KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Sayın Yaşar bizim geliştirmekte olduğumuz TF-35000 motorunda başetmemiz gereken en yüksek sıcaklık dayanımı kaç derece olacak?

Sn Serkan1976,
Sn Merzifonlu tam rakamı vermiş.
F119 motorunun da TIT değeri 1649 derece.
Yalnız bizim motorun çalışma prensibi f119'dan farklı olabilir. Bilhassa TF6000 bazında düşünülüyorsa.

Bakın F110-GE132 motorundan 34000lbf yaş itki alınabiliyor. Bu motor, kuru olarakta 19000lbf itki veriyor. Kompresör bıçakları blisk formasyonunda ve %35 daha uzun. Bu extra itkiye rağmen motorun TIT değeri değişmiyor. Sadece bypass oranı 0.68:1 'e düşmüş.

Þimdi benim anlamadığım

Motor parçaları 2021 yada 2022 den beri kesilmiyor mu? Birde her ne kadar TR motor denesede Ge firmasına lisans ücreti vermemek çalışmaları gizlilik içinde yürütmek için tei'den belirli ekibin Trmotor'un tasarım ekibinde çalıştığı burda yazılıp çizilmedi mı?

Hala hangi tasarım aşaması yada hangi motorun ölçeği büyülterek Tf35000 inin tasarlancağını iddaa ediyorsunuz anlayabilmiş değilim

Bence TF35000 için idef 2025 i bekliyelim

Sayın Yaşar bizim geliştirmekte olduğumuz TF-35000 motorunda başetmemiz gereken en yüksek sıcaklık dayanımı kaç derece olacak?

Sn Serkan1976,
Sn Merzifonlu tam rakamı vermiş.
F119 motorunun da TIT değeri 1649 derece.
Yalnız bizim motorun çalışma prensibi f119'dan farklı olabilir. Bilhassa TF6000 bazında düşünülüyorsa.

Bakın F110-GE132 motorundan 34000lbf yaş itki alınabiliyor. Bu motor, kuru olarakta 19000lbf itki veriyor. Kompresör bıçakları blisk formasyonunda ve %35 daha uzun. Bu extra itkiye rağmen motorun TIT değeri değişmiyor. Sadece bypass oranı 0.68:1 'e düşmüş.

Teşekkürler...Peki siz Merzifonlu hocamın " .... Prof. Akşit'in bu kadar güvenli konuşuyor , belki kimsede olmayan bir tek kristal geliştirdik ve o yüzden bu kadar güvenli konuşuyor. Veya belki de dediğiniz gibi RR katkısı var. Göreceğiz artık..." görüşüne ned diyorsunuz?

Bende forumdaki yorumlarımda turbofan motoru geçtim seri üretime geçmiş turbojet motor bile yapmamış bir şirketin TF-6000'den direkt TF-35000'e geçeceğiz düşüncesini absürd bulmuş mutlaka ara bir güçte (20-25 ibf'lik) bir motorun geliştirilmesinin gerekliliğini savundum...
Ama bunlar ısrarla TF-35000 ibf'lik dünyanın 2.büyük 5.nesil motoruna geçiş yapmaları "Acaba gizli bir kozumuz mu var?" düşüncesini Merzifonlu hocamın dediği gibi aklıma getirdi...

NOT: Denizci 16 benim takip ettiğim bilgilerde sizin dediğiniz gibi 2021 ikinci yarısı bu iş kesin olarak "parça kesim vs" başladığı yönünde...

İlk reis sınıfı denizaltı 2019 da teslim edilecekti. 2024e kadar bütün teslimat tamamlanacaktı. Aradan 5 yıl geçtikten sonra daha yeni 2024 te anca 1 tanesi envantere girdi. Ayrıca denizaltı ile teröristleri vuramıyorsun.

Bunun sadece Almanlardan kaynaklandığına emin misiniz? Bizim projede yaptığımız değişiklikler yüzünden olmasın?

Akşit Bey'in TF-6000 sonrası açıklamalarından planlananın bypass oranının yüksekliği ile daha soğuk çalışan bir motor olduğunu anlıyorum. Yanma odası ve tek kristal bıçakların çalıştığı bölümü ne kadar soğuk tutabilirler, yüksek by pass oranı ile  TF-10000'in çapını 30 cm büyüterek 35.000 lb güç elde edebilir miyiz bilmem. Ama Motor sıcaklığını 1400 hatta 1500 derece altında tutmayı başarabilirlerse, türbin bıçaklarının boyunun büyümesinden o kadar da korkmamak lazım. Ama dediğim gibi 110 cm sabit çaplı motordan yüksek by pass ile 35.000 lb güç elde edilebilir mi, biraz paradoksal bir durum. Zira TF-10000de, yüksek bypass oranı ile F-404 ile aynı çapa sahip olmasına rağmen %35-40 daha az güç elde ediliyor. Bir iki yıldır arada sırada bu paradoksu burada da dillendirdik. Ancak işin uzmanları olur diyorsa vardır bir bildikleri.   

İlk reis sınıfı denizaltı 2019 da teslim edilecekti. 2024e kadar bütün teslimat tamamlanacaktı. Aradan 5 yıl geçtikten sonra daha yeni 2024 te anca 1 tanesi envantere girdi. Ayrıca denizaltı ile teröristleri vuramıyorsun.

