KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

TF motor icin suan 5 milyar dolar harcadik

daha harcama yapilacak kaan ucak harcamazi 10 milyar dolari asti

Altay motoru da  ilk başta  başka bir firmadayken  o işten vaz geçilip  bu günki  formata girdi ve  Altay 2016'da  üretilecekti,  sonuç  malumunuz.

Amacım mevcut firmayı savunmak değil ama şimdi gerçekleri konuşmak gerek ve bu cümle hatalı. Konu sadece motor değildi. Motor en büyük konuydu sadece. Altay üstündeki sistemlerin çoğu yurtdışı kaynaklıydı. Aselsan'ın sorumluluğunda olan çoğu sistem yurtdışından geliyordu. Zırh tamamen yurtdışı kaynaklıydı. O dönem Otokar üretime başlasa, en fazla 10-20 arası Altay üretebilirdi. Ambargolar geldikten sonra artık firmanın kim olduğunun bir önemi kalmadı. Benim en büyük eleştirim, motorun firmadan bağımsız değişmeyen bir unsur olduğu için, dönemin SSB'sini bu motordan 250 tane sipariş geçmemesi ve ileride Altay yerlileşip üretilebilecek hale gelince, neyse elimizde hazır motor var, diyememesiydi. Üç kuruş için SSB pek çok projeyi mahvetti.

bu demek oluyor ki, bizim motorun içindeki sıcaklık bir F119 motorunun içindeki sıcaklıktan daha az  olacaktır.

Hangi sıcaklıktan bahsediliyor burada?

Bir turbofan motorda, askeri uygulama açısından bir anlamı olan, 2 farklı sıcak bölge var. 1- Türbin inlet sıcaklığı. 2- Normal çalışmada (yani ardyakıcı kapalı iken) nozuldan atılan gazın ortalama sıcaklığı.

Hangisi F119'dan daha az olacak?

Benim en büyük eleştirim, motorun firmadan bağımsız değişmeyen bir unsur olduğu için, dönemin SSB'sini bu motordan 250 tane sipariş geçmemesi ve ileride Altay yerlileşip üretilebilecek hale gelince, neyse elimizde hazır motor var, diyememesiydi.

Alaman, o motorları satsa dahi, teslimatları 2-3 yıl içinde sonlanacak şekilde yapacak mıydı? Yoksa teslim edilen 5-10 motorun ardından, "yok fabrika yandı, yok inek öldü ve dağa kaçtı" tarzında, ipe un mu serecekti?

TEİ Genel Müdürü Sn. Faruk AKÞİT hocamızın "TF-35000 motorunun çok uzun olmayan bir süreçte KAAN'da çalıştırılacağına" ilişkin 2 gün önce Adana Teknofest'deki Youtube videosu (5:25'de) :




Ben şahsen TF-6000 ile TF-35000'i, Hürjet ile KAAN gibi düşünüyorum. Önce daha küçük boyutta tecrübe edinip, daha büyük olanı başarmak... Galiba stratejimiz bu.

Benim en büyük eleştirim, motorun firmadan bağımsız değişmeyen bir unsur olduğu için, dönemin SSB'sini bu motordan 250 tane sipariş geçmemesi ve ileride Altay yerlileşip üretilebilecek hale gelince, neyse elimizde hazır motor var, diyememesiydi.

Alaman, o motorları satsa dahi, teslimatları 2-3 yıl içinde sonlanacak şekilde yapacak mıydı? Yoksa teslim edilen 5-10 motorun ardından, "yok fabrika yandı, yok inek öldü ve dağa kaçtı" tarzında, ipe un mu serecekti?

Peki denizaltı sistemleri neden teslim edildi. Neden sözleşmesi yapılmış elektronik ve diğer alt sistemler teslim edildi. Sözleşmesi önceden yapılmış motorlar için neden yedek parça teslimleri yapıldı o zaman?

Hangi sıcaklıktan bahsediliyor burada?

Bir turbofan motorda, askeri uygulama açısından bir anlamı olan, 2 farklı sıcak bölge var. 1- Türbin inlet sıcaklığı. 2- Normal çalışmada (yani ardyakıcı kapalı iken) nozuldan atılan gazın ortalama sıcaklığı.

Hangisi F119'dan daha az olacak?

