KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Tabi, su 35 in bu manevra kabiliyeti de nerde işe yarar derseniz, iyi bir füze algılama sisteminiz varsa, bu manevra kabiliyeti ile uçağa yaklaşan düşman füzesinden,  güdüm sistemine göre son anda chaff veya flare atarak sert bir manevra ile kurtulma şansı yüksek.

Uçuş bilgisayarlarının gelişmesine bağlı olarak , ileride muharip bir uçağa atılan  füzede yapılacak tüm gerekli manevra ve hesaplamalar otomatik olarak yapılacaktır...Hele ki insansız sistemlerle pilotun dayanacağından çok daha keskin manevralarla kaçış yapılabilir...

Atılan füzenin uzaklığı , hızı , uçağın konumu , gücü vb... hesaplanacak uçak bilgisayarı gerekli işlemleri hızla yapıp uygun tarzda harekette bulunacaktır...

Galiba henüz bir işlemci-platform  uyumu sağlanamadı... Ama bunu ABD deniyor... Yakın zamanda insansız sistemlerde görebiliriz...

Ya da pilotlu uçakta bilgisayar gerekli manevraları , uyarıları pilota yapacaktır...

Uçuş bilgisayarlarının gelişmesine bağlı olarak , ileride muharip bir uçağa atılan  füzede yapılacak tüm gerekli manevra ve hesaplamalar otomatik olarak yapılacaktır...Hele ki insansız sistemlerle pilotun dayanacağından çok daha keskin manevralarla kaçış yapılabilir...

Atılan füzenin uzaklığı , hızı , uçağın konumu , gücü vb... hesaplanacak uçak bilgisayarı gerekli işlemleri hızla yapıp uygun tarzda harekette bulunacaktır...

Galiba henüz bir işlemci-platform  uyumu sağlanamadı... Ama bunu ABD deniyor... Yakın zamanda insansız sistemlerde görebiliriz...

Ya da pilotlu uçakta bilgisayar gerekli manevraları , uyarıları pilota yapacaktır...

Þuan birçok uçakta bu ikaz zaten pilota veriliyor. Rwr ler, optik algılayıcılar ile gelen bilgiler pilota iletiliyor.

Kendi kendine manevra yapan uçak olarak da sanırım f22 kendisi kaçınma manevrası yapıyor, bu esnada pilot bayılsa da önceden belirlenmiş rotaya gidiyor.

Hakan Çelik, "Yerli savaş uçağının birim maliyeti ne kadar olacak?"

SSB İsmail Demir, "Bu kategorideki uçaklar 80-100 milyon dolar civarındadır. Rakamı şöyle değerlendirmek gerekir, ilk geliştirdiğimizde ne kadar oldu, belli bir adetlik üretimde ne kadar olacak? Hedefimiz 80 milyon doların da altına çekebilmek."

Hakan Çelik, "Milli Muharip Uçak (MMU) Türk Hava Kuvvetleri'ne ne zaman teslim edilebilir? Gerçekçi tarih nedir size göre?"

SSB İsmail DEMİR, "Biz hangardan çıkış tarihini 2023 olarak verdik. İlk uçuşumuzu 2025'e çekmeye çalışıyoruz. Bundan sonra da uçağın emniyetli şekilde teslim edilebilmesi için çok sayıda test gerekiyor malum. Bu da ilave olarak 4-5 yıl demektir.
https://mobile.twitter.com/KRCBEY28/status/1374318173265264640
https://mobile.twitter.com/hakanchelik/status/1374271791489761280

