KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Yaşında etkisi var tabii ama daha çok son dönemde o kadar çok proje ile karşılaştık ki, o kadar çok proje ete kemiğe büründü ki artık Türkiye bir noktada şampiyonlar ligine çıktı ve bizim için yapılamayacak hiç bir şey kalmadı fikri herkeste hasıl oldu. Bu da o eski yıllardaki heyecanı azalttı. Tabii yine özellikle bu tür projelerde heyecan her daim oluyor. Dün gece şu fotoğrafı gördüğümde sevgiliyi gören bir aşık gibi heyecanlandım. 

Altay ilk çıktığında da Leooard-2A7'den iyi tank diyorduk...Sonrası malum , bu Altay projesini  açıp açıp bir proje nasıl bu kadar kötü yönetilir diye  universitelerde okutulmalı ...
Altay tankı projesi başladığında aynı anda motor geliştirme projesini de başlatmaliydik diye 10 senedir kafayı taşlara vurduk forumca...

Hızla aynı skandala MMU'da da bodoslama gidiyoruz...
Bir sabah kalkınca "ABD , MMU için çeşitli bahanelerle F-110 motoru vermiyor" haberini bekliyorum , F-404'de de haber eli kulağındadır...

Tüm ümidi RR'ye bağladık kafamızı bıçağa uzattık bekliyoruz...
Tek akıllı adımı TF-6000 ile attık attık ama onda da geç kaldık...
İlk parti F-110 MMU motorları temininde problem yok diyor İsmail Demir ama şüphe götürür bir açıklama...

Neyse biz radar,avionikler,mühimmatlar üzerine çalışmaya devam edelim MMU'da...
Nasılsa milli projelerdeki karakterimiz " kervan yolda düzülür" her işi halleder...

Ne yapıp edip şu Ingilizleri ikna etmeliyiz...
2.bir Altay faciası yaşanmasın...

Tadınızı kaçırdım kusura bakmayın...

🇹🇷 @TUSAS_TR Genel Müdürü @Temel_Kotil


"MMU'nun motorunu dün akşam* taktık."


https://mobile.twitter.com/unrealprods

Yaşında etkisi var tabii ama daha çok son dönemde o kadar çok proje ile karşılaştık ki, o kadar çok proje ete kemiğe büründü ki artık Türkiye bir noktada şampiyonlar ligine çıktı ve bizim için yapılamayacak hiç bir şey kalmadı fikri herkeste hasıl oldu. Bu da o eski yıllardaki heyecanı azalttı. Tabii yine özellikle bu tür projelerde heyecan her daim oluyor. Dün gece şu fotoğrafı gördüğümde sevgiliyi gören bir aşık gibi heyecanlandım. 

Pek öyle olduğunu sanmıyorum. Yani projelerin çokluğu ile alakalı olduğunu sanmıyorum. Öyle olsa bu işe meraklı binlerce genç de olmazdı! Eğer şu an bu konulara yeni merak salmış bir genç olsaydım her şeyi öğrenmeye can atardım. Eskiden olduğu gibi... Bizimkisi dediğim gibi doyum noktasına bağlı. İnsanlar meraklıdır. Zihinlerine takılan konuların detaylarını merak ederler. O konuların bazılarında onları çeken bir yan bulurlar. Ancak yıllar içerisinde merak ettikleri çoğu şeyi öğrendikleri için ilgileri azalır. Doğal bir işleyiş bu.

Son yıllarda savunma sanayine ilgim eskisi gibi değil. O kadar çeşitlilik var ancak çok fazla merak etmiyorum. Falanca füzenin burnundaki sensörün özellikleri şöyleymiş, filanca radarın menzili şu kadarmış vs umurumda değil! Eski patronlarımdan  biri bir zam dönemimde az para vermek için yaptığı değersizleştirme çabasında hararetli bir şekilde bana şöyle demişti: "Bir uçağın üzerindeki civatanın bile ne kadar torkla sıkılacağını biliyorsun. Ama işine istediğimiz şekilde hakim değilsin. Senden çok şey bekliyoruz. Senin her şeyi biliyor olman lazım. Ancak bilmiyorsun. Mesela şu konularda hiç bir şey bilmiyormuşuz!"

Ona "uçaklarda civata kullanılmaz, perçin kullanılır" diyecektim. Onun yerine bilmediğimi iddia ettiği işle ilgili konularda kendisinin bile farkında olmadığı kadar bilgiden bahsedip gayet güzel mahcup etmiştim. Özür diledi ama tabi ki istediğim seviyede zam da yapmadı! Nasıl olsa maaşlı köleleriz ya. 
Çalışanlarına eleman yerine çalışma arkadaşları, şirketine aile vs derler. Dışarıdan bakınca başka görünürler. Ancak hakkın olanı vermemek için her fırsatta değersizleştirmeye çalışırlar. Bize özgü trajikomik yönetim anlayışı...

Mesela maket yapmayı çok severdim. Evde bir sürü helikopter, uçak vs maketi dolu. Bir an önce tamamlamak için can atardım. Hatta aceleden yanlış yaptığım da olurdu. Þimdi ise hiç hevesim yok. Evde kutu içerisinde yapılmayı yılladır bekleyen bir kaç maketim de var. Bizim ufaklık büyüyünce onunla yapmayı düşünüyorum. 