Çok önemli bir nokta bu işte Sn Merzifonlu.
TIT değeri (1 nolu sıcaklık) sabit olsa dahi; türbin çıkış sıcaklığı, bypass oranı arttıkça düşer. Bu da motorun IR izini olumlu etkiler.

Birçok yolcu uçağını uçuran CFM56 motorunun çıkış noktası, GE-F101 motorudur. Bu motor GE'nin ilk ürettiği art yakıcılı türbofan motordur. F110'da bu motordan türetilmiştir.
GE-F101 motorunun bypass oranı 2:1 dir.
TIT değeri ise 1100derece santigrattır.
Kabaca anlatımla, bu motoru alıp art yakıcısını çıkarıp, önüne dev bir fan koyarsanız CFM56 ortaya çıkar. Bu motorun bypass oranı ~6:1 dir. TIT değeri ise ~1360 derece santigrattır. Daha fazla itki elde edebilmek için ve de o koca fanı çevirebilmek için TIT değeri yüksek alınmıştır.

Gene kabaca aynı F101 motorunu alıp TIT değerini 1510 derece santigrata çıkarıp, bypass oranını da 0.76:1 'e düşürürseniz f110 ortaya çıkar.

Sn Korsan2'nin dediği gibi TF35K ile F119 motor içi sıcaklıklarıyla türbin çıkış sıcaklıklarının, onun anlatmak istediği mealde, bir alakası yoktur.

Sayın Yaşar bizim geliştirmekte olduğumuz TF-35000 motorunda başetmemiz gereken en yüksek sıcaklık dayanımı kaç derece olacak?

Sn Korsan2'nin dediği gibi TF35K ile F119 motor içi sıcaklıklarıyla türbin çıkış sıcaklıklarının, onun anlatmak istediği mealde, bir alakası yoktur.

+1. Aynen öyle. Bizim motorun nozuldan daha soğuk gaz üfleyeceğinin bir garantisi yok. Eldeki teknolojiden tutun da tasarıma kadar pek çok etken var.

İlginç bulduğum şey, Prof. Akşit'in bu kadar güvenli konuşması. Belki kimsede olmayan bir tek kristal geliştirdik ve o yüzden bu kadar güvenli konuşuyor. Veya belki de dediğiniz gibi RR katkısı var. Göreceğiz artık...
-------------------------------------------------------------------------------------

@serkan1976; Ben bizim motorda 1650 derece civarı TIT bekliyorum. Nozuldan atılan gazın ortalama sıcaklığı, 5. nesil motorlarda asıl belirleyici olan şey. Dananın kuyruğu orada kopacak.

Olabildiğince çok gazı, olabildiğince hızlı ama olabildiğince soğuk atmalı. Tutturması çok zor bir denge bu.

Benim en büyük eleştirim, motorun firmadan bağımsız değişmeyen bir unsur olduğu için, dönemin SSB'sini bu motordan 250 tane sipariş geçmemesi ve ileride Altay yerlileşip üretilebilecek hale gelince, neyse elimizde hazır motor var, diyememesiydi.

Alaman, o motorları satsa dahi, teslimatları 2-3 yıl içinde sonlanacak şekilde yapacak mıydı? Yoksa teslim edilen 5-10 motorun ardından, "yok fabrika yandı, yok inek öldü ve dağa kaçtı" tarzında, ipe un mu serecekti?

Peki denizaltı sistemleri neden teslim edildi. Neden sözleşmesi yapılmış elektronik ve diğer alt sistemler teslim edildi. Sözleşmesi önceden yapılmış motorlar için neden yedek parça teslimleri yapıldı o zaman?

İlk reis sınıfı denizaltı 2019 da teslim edilecekti. 2024e kadar bütün teslimat tamamlanacaktı. Aradan 5 yıl geçtikten sonra daha yeni 2024 te anca 1 tanesi envantere girdi. Ayrıca denizaltı ile teröristleri vuramıyorsun.

Denizaltıdan terörist vurulur, kapsülden atılan ATMACA füzesi ateşlenir, tüm gemisavar füzeleri karadaki hedefleri vurabilir, hatta cep değeri daha iyidir karadan karaya atılan füzelerden. Önemli hedef varsa terörist hangarı, silah deposu falan denizaltıdan ateşlenen füze ile vurulabilir. En azından ATMACA'nın denizaltı versiyonu projesi var.