KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

RR niyemi geldi?.Tamammen IP hakları bize ait argesinden sonra bize devredilecek bir motordan vazgeçip,RR un tüm motorlardan para kazanacağı ama tamamen TÜRKİYE de üretilecek bir yöntemi kabul etmişizdir.

LİBYA nın son zamanlarında bize yanaşmaya başlayan ve bunu mandası MALTA raracılığıyla devamlı hissettiren İNGİLTERE,son UKRAYNA mevzusuyla dümeni baya bize kırmış gibide görünüyor artık.

Yoksa İngilizler durduk yere günahını bile ücretsiz vermez.

Þu yazınızı biraz toparlasanız....

Tam olarak RR'nin revize edildiği söylenen yeni teklifinde ne var?

İNGİLTERE,Önce LİBYA da başlayıp,Son Ukrayna olayından sonra bize dahada yakınlaşmak için biraz RR u itelemiş ve bizde Tamammen IP hakları bize ait argesinden sonra bize devredilecek bir motordan vazgeçip,RR un tüm motorlardan para kazanacağı ama tamamen TÜRKİYE de üretilecek bir yöntemi kabul etmişizdir.Diyorum SERKAN hangi kısmını anlamadınki?
Þuan hiç bir resmi ayrıntılı açıklama yok son teklif konusunda.
Hatırlarsan 2018 de yapılan açıklamalarda IP haklarında anlaşılamadığı ve ayrıca RR un İngilterenin ihracat haklarında söz hakkı olması gerektiği konusunda ısrarları yüzünden anlaşma olmamıştı.SSB de ALTAY dan ağzı yandığı içinmidir bilmem tüm IP hakları ve ihracat hakları kendisine ait bir motor istediğinden görüşmeler sekteye uğradı.
https://www.ft.com/content/9b6d7af6-6d6a-11e8-92d3-6c13e5c92914
Daha bir kaç ay önce yeninesil modüler nükler enerji teknolojisi geliştirmek için KATAR la ingiliz devletininde destek sağladığı bir ortaklığa giden RR un böyle kritik ve yüksek getirisi olan bir işte ortaklığa giderken uçak motoru için KATAR ı mazeret olarak kullanmayacağı anlaşılmıştır zaten.

Kısaca onlar her motor için ihracat izninden vazgeçmiştir,bizde tamamen bize ait olacak IP haklarından.Motorda TÜRKİYE de üretileceğine göre.Ben başka bir orta yol göremiyorum.

Bir şeyleri kaçırdım sanırım.Madem F135 te 43000lbf güç üretiminde,sıcaklığın 1980 derecelere çıkmasından dolayı oluşan yapısal sorunlar çözülemiyor yada çözülemeyecek gibi görünüyor ve bu yüzden XA100 çalışmalarına başlanmışsa,peki bu üzerinde F135 motorlarıyla satılan yüzlerce F35 uçağı ne olacak?

Zaten en az alan ülkelerin bile milyarlarca dolar harcadığı bu uçakta,böyle köklü bir değişiklik nasıl sonuçlar verir sizce?ABD illaki bunun maliyetinide müttefiklerine yıkacaktır.İlginç olacak bunu izlemek...

F35 projesi ABD'nin başına bela oldu. Tek çıkış yolu, fazla fazla üretip satarak, zamanla hem birim maliyetlerini hem de hatalarını düşürmek. Uçaklarda deli dumrul misali kontroller de uyguluyorlarken, bunu hangi aklı başında ülke alır? Bunu ben de merak ediyorum doğrusu. Çok büyük taktik avantajları uygun fiyata sunması lazım. Amerikan mantığı son senelerde bir tuhaf işliyor, izleyip görelim.

Dahada ilginci,Uçak konusunda bu kadar tecrübeli olan ABD nin,İlk prototipleri 2000 yılında uçan bir uçağın (ki F135 in prototip ve denemeleri daha önce başlamıştır.) 20 yılı aşkın süredir uçup,yüzlercesinin üretilip satılarak sahaya indiği bir ortamda,motorunun içinden çıkılamaz sorunları olabileceğini nasıl bu kadar geç farkettiği?

