazılımcılara.

Algoritma derseniz bu başka birşey bu birçok senaryo denenip gerekli sonuçlara göre hafıza ve refleks,karar mekanizması oluşturma demek bu epey uğraştırıcı ve masraflı iş tamamen testler ve test altyapısı ile ilgili yani veri elde edebilme ve bunu işleyebilme işi..

Kısaca yazılım işini o kadar abartmayın ve gözünüzün önünde büyütmeyin aksi takdirde hintliler yazılımda daha iyi daha bütçeleri var daha fazla insan gücü var ama bizim Kaan daha önce uçacak ve ete kemiğe bürünmüş durumda fakat Hintli "Amca"dan haber yok ..

Burdan pay biçin yazılımın ne kadar önemsiz olduğunu

""Bende şu yazılım denen şeyin çok abartıldığını düşünüyorum""

Sy.DENİZCİ hiç abartılmıyor bilakis o kadar basit anlatıyorlarki,
Size en ama en basit örnek vereyim "İNSAN" evet insan insan biyolojik bir robottur ve inanın her hücresinin içinde bir nükleer santral ve en az bina büyüklüğünde insan deyimi ile bilgisayar vardır.

Yazılım,elektronik ve mekanik kısaca MEKATRONİK çok derin bir mevzudur ki yazılımcı arkadaşımız gayet mütevazi olarak açıklıyor.
Lütfen bizimmühendisler ile yabancı mhendisleri aynı kefeye koymayalım bu mühendislerimize çok küçük görmektir.

ELEKTRONİK,YAZILIM VE MAKİNADA (MEKATRONİK VEYA SİBERNETİK(bu dal mekatroniğe göre biyolojik yapıda girmekte bunlar çok çok çok derin mevzular.) YAPABİLECEKLERİNİZ HAYALLERİNİZLE SINIRLIDIR....

Sn Aydın Durmuş yanlış anlaşılmasın bizim yazılımcılar zayıf yada iş yapmaz demedim yada küçük görmedim...

Dünyada bu işleri herkezin yapabildiğine dikkat çektim,Gerekirse ihtiyaç duyulan yazılımı yurtdışından temin edebilceğimize yada gerekli personeli getirip istediğimiz yazılımı yazdırabilceğimizi söyledim

Amacım sizi yada sn Selçukkocak78'i küçük düşürmek yada rencide etmek değil ona bakarsanız sadece biraz Excel biraz word bilen ben sn.Selçuk koçak 1976 nın yanında bilişim konusunda dinazor gibi kalıyorum yada diğer Arkadaşların

Verdiğim örneklerden kasıt yada anlatmak istediğim bu yazılım işini fazla gözümüzde büyütmeyelim yada abartmayalım

Başka bir örnek vereyim

Örnek Resident evil9 oyunu çıkacak bu oyunun yapımcısı capcom game baya kalabalık ve profesyonel ekip ve bir tesis yada departman veyahut bina ile atıyorum 5-10 milyon dolara bu oyunu çıkarabiliyor.

Fakat siz bu oyunu doğru senaryo doğru karakter ve bu karakterlerin savaşma kabiliyetleri ile doğru canavarlar ve bu canavarların güç saldırı savunma kapasiteleri ve doğru mekanlar mekana ait doğru detaylar vererek bu oyunu 3-5 yazılımcı ekip ile kendiniz uygun ücretleri vererek bu oyunu yapabilir veyahut yaptırabilirsiniz.

Bugün insanlar kendi başlarına oyun çıkarabilir konumdalar  yani departman ve dev bütçelere ihtiyaç duymadan.


Yani bu örnekte diğer örnek gibi yazılımı fazla abartmayalım şeklinde verdiğim diğer örnek.

Örnek biz ve hindistan yazılım yapabiliyoken hatta biraz çin ve Rusya diyelim

Bir ge bir Rolls Royce bir prat withney kalitesinde Turbofan motor üretemiyoruz veya hiç üretemiyoruz yada Yeni yeni bu işe başladık kavramaya başladık

Neden acaba somut metaryeli üretemez iken somut bir dili yapabiliyoruz veyahut ustalaşabiliyoruz..

2023 Verimlilik Proje Ödülleri Töreni Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır'ın katılımıyla Kocael'de gerçekleştirildi. Bu yıl 9'uncusu düzenlenen törende dereceye giren işletme ve kurumlara ödülleri taktim edildi. Gebze ilçesi Bilişim Vadisinde düzenlenen programda, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAÞ) Genel Müdürü Temel Kotil, Süreç İyileştirme Kategorisinde birincilik ödülü aldı. Öte yandan Kotil, TUSAÞ tarafından geliştirilen ve Türkiye'nin ilk yerli savaş uçağı olacak Milli Muharip Uçak (MMU) KAAN ile ilgili açıklamalarda bulundu. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır'ın, "Herkes KAAN'ın kanatlanacağı tarihi duymak istiyor, ne durumdayız hocam ?" sorusu üzerine Kotil, "Yer testleri yapıyoruz. Yakın" dedi. Bakan Kacır'ın "Yakın mı çok mu yakın" şeklindeki sorusuna ise Kotil, "Çok yakın" diye karşılık verdi.

https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/kaanda-son-gelisme-kotil-yer-testlerini-yapiyoruz-42397247

Þu kuşun uçtuğunu görsek artık iyi olacak.