TVC ile BVR hava hava füzesinden kaçma manevrası ancak sinemada göreceğimiz şeyler. 50-60g'ye yaklaşan dönüşleri 5 saniye boyunca yapabilen füzeler varken, Meteor gibi hava hava füzeleri "No Escape Zone" rakamları verirken, içinde insan taşıyan, dönüşte kısa süreli maximum 9g , düz uçuşta 6g ivmeye sahip bir uçağın kendisine 4+ mach ile gelen bir tehlikeye karşı hayatta kalması mucizeye bağlıdır.
Pilotların forumlarını okursanız , Körfez savaşı döneminde (30yıl önce) ancak it dalaşı sonucunda WVR füzelerden kaçmada bir ölçüde faydası olabilecek bir özellik TVC. BVR füzelerden kaçmak TVC de olsa nafile! "Cobra" manevrası yapan uçak ilk füzeden manevrası ile füzenin radarını/güdümünü şaşırtır "belki" diyorlar ama ikinci füzeyi kafasına yer çünkü düşük hızda enerjisi bitmiş vaziyette kalakalmıştır TVC'li uçak.
Çok düşük hızlarda TVC işe yarayabilir , yüksek hızlarda bir işe yaramaz deniyor.
Benim şahsi düşüncem; Rusların TVC motora bu kadar odaklanmalarının ana sebebi, motorlarının ömürlerinin kısa olması. Motora çok yük bindiğinde (sert dönüşlerde, ani manevra ile hızlanmada vb) motor ömrü kısalır. TVC 'si olan motor bu yüklerin büyük kısmından çok az etkilenir. Bu düşünce ile TVC üzerine bu kadar düşüyorlar derim.

Yaşar hocam, yatay fönüşte, g kuvveti yok, onun yerine hıza ve açıya bağlı olarak merkezkaç kuvveti var ki o da g kuvveti kadar ağır değil.

O pilotların, o yorumları yazdıklarında aca uçağa gelen füzeleri hassas şekilde takip eden çift bant termal ve uv optik algılayıcılar varmıydı acaba.

Abd liler 12 15 g ile f22 de kaçma imkanı görmüş ve denemiş ki bu sistemi koymuş.

Tabi ki bu manevra tek başına ve yüzde 100 garantili değildir. Bu manevra ile beraber chaff, flare  ve elektronik karıştırma da devrede olacak ve füze mümkün olduğunca karmaşık ortamda tutulacaktır.

Ayrıca son ana gelmiş ve çarpma noktasını hesaplamış bir füzenin boşa çıktıktan sonra ne kadar başarı ile tekrar kilit atabilrceği, yine kısa olan roket motor yakıtının 2. Bir hücuma yetip yetmeyeceği de ayrıca tartışılır.

Bu gün için, şaşırtılması çok zor denen ıır kameralı füzeler için bile özel flareler üretiyorlar.

Yaşar hocam, yatay fönüşte, g kuvveti yok, onun yerine hıza ve açıya bağlı olarak merkezkaç kuvveti var ki o da g kuvveti kadar ağır değil.

O pilotların, o yorumları yazdıklarında aca uçağa gelen füzeleri hassas şekilde takip eden çift bant termal ve uv optik algılayıcılar varmıydı acaba.

Abd liler 12 15 g ile f22 de kaçma imkanı görmüş ve denemiş ki bu sistemi koymuş.

Tabi ki bu manevra tek başına ve yüzde 100 garantili değildir. Bu manevra ile beraber chaff, flare  ve elektronik karıştırma da devrede olacak ve füze mümkün olduğunca karmaşık ortamda tutulacaktır.

Ayrıca son ana gelmiş ve çarpma noktasını hesaplamış bir füzenin boşa çıktıktan sonra ne kadar başarı ile tekrar kilit atabilrceği, yine kısa olan roket motor yakıtının 2. Bir hücuma yetip yetmeyeceği de ayrıca tartışılır.

Bu gün için, şaşırtılması çok zor denen ıır kameralı füzeler için bile özel flareler üretiyorlar.