Sonuçta bu uçağın motoru 2000 lerden beri aynı sıcaklık derecelerinde uçuyor.PW in bunu öngöremeyeceği konusunda ciddi şüphelerim var.

Kısaca onlar her motor için ihracat izninden vazgeçmiştir,bizde tamamen bize ait olacak IP haklarından.Motorda TÜRKİYE de üretileceğine göre.Ben başka bir orta yol göremiyorum.

Öyle bir şey olmaz. İhracat izninden kimse vazgeçmez. Olsa olsa sözleşmede satılabilecek ülkeler teker teker sayılır. Bunlar için mesela bürokratik prosedür çok basit tutulur. Motorun sıcak bölmesini de burada ürettirmezler ayrıca.

Sorulacak tek bir soru kalıyor bu durumda: Önceden uzlaşılamayan neydi ki değerli onca zamanı kaybettik?

F135 motorunun ilk versiyonu, 2008 yılında f35'e monte edilmiş. 2013'e kadarda 100+ adet kadar teslim edilen motorların bazısında türbin kanatlarında kırılmalar olmuş. Bunun üzerine alarm zilleri çalmaya başlamış.
Bir kaç ay önce okuduğum bir raporda 40+ uçağın motor beklediği ve uçamadığından bahsediliyordu.
F135 motorunu , f22'nin f119 motorundan türetmişler. 2000 yılında İlk uçan X35 üzerinde düşük güçlü motor varmış. Uçak, F35 olarak ilk uçuşunu 2006'da gene düşük güçlü bir motorla yapmış. 2009 dan sonra asıl tam güçlü F135 motorları uçaklarda kullanılmaya başlanmış.
F119'dan türetilmiş olmasına rağmen, subsonik uçuşta daha iyi yakıt tüketimi alabilmek için motorun by-pass oranını yükseltip fanını büyütmüşler. Ortaya F135 çıkmış.
Þu anda üzerinde çalıştıkları yeni motor, 45000lbf itkili bir motor olacak. CMC - Ceramic Matrix Composite teknolojisi kullanarak ısıl problemleri halletmeye çalışıyorlar. GE-XA100 motoru da bunun sonucu ortaya çıkmış. Bu motorda adaptive-cycle teknolojisi kullanarak motorun subsonik ve süpersonik hızlardaki randımanını arttıracaklar.

Kısaca onlar her motor için ihracat izninden vazgeçmiştir,bizde tamamen bize ait olacak IP haklarından.Motorda TÜRKİYE de üretileceğine göre.Ben başka bir orta yol göremiyorum.

Öyle bir şey olmaz. İhracat izninden kimse vazgeçmez. Olsa olsa sözleşmede satılabilecek ülkeler teker teker sayılır. Bunlar için mesela bürokratik prosedür çok basit tutulur. Motorun sıcak bölmesini de burada ürettirmezler ayrıca.

Sorulacak tek bir soru kalıyor bu durumda: Önceden uzlaşılamayan neydi ki değerli onca zamanı kaybettik?

Sn Merzifonlu,
RR, ilk teklifinde hem motorun yalın olarak hemde uçağa monteli olarak ihracatına engel olmayacağını teyit etmişti. Bu gene aynı olacaktır.
RR/Kale motoru üretir. TAİ'ye satar paralarını alırlar. Motorun IP hakları RR'nin olur.

İlk yapılan T-129'lardaki yerlilik oranı oldukça düşüktü. Þimdi motoru saymazsak, helikopterin herşeyi yerlileşmiş durumda. T-700 Blackhawk motorunun ilk birkaçı %55 yerlilikle ve sıcak bölümleri dışarıdan gelerek imal edilmişti. Þimdi yerlilik %70'lere dayandı. Sıcak bölümlerin tamamını , hatta 3D ile combustion (yanma) odasını da biz yapıyoruz. (Hatırlarsanız M Akşit tencere gibi bir parça göstermişti. 23 adet parçayı tek bir parça olarak "eklemeli" teknolojiyle ürettik diye övünmüştü)

Helikopterde nasıl artık tek başımıza (motor hariç) helikopter yapabilecek duruma gelmişsek, motor işinde de belli bir zaman sonra RR'ye ihtiyacımız kalmayacaktır. Ama bize işi öğretmiş olacaklardır.

