KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

6000 insansız jetlerin motor yuvalarına  göre tasarlanmış  motor.
6000 ses altı,  10000 ses üstü  hızlar için.
10000  motorunda diğerinden farklı olarak bir art yanıcı var,  tıpkı F16  motorlarında olduğu gibi.
savaş uçağına  giden yolda  bize tecrübe kazandıracak motor,  bu art yanıcısı olan motor.
bu motorda F16  motorunda olan  tüm teknolojiler  küçük  ölçekli haliyle  çalışacak.

fakat,  hali hazırda,  resmi açıklamalara göre  bunlar deneysel motorlar; yani  TJ300  gibi.
ileride  insansız jetlerin  motor  konusu  yabancı kaynaktan kalıcı şekilde çözülürse,  benim tahminim  deneysel motor olarak da kalır;  ama eğer insansız jetler için  garanti bir motor  sözleşmesi imzalanmazsa,  bu motorlar  mecburen seri üretime  girecektir.

Çıkartılacak bir sonuç yok , bu forumda defalarca elinizdekinin ölçülerini belirli oranda büyüterek aynı oranda güç artışı sağlanmasının o kadar kolay bir iş olmadığını konuşmuştuk... En basiti Rezonans etkisinin yapısal parçalar üzerindeki etkisi...

O zaman adam alır motoru büyütür parçayı al sana çakma  F-136 motoru...

öncelikle rezonans etkisi olması için yada daha doğrusu beklenilenden daha fazla rezonans oluşması için büyüttüğün ölçeğe ters biçimde parça kalınlıklarını büyütmemen gerekir ki bu da ölçeklendirme prensibine ters. bir parçayı 1/10 oranında büyütürsen parçanın eni boyu kalınlığını aynı oranda büyütmen gerekir ki buda yeni oluşacak rezonans yada dış etmenlerin aynı oranda karşılanması anlamına gelecektir.
motorda çap büyütmek mesele değildir asıl mesele sıkıştırma ve yanma odasındadır. büyüyen motorda daha fazla hava kompresörle sıkıştırılır buda daha fazla basınç anlamına gelir. daha fazla basıncın olduğu yerde daha fazla sıcaklık ve yanma meydana gelir ki işte asıl mesele budur. burada standart ölçeklendirme dışında parça kalınlıklarını artırma ve dayanımı artıracak fiziksel tasarım değişiklikleri gerekli olur. yoksa rezonans bu işte dış kapının mandalı sayılabilecek önemde kalır.

Dediklerinizi okudum , ben şunu sormak istiyorum. Bizim zamanında, Amerikalılardan FMS yoluyla aldığımız F16'ları Özgür 1 ve Özgür 2 adında belli bir kısmını modernize etmeyi hedeflediğimiz, radarına kadar değiştirmek istediğimiz bir projemiz var. Bu konunun doğuracağı teknik, siyasi sıkıntıları forum olarak konuşmuştuk. Benim sorum şu olacak.

Madem TEİ ile TAEC 2 ayrı koldan gidecek. SSB ve THK buna göre bir plan program çiziyor. O zaman biz gelecekte F16'larımızı daha stealth yapacak ve daha güçlü bir yerli motorlar ile değiştirebilir miyiz. 2029 yılına geldik diyelim ve TEİ motorları çıktı. TAEC motorlarında da hiçbir sıkıntı yok. Ve TRMotor'un motoru belli kritik aşamayı geçti ve F110 motoru çapında tasarladığımızı varsayar isek.

Bizim ileride Amerika'nın nasıl bir politik durumda olacağını, bizimle olan siyasi ilişkisini bilemiyoruz. F404 motoru için bile burda verilip verilmeyeceği konuşuldu. F16 motorunda bile ambargo uygulanabilir. Çok çok büyük bir kısmını biz üretiyoruz ama Amerikalılar sırf siyasi güç olarak bile bunu kullanabilir. Bundan 7 sene önce kimse F35 gibi bir projede bu kadar kritik rolde olan bir NATO ülkesi Türkiye'nin atılacağını bilmezdi. Bu F16'ların motor değiştirme süreçleri gelecek ve biz bu uçakları öyle ya da böyle 2045'e kadar kullanacağız. F35 gelse bile Block50, Block50+ F16 uçaklarımızı 2040'lı yıllarda emekli etmeyi planlıyorduk. Tabi hedefimiz MMU ile F16'ları değiştirmek idi. Kaan ordan sonra başka bir platforma evrildi. Sonuçta 2030'lu yıllarda Kaan'ı seri üretime alsak bile birçok zorluk yaşayacağız. Bir problem olacak belki tüm uçaklar geri çağrılacak. Bir problem olacak yeniden o problem için tasarıma gidilmesi gerekecek 2 yıl bunla uğraşacağız vs vs. Amerika'nın bugün F35 ile uğraştığı gibi.