Neyse arkadaşlar, konuyu dağıttım kusura bakmayın.

Bu kadar ilerlemeden sonra bence artık motor konusunda da ciddi gelişmeler yapacağız. Umudum var. Bir arkadaşımızın dediği gibi bu konular artık siyaset üstü ( her ne kadar siyasi reklam malzemesi olarak kullanılıyor olsa da), tamamen ülkemizin geleceği için stratejik konular.

Sürekli Altay örneğinin verilmesi bu projeye büyük haksızlık.

Altay işi 2007'de başladı. O dönem Türkiye ile batı ilişkileri belki de Cumhuriyet tarihinin en iyi dönemiydi. Hiç bir sorun yoktu. F-35 projesine katıldık, batıdan hiç bir ambargo yemeden yolumuza devam ediyorduk. Altay işi başladığında MTU'dan motorlar tıkır tıkır gelecek kafasında çok rahat hareket ediyorduk.

2010'lardan sonra rüzgar tersine dönmeye başladı ve Almanlar motor konusunda sıkıntı çıkarmaya başladı. Sonrasında 2014 yılında Tümosan ihaleyi kazandı ve motorları yapacağı açıklandı. Tümosan Avusturyalı bir firma ile teknoloji transferi için anlaştı. Lakin Almanların baskısı ve Avusturya'da Türk karşıtı hükümetin iş başına gelmesiyle Avusturyalı firma anlaşmayı feshetti. Tümosan da biz bu motoru söz konusu zamanda tek başımıza yapamayız dedi ve ek zaman istedi. Sonrasında da Tümosan biz bu motoru yapamayacağız dedi ve anlaşma iptal edildi. 2018'de BMC ihaleyi alırken motorunu da yapmayı teklif etti. Þimdi BMC'nin 1,500 beygirlik V12 Batu motoru Altay prototipine takıldı.

MMU konusunda Amerikalılar motorları sorunsuz verecek bir problem yaşamayacağız kafasında değil yetkililer. Zaten en baştan itibaren yerli motor konusu hep devredeydi.

Altay işi başlarken motor konusu da paralel yürüseydi biz şimdi yüzlerce Altay'ı hizmete almıştık. 10 yılda bile yapılsaydı motor 2017'de bitmiş, biz yüzlerce Altay'ı envanterde görüyor olurduk. MMU konusu ise öyle değil. İlk baştan itibaren yerli motor masada olacak şekilde başladı proje. TEI çalışmalara zaten başlamış durumda. Kale-RR'nin bile motor konusunda çalışma yürüttüğü açıklandı zaten. 2023 içinde motor işi resmiyet kazanacaktır.

O nedenle MMU 2. bir Altay olmaz zira Altay projesi başladığında bizim tank aciliyetimiz yoktu. Þimdi Uçak aciliyetimiz var. Öte yandan Türk savunma sanayi de 2007'deki savunma sanayi değil.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Karadeniz'de keşfettiğimiz gaz 710 Milyar m3 seviyesine ulaştı ve bunun piyasadaki karşılığı 1 Trilyon dolar ifadesini kullandı. Artık bu tür projeler için para sorunu da kalmamış oldu haydi hayırlı olsun.

Sürekli Altay örneğinin verilmesi bu projeye büyük haksızlık.

Altay işi 2007'de başladı. O dönem Türkiye ile batı ilişkileri belki de Cumhuriyet tarihinin en iyi dönemiydi. Hiç bir sorun yoktu. F-35 projesine katıldık, batıdan hiç bir ambargo yemeden yolumuza devam ediyorduk. Altay işi başladığında MTU'dan motorlar tıkır tıkır gelecek kafasında çok rahat hareket ediyorduk.

2010'lardan sonra rüzgar tersine dönmeye başladı ve Almanlar motor konusunda sıkıntı çıkarmaya başladı. Sonrasında 2014 yılında Tümosan ihaleyi kazandı ve motorları yapacağı açıklandı. Tümosan Avusturyalı bir firma ile teknoloji transferi için anlaştı. Lakin Almanların baskısı ve Avusturya'da Türk karşıtı hükümetin iş başına gelmesiyle Avusturyalı firma anlaşmayı feshetti. Tümosan da biz bu motoru söz konusu zamanda tek başımıza yapamayız dedi ve ek zaman istedi. Sonrasında da Tümosan biz bu motoru yapamayacağız dedi ve anlaşma iptal edildi. 2018'de BMC ihaleyi alırken motorunu da yapmayı teklif etti. Þimdi BMC'nin 1,500 beygirlik V12 Batu motoru Altay prototipine takıldı.

MMU konusunda Amerikalılar motorları sorunsuz verecek bir problem yaşamayacağız kafasında değil yetkililer. Zaten en baştan itibaren yerli motor konusu hep devredeydi.