Bir şeyleri kaçırdım sanırım.Madem F135 te 43000lbf güç üretiminde,sıcaklığın 1980 derecelere çıkmasından dolayı oluşan yapısal sorunlar çözülemiyor yada çözülemeyecek gibi görünüyor ve bu yüzden XA100 çalışmalarına başlanmışsa,peki bu üzerinde F135 motorlarıyla satılan yüzlerce F35 uçağı ne olacak?

Zaten en az alan ülkelerin bile milyarlarca dolar harcadığı bu uçakta,böyle köklü bir değişiklik nasıl sonuçlar verir sizce?ABD illaki bunun maliyetinide müttefiklerine yıkacaktır.İlginç olacak bunu izlemek...

Bizim çocukluğumuzda ticarethanelerde bir yazı olurdu : "Satılan mal geri alınmaz" diye.
Bu da öyle olur. (Aslında bizde "satılan mal teslim edilmez" oldu da!!)
Dediğiniz gibi çeyrek ömür modernizasyonu adı altında yeni motorlarını da satarlar ve de masrafını uçağı alana yıkarlar.

Kısaca onlar her motor için ihracat izninden vazgeçmiştir,bizde tamamen bize ait olacak IP haklarından.Motorda TÜRKİYE de üretileceğine göre.Ben başka bir orta yol göremiyorum.

Öyle bir şey olmaz. İhracat izninden kimse vazgeçmez. Olsa olsa sözleşmede satılabilecek ülkeler teker teker sayılır. Bunlar için mesela bürokratik prosedür çok basit tutulur. Motorun sıcak bölmesini de burada ürettirmezler ayrıca.

Sorulacak tek bir soru kalıyor bu durumda: Önceden uzlaşılamayan neydi ki değerli onca zamanı kaybettik?

Ya üstad.İhracat izninden vazgeçilmediyse ve her motor için para ödenecekse zaten IP haklarını RR ta bırakmış olacağın için 2018 le şimdi arasında hiçbir fark kalmıyor.Bırakın RR un,TRMOTOR a IP haklarını devretme konusunda çekinceli olması yada KATAR mevzusunu,inşallah ALTAY motoru gibi olmaz meselesini bile aşıyor anlaşma bu şekildeyse.

Yani bu şekilde anlaşıldıysa,ha ABD nin CTS800 ü yada F110 u,ha ALMANYA nın MTU883 ü,ha RR un bu motoru.

Bizim istediğimiz,anlaşabileceğimiz bir noktaya geldiler sözünden bu anlammı çıkıyor yani.Bu şekilde motoru üretseler bile en fazla alınacak sayı,yerli motor çıkana kadar gerekecek miktardır.RR böyle bir yatırıma bu miktar motor için girmez.

Önceden uzlaşılamayan neydi ki değerli onca zamanı kaybettik diyemeyeceğimiz kadar işimize yarayacak bir anlaşma olması bence daha muhtemel...

Önceden uzlaşılamayan neydi ki değerli onca zamanı kaybettik diyemeyeceğimiz kadar işimize yarayacak bir anlaşma olması bence daha muhtemel...

Keşke ben de o kadar emin olabilsem! 

Benim anladığım, RR seramik türbin kanadı teknolojisine Japonların sahip olduğunu anladı ve onlarla iş birliği yapacak.  (Çünkü ABD "zinhar vermem" demiş olmalı.)

Ama aynı zamanda, 6. nesil Tempest motorunun altyapısını kurmak için de bizim paramızla bir nevi tek kristal teknolojili "ön prototip" 5. nesil MMU motorunu üretecek. Bazı teknolojileri bu motorda deneyecek.

F135 motoru kadar iri olmayacağı için, bu "yerli" MMU motorunun abartılı itki değerlerine ulaşması gerekmiyor. Klasik tek kristal teknolojisi ile kolayca kotarılabilir.

RR bizim MMU motorunu üretmek için ne kadar bütçe ister bizden?

Bizimkiler;  ip hakları , ihracat izinleri vb. pazarlıklarını yıldır sonuçlandıramadılar. Esas çingen pazarlığı RR'nin isteyeceği bütçeden sonra yapılacak gibi...