O vakit F16'larımızın ömürlerini uzatmak için bir kısmının motor ve güç elektroniğini değiştirmek gibi bir yola gider miyiz? Gidebilir miyiz? O zamanın siyasi havası buna izin verirse ne gibi zorluklar yaşarız?

Çıkartılacak bir sonuç yok , bu forumda defalarca elinizdekinin ölçülerini belirli oranda büyüterek aynı oranda güç artışı sağlanmasının o kadar kolay bir iş olmadığını konuşmuştuk... En basiti Rezonans etkisinin yapısal parçalar üzerindeki etkisi...

O zaman adam alır motoru büyütür parçayı al sana çakma  F-136 motoru...

öncelikle rezonans etkisi olması için yada daha doğrusu beklenilenden daha fazla rezonans oluşması için büyüttüğün ölçeğe ters biçimde parça kalınlıklarını büyütmemen gerekir ki bu da ölçeklendirme prensibine ters. bir parçayı 1/10 oranında büyütürsen parçanın eni boyu kalınlığını aynı oranda büyütmen gerekir ki buda yeni oluşacak rezonans yada dış etmenlerin aynı oranda karşılanması anlamına gelecektir.
motorda çap büyütmek mesele değildir asıl mesele sıkıştırma ve yanma odasındadır. büyüyen motorda daha fazla hava kompresörle sıkıştırılır buda daha fazla basınç anlamına gelir. daha fazla basıncın olduğu yerde daha fazla sıcaklık ve yanma meydana gelir ki işte asıl mesele budur. burada standart ölçeklendirme dışında parça kalınlıklarını artırma ve dayanımı artıracak fiziksel tasarım değişiklikleri gerekli olur. yoksa rezonans bu işte dış kapının mandalı sayılabilecek önemde kalır.

Zaten dikkat ederseniz rezonans için " en basiti" tabirini kullandım...Kesinlikle haklısınız mutlaka fiziksel tasarım değişiklikleri gerekir ki bu da yeni bir motorla aynı şey demektir...

"TF6000 motorunda ben gerekli testleri yaptım , her parçasını TF6000 parçalarına göre %15 büyüttüğüm , bu yüzden  motorda yeni test yapmama gerek yok" diye bir mantık olmaz...

Kaptan-ı Derya size gelince öncelikle  az önce yazdığınız " Madem TEİ ile TAEC , iki koldan motor geliştirecek ... " iddiasının doğrulanmasını bekleyelim bence...Sayın VLC bunu ortaya attı ama tüm savunma sanayi forumlarında hatta herşeyi abartan yandaş medyada bile bununla ilgili tek satır yok...
Dereyi görmeden paçayı sıvamayalım....
,

Kaptan-ı Derya size gelince öncelikle  az önce yazdığınız " Madem TEİ ile TAEC , iki koldan motor geliştirecek ... " iddiasının doğrulanmasını bekleyelim bence...Sayın VLC bunu ortaya attı ama tüm savunma sanayi forumlarında hatta herşeyi abartan yandaş medyada bile bununla ilgili tek satır yok...
Dereyi görmeden paçayı sıvamayalım....

Doğru , da olası bir senaryo için olur mu diye soru sordum. Ne resmî kaynak var şu an ne başka bir şey. Yoksa bu konu daha çoook su kaldırır.

Sn korsan2,

bu motorda F16  motorunda olan  tüm teknolojiler  küçük  ölçekli haliyle  çalışacak.