Baştan tarih işi yanlıştı. 2024 içinde uçurmayı planlıyoruz deyip daha esnek çalışabilirlerdi. 27 Aralık sözünden sonra herkes beklentiyi yükseltti, uçuş olmayınca da demoralize oldu.

Mart ayından önce uçuş yapacak ifadesi de yanlış. Þimdi Þubat ayında uçmazsa yine sözünü yemiş olacaksın. Sütten ağız  yandıysa yoğurt üfleyerek yenir. Tarih verme gerekirse martta uçur. Þimdi 29 şubat tarihine kadar uçuş olmazsa imajını daha da zedeleyeceksin.

Bakalım 1 içinde uçuş olacak mı? Olmazsa KAAN'ı havada görene kadar kimse sözlere itibar etmez.

Öte yandan Yunanistan'ın F-35 alımı herkesin moralini bozmuş. Bu uçakların 5-6 yıldan önce teslim alınmasını beklemek hayalcilik olur. Çok sayıda sipariş ve sıra var. Enseyi karartacak bir şey yok. Kaldı ki mühimmat bile yok listede. Yunanlılar sosyal medyada silahsız F-35 alıp hava aitıyoruz diye tepki göstermiş. Benim bildiğim ABD, KAAN'ın envantere girişine bile getirebilir teslimatı. 2020'lerin sonu, 30'un başına dahi kayabilir sevkiyat. Tabii Yunanistan yine iflas edip topu dikmezse.

Fırkateynlerini dahi modernize edecek paraları yok ama F-35 almak istiyorlar. Ayranı yok içmeye tahtırevanla gider hacete hesabı tam Yunanistan'ın işleri.

Anka 3 uçunca başka seçenekleri kalmadı f35 onlar için ölüm kalım mucadelesi durumuna geldi karşınızda stealth insansız bir iha uçuran bir devlet var f35 almayıpta ne yapacaklardı adamlar .

Þu kuşun uçtuğunu görsek artık iyi olacak.

Baştan tarih işi yanlıştı. 2024 içinde uçurmayı planlıyoruz deyip daha esnek çalışabilirlerdi. 27 Aralık sözünden sonra herkes beklentiyi yükseltti, uçuş olmayınca da demoralize oldu.

Mart ayından önce uçuş yapacak ifadesi de yanlış. Þimdi Þubat ayında uçmazsa yine sözünü yemiş olacaksın. Sütten ağız  yandıysa yoğurt üfleyerek yenir. Tarih verme gerekirse martta uçur. Þimdi 29 şubat tarihine kadar uçuş olmazsa imajını daha da zedeleyeceksin.

Bakalım 1 içinde uçuş olacak mı? Olmazsa KAAN'ı havada görene kadar kimse sözlere itibar etmez.

Öte yandan Yunanistan'ın F-35 alımı herkesin moralini bozmuş. Bu uçakların 5-6 yıldan önce teslim alınmasını beklemek hayalcilik olur. Çok sayıda sipariş ve sıra var. Enseyi karartacak bir şey yok. Kaldı ki mühimmat bile yok listede. Yunanlılar sosyal medyada silahsız F-35 alıp hava aitıyoruz diye tepki göstermiş. Benim bildiğim ABD, KAAN'ın envantere girişine bile getirebilir teslimatı. 2020'lerin sonu, 30'un başına dahi kayabilir sevkiyat. Tabii Yunanistan yine iflas edip topu dikmezse.

Fırkateynlerini dahi modernize edecek paraları yok ama F-35 almak istiyorlar. Ayranı yok içmeye tahtırevanla gider hacete hesabı tam Yunanistan'ın işleri.

Sayın Archangel

Elbetteki bizim dengimiz olmasa da Yunanistan'ın f35 alımından bazı dersler çıkarmalıyız çünkü bunların arkasındaki abileri, bunları bize karşı kullanmak için bedavadan bir donanma hediye eder ve üstüne her türlü mühimmatı verirler dolayısıyla endişelenmemiz gerekiyor.

Adamlar Dünya pastasını bölüşecek yeni güç ve aktörler görmek istemiyorlar. Biz ise ısrarla gözlerinin içine baka baka, "biz de varız, biz de isteriz" diyoruz.

Kısacası Kaan yakında uçacaktır ama Cumhuriyetin 100. yılında bunu uçuramamak bizim ayıbımız olsun.

Sayın Kotil'in dediği gibi acaba bir alt yüklenici nedeniyle mi ilk uçuş gecikti yoksa başkalarının iddiası üzere seçim nedeniyle mi geciktiriliyor bilinmez ama bu gecikmenin nedenlerinden birinin "bence" F16 anlaşmasının kesinleşmesinin beklenilmesi olduğunu düşünüyorum.

Her ne nedenle olursa olsun, sayın Kotil'in bir tarih hedefi koyması olması gereken bir tavır idi ama öte yandan bir kamuoyu açıklaması ile ilk uçuşun neden ertelendiğini en azından bir bahane ileri sürerek duyurması gerekirdi.

Bu uçak bizim beka meselemiz ve bir şekilde kısa zamanda uçacaktır ama daha ilerisini konuşmak için tf10000'i bir görmemiz gerekiyor veya tf6000 ateşleme yaptığında bir tarih tahmini yapabiliriz.

Enseyi karartmaya gerek yok, pek çok proje için 2024 yılı 2023'den de heyecanlı geçecek gibi görünüyor.