Bunun sadece Almanlardan kaynaklandığına emin misiniz? Bizim projede yaptığımız değişiklikler yüzünden olmasın?

Bu noktada haklı olabilirsiniz. Ama bu işin çözümü 5 koca yıl sürmemeliydi.

Denizaltıdan terörist vurulur, kapsülden atılan ATMACA füzesi ateşlenir, tüm gemisavar füzeleri karadaki hedefleri vurabilir, hatta cep değeri daha iyidir karadan karaya atılan füzelerden. Önemli hedef varsa terörist hangarı, silah deposu falan denizaltıdan ateşlenen füze ile vurulabilir. En azından ATMACA'nın denizaltı versiyonu projesi var.

Kuzey Irak'ta derin bir vadinin içerisinde gizli bir mağarada bulunan birkaç teröristi vurmak için hiç mantıklı bir yol değil!

Bizim MMU / KAAN projesinin motor serüvenini konuşurken aklıma hep    Hindistan HAL Tejas projesi motor serüveni geliyor.

Arasında ki benzerlik beni hep korkutur.  Ama derler ya Türkün gücü başarır diye inşallah olur .
Biz görürüz görmeyiz.  Mahmut hoca TF-35000 motorunu 10 yılda yapsın Mahmut Akşit ismi en az 50 yere verilmesi lazım. 

Hindistan 1986  yılında LCA programı kapsamında Tejas projesine başlarken uçakların güç paketi General Electric F404 motoru kullanılmasına karar vermiş. Buna paralel olarak yerli motor geliştirilmesi için adım atmışlar.

1989 yılında Savunma Araştırma ve Geliştirme Teşkilatı bizim Savunma Sanayii Başkanlığına benzer bir kurum herhalde Tejas projesi için yerli motor geliştirmek maksadıyla Kaveri (GTRE GTX) motor kod adıyla 93 aylık bir program planlamış ve 1996 yılında ilk motorun uçakta kullanılması için hazır olmasını planlanmış.

Tabi evdeki hesap çarşıya uymamış. Hindistan motor yapımında bazı teknik kısımlar aşamamış. Bu sürece tuz biber katan başka bir olayda Hindistan 1998 yılında Pokhran-II programı kapsamında 5 tane nükleer silah denemesi yapmış.

Bu denemelerden sonra Avrupa ve ABD , Hindistan'a herhalde motor üretimini de kapsayan teknik ambargolar uygulamaya başlamış.

2002 yılında basına sızan bilgilerde yanma odası ve  türbin kanatları ile sorunların aşılamadığı için  ortaya nihai ürün çıkamadığı konusunda imiş.

Hindistan çareyi bulmak için , 2003 yılında Fransız motor üreticisi Snecma'dan destek almak istediği konusunda bilgiler var.

2004 yılında yüksek irtifa testleri başarısızlıkla sonuçlanınca program sonlandırılıyor.

Ve burası çok acı  2004 - 2014 yılları arasında Hindistan yerli-yabancı desteklerle ite kaka programı devam ettirmeye çalışıyor.

Savunma Araştırma ve Geliştirme Örgütü (DRDO)  2014 yılında programı tamamen terk ediyor ve motor geliştirme programı iptal ediliyor.

2016 yılında Fransa'nın Hindistanın motor programını canlandırmak için  1 milyar euro yatırım teklifi varmış.  Bu öneri havada kalmış gibi.

Hindistan programı sonlandırsa bile teknoloji edinim çalışmalarına devam etmiş. Aynı bizim gibi tek kristal türbin kanadı döküm teknolojisi vb. ar-ge çalışmalarına yani.

Güncel durum Kaveri motor programının en güncel HAL Tejas varyantının isterlerini karşılamada uzak olduğu , bu motor programının insansız savaş uçakları için geliştirilmesine devam edilmesi üzerinde çalışılıyormuş .

Savunma Araştırma ve Geliştirme Örgütü'nün(DRDO) geliştirdiği  Ghatak UAV projesine 2026 yılında entegrasyon testlerine başlaması hedefleniyormuş.  DRDO Ghatak bizim ANKA-3 muadili.


Yani işin özü Hindistan muharip jet uçağına 38 yılda motor yapamadı.

biz yaptik TF6000

5 sene sonra TF35000 bitecek bizimle hindulari karistirmak yanlis

Hindular dünyada herkesten savaş uçağı alır, hiçbir problem yaşamaz.

Ayrıca Hindistan denen ülke her ne kadar batı tarafından işte dünyanın en büyük demokrasisi diye parlatılmaya çalışılsa da günün sonunda bir 3. Dünya ülkesidir.

Biz kimseden uçak alamıyoruz, batı zaten vermiyor, hep Rusya çinden alalım diyorlar sanki bu ülkeler kollarını açmış bizi bekliyor.

Yani bizim motor yapmaktan başka çaremiz yok. İnsanlar birşey yapmak zorunda olduklarında da genelde başarırlar.

En güzel örnek Pakistan. Adamlar dediler ki gerekirse kum yiyecez ama nükleer silah yapacağız. Ve başardılar.

Türkiye için motor sadece bir zaman meselesidir.