TF6000'de ve TF10000'de kullanılan teknolojiler, f110GE132 ve f119 motorlarında kullanılan teknolojiler ayarında. Bizim şu anda kullandığımız f110'lardaki teknolojiden daha ileride.

Önce jet motorunun çalışma prensibini iyi anlamak lazım.

Motorun önündeki fanı ve kompresör kesimini, arkada dönen türbin sürer.
Motor çoğunlukla "Single-Spool" veya "Twin-Spool" konfigürasyonundadır.

Motordan daha fazla güç almak için ve daha ekonomik olmasından ötürü, modern jet motorlarında "twin-Spool" konfigürasyonu kullanılır. LP türbini öndeki fanı ve LP kompresör kesimini sürer. HP türbini ise HP kompresör bölümünü sürer.
Bu iki bölümü süren şaftlar birbiri içerisine yerleştirilmişlerdir. Ve çok komplike mühendislik ister.

Bizim f110 olsun, f404 olsun, TF6000 olsun; bu tip modern motorlar twin-spool konfigürasyonunda motorlardır. Bu iki şaft ters yönde döndüklerinden sarsıntı ve jiroskopik anomalileri de ortadan kaldırırlar.

Modern jet motorunu çalıştırmak için genelde APU (yardımcı güç ünitesi) kullanılır. Büyük çoğunlukla bu, ufak bir jet motorudur. Bu motor HP türbinini çevirir ve motora "start" verir.

Motorun içinden geçen hava ile dışından geçen hava oranına bypass oranı denir. F110'da ki bypass oranı 0.76:1 dir. Yani motor içinden geçen her 1kg hava için 0.76 kg hava da motor etrafından geçer.
TF6000'de bypass oranı 1.08:1 dir. Yani motor içinden geçen her 1kg hava için 1.08 kg hava motor etrafından dışarı atılır. Bu da yaklaşık olarak TF6000'in toplam itkisinin %40'ını oluşturur. Bu hava daha soğuk olduğu için nozülden çıkan sıcak havayı kamufle etmede kullanılır.

LP türbininin yeterli havayı içeri alacak şekilde fanı ve LP kompresör kesimini çevirmesi gerekir. Bunun içinde HP türbin hava giriş ısısı yüksek olmalıdır. İşte 3'üncü nesil tek kristal bıçaklar burada elzemdir. HP hava giriş ısısını yükselttiğinizde, hem itki verimini arttırır hem de yakıt sarfiyatını düşürürsünüz. TF6000, bu şekilde tasarlanmış bir motor işte. F110'a tam zıt mantıkla. TF35000'de bu mantıkla üretilecek. Bu şekilde hem modern hem de ses ve ısıl izi düşük bir motor ortaya çıkacak.

https://x.com/defence_turk/status/1728700123906228501?s=46&t=OY4-SoeLuOLrJ4puZjXLWg

Þöyle böyle iki motor mu olacak, ilk modeller ne zamana yetişecek vs derken şu görüntüyü görünce. Türk mühendisine Türk teknisyenine bir kez daha saygım arttı. Ellerine kollarına sağlık tekrardan.

Üstün İranlı mühendisler bu sefer hangi uçağı kopyaladı acaba. British Aero Space ile Northrop F5 arasında garip bir uçak olmuş.

Ek olarak yerli fırlatma koltuğunun testlerini bir göreydik yaaa.

Hürjet güzel Hürjet... 

ASELSAN Tarafından geliştirilen TOYGUN EOTS, Bayraktar Kızılelma MİUS ve TUSAÞ MMU KAAN platformlarında kullanılacak.

Optik sistemlerin geliştirilmesi ve seri üretiminde vites artıran ASELSAN, TOYGUN'u Kızılelma'nın seri üretimine yetiştirecek.


Hadi gözümüz aydın ... Elektro-optik hedefleme sistemimiz yetişecekmiş...

Bir sorum olacak Toygun gibi gömülü sistemlerden sonra aselpod2 gibi hedefleme sistemlerine gerek var mı?

Bir sorum olacak Toygun gibi gömülü sistemlerden sonra aselpod2 gibi hedefleme sistemlerine gerek var mı?

Muharip Hürjet / Hürkuş düşünülüyorsa veya F-16'larda kullanılacaksa, evet gerek var.