Sn Alpars,
Yatay dönüşte de yüksek g çekilir. Formula 1 araçlarında dahi dönüşlerde 5+ g ivme var. Uçaklarda konuştuğumuz "G force" da zaten bu yatay dönüşte asıl ortaya çıkar. Benim bahsettiğim düz uçuş; uçak 5-600km hızla giderken afterburner ile aniden 2 mach a ulaşmak için hızlanması durumunda ulaşacağı maximum G kuvveti dir.
Fizikte vektörel olarak merkezkaç kuvvet diye bir şey yoktur. Merkezcil kuvvet vardır. Merkezkaç diye bilinen "varlığı olduğu sanılan" bir kuvvettir. Lise Fizik dersi notlarımdan alıntı:
Quote:
Note that while centripetal force is an actual force, centrifugal force is defined as an apparent force. In other words, when twirling a mass on a string, the string exerts an inward centripetal force on the mass, while mass appears to exert an outward centrifugal force on the string.

However, if you are part of the rotating system, you experience an apparent centrifugal force pushing you away from the center of the circle, even though what you are actually feeling is the inward centripetal force that is keeping you from literally going off on a tangent.
Unquote.
Fizik dersini bir kenara bırakırsak, F22'nin tasarımı 1981'de başlar. F15'in yerini alacak stealthy bir uçak yapılması kararlaştırılır. 1990'da ilk prototipler uçar. İlk bugünkü f22'nin uçuşu 1997 de dir.
Bu dönem, Körfez savaşları dönemi ve o dönemin savaş uçakları için gereken özellikleri dikkate alınarak üretimi yapılan bir uçaktır f22. 3D TVC yapmak çok daha ucuz ve kolay olmasına rağmen , f22 için 2D TVC kullanılmıştır. Bu çok çok pahalı TVC, uçağa istenilen üstün arka kısım stealth kabiliyetini verir. (Ruslar'da bunu kopyalamak istemişler ve yüksek maliyetinden dolayı vazgeçmişler SU57'de. Onun için SU57'nin arka kısım RCS değeri yüksektir.). Bu dönemin uçaklarında (F35) ABD TVC kullanmamıştır.

Yaşar hocam, yatay dönüşte, g kuvveti yok, onun yerine hıza ve açıya bağlı olarak merkezkaç kuvveti var ki o da g kuvveti kadar ağır değil.

Bu doğru değil. Yatay dönüşte de g kuvveti etkiler uçağı. Örneğin yatay dönüşle 9 g çekiliyorsa, uçağa yerdeki ağırlığının 9 katı kadar yatay yönde "merkezkaç" g kuvveti biner.

TVC kullanılmadan yapılan manevralarda, motora da bu g kuvveti (görece uzun bir süre boyunca) bineceğinden, motorun ömrü azalır ve bence daha da önemlisi, uçuş esnasında arıza verme ihtimali artar.

TVC sistemi bu nedenle motor ömrünü etkili bir şekilde korur. Sayın Yaşar yine (ve yeniden) haklıdır.

Füzeleri yanıltmak başka bir mevzu, uçağın kinematiği ile ilgisi yok. Ama elbette, uçağın hayatta kalma şansını arttırmak istiyorsak, hem füze yanıltma sistemlerine, hem de yanıltmaya dirençli füzelere önemle eğilmeliyiz.

Yatayda g kuvveti? Fizik ağlıyor.

Hocam, g kuvveti en basit hali ile, kütlenin yer çekimi ile etkileşimidir.

Otolarda bahsettiğiniz, yere göre stabil kütlenin, hareket eden bir kütle ile yerçekimi arasında ki etkileşiminin ifadesidir.

Otoyu değilde, asansörü düşünün bence. Yada rolır costır denen lunapark oyuncaklarını. Onda dikkat edin insanlar, dikey harekette çığlık atar, yan dönüşlerde değil. Neden??

Neyse, uzatmayalım, sahada ki reel gerçekleri ifade ettim. 

Yatayda g kuvveti? Fizik ağlıyor.

Ağlıyor, evet. Zır cahillerin cehaletlerinde ısrar etmeleri nedeniyle! Temel fizik oku ve anla da sonra konuşalım!