Altay işi başlarken motor konusu da paralel yürüseydi biz şimdi yüzlerce Altay'ı hizmete almıştık. 10 yılda bile yapılsaydı motor 2017'de bitmiş, biz yüzlerce Altay'ı envanterde görüyor olurduk. MMU konusu ise öyle değil. İlk baştan itibaren yerli motor masada olacak şekilde başladı proje. TEI çalışmalara zaten başlamış durumda. Kale-RR'nin bile motor konusunda çalışma yürüttüğü açıklandı zaten. 2023 içinde motor işi resmiyet kazanacaktır.

O nedenle MMU 2. bir Altay olmaz zira Altay projesi başladığında bizim tank aciliyetimiz yoktu. Þimdi Uçak aciliyetimiz var. Öte yandan Türk savunma sanayi de 2007'deki savunma sanayi değil.

"İlk baştan itibaren yerli motor masada olacak şekilde başladı proje " derken şu Üniversiteler Mah. 1596 Cad. Hacettepe Teknokent F Blok Kat 1-2-3 Çankaya / ANKARA adresindeki Trmotor tabela şirketinden bahsediyorsunuz galiba....

6 senedir hergün internet sitelerine giriyorum , 6 senedir tek bir bilgi yok hep aynı resim...

TRMotor'dan bahsetmiyorum. TRMotor şu an TUSAÞ bünyesinde artık. TEI ve Kale'den bahsediyorum. TRMotor ile TEI birlikte çalışıyor şu an zaten MMU motoru için. TRMotor Ethem Sancak isimli çakalın MMU'dan pay almak için kurduğu ama sonrasında TUSAÞ tarafından satın alınan bir şirket. Buradaki asıl şirket TEI. TEI-TRMotor bir nevi artık kardeş şirketler.

Diğer yandan Kale-RR çalışmaları da devam etmekte. Onlar da tekliflerini sundular.

Kısaca TRMotor'un durumu 4-5 yıl öncekiyle aynı değil. Öte yandan TUSAÞ da sitesini güncellemiyor yıllardır. Sadece mevcut projeler ve yeni projeler adı altında yıllardır güncelleme yapılmadan duruyor site. Bu durum gelişme olmadığı anlamına da gelmiyor.

Yani Bu motoru TEI alırsa kendi tesislerinde üretecek. TRMotor TUSAÞ bünyesi altında destek veriyor. Kale-RR alırsa onlar üretecek. Motor TRMotor olmayacak.

Hocam Trmotor ilk zamanlarına bakarsanız Genel Müdür Osman Dur sürekli olarak beyanat yapıp " Þu anda milli MMU motor çizimleri başladı , 80 mühendislik bir ekiple tasarım şekilleniyor" türü  açıklamaları çok dinledik...Yani bir sürü dedikodu

Yok eğer siz MMU ilk başında motor işi başladı derken kastettiğiniz gidip İngilizlerden motor istemekse orasını bilemem.
Benim kastettiğim bu işi kendimiz kotaracağız...Zira ben bir motor üretim çalışması görmedim TF-6000'e kadar ki onun da daha prototipini yapamadık...


Bu turbofan motor işi TF-6000 ve bu motordan kademe kademe ilerleyen-gücü artırılan motorlar üzerinden gidecek...Kendi şahsi görüşümdür ama ben RR veya başka bir yabancı ortaklığın ikna olacaklarını düşünmüyorum...

TRMotor'dan bahsetmedim ki ben hiç.

Ethem Sancak o dönem iktidara çok yakın olduğu için her işe el atıp ihale almaya çalışıyordu. TRMotor'u da bu nedenle kurdu. Sonrasında TRMotor'u TUSAÞ aldı, BMC'yi de kaybetti Tosyalı Holding satın aldı.

Benim burada bahsettiğim nokta şu: Biz Altay motorunu MTU olarak belirledik ve ilk 250 adet tank MTU motoruyla üretilecek sonra yerli motora geçeriz rahatlığıyla iş yaptık. Tank ortaya çıktığında ortada hala yerli bir motor konusu yoktu. 2014'te Tümosan ihaleyi aldı ve Avusturyalı AVL teknolojisi transferi anlaşması yaptı. Avusturyalılar çekilince Tümosan ben bu motoru yapamam dedi ve o da 2018'de çekildi. Sonra zaten BMC aldı motoru da üretti şu an.

MMU hep yerli motor olacak şekilde planlandı. Altay'daki gibi olmadı. Ya ilk parti F110 ile uçacak, yetişirse de ilk partiler bile yerli motorla uçacak şekilde planlandı.

TRMotor çizim çalışması yaptıysa ki yapıldığı açıklandı bunlar zaten TUSAÞ'ın elindedir. TEI de bu çizimler üzerinden çalışma yürütüyordur.

RR olmazsa zaten TEI alır ve işi hızlandırır. TF6000 ve TF-10000 ile kazanılacak tecrübe ile TF35000 daha çabuk üretilebilir. Ben motor konusunda çok endişelenmiyorum açıkçası. Çünkü zaruri olan her işin altından kalkıyoruz biz. Birazda DNA'mıza işlendi bu durum. O nedenle MMU en geç 2030 gibi yerli motoruna kavuşacaktır.