KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

https://www.ft.com/content/9b6d7af6-6d6a-11e8-92d3-6c13e5c92914

Bitmedi gitti şu bmc motor ortaklığı. Kim soktu TFX motoruna bu şirketi. Daha kamyonlarını öven yok.

http://www.defenceturk.net/tfx-catlak-ses-uk-gorus-ayriligi

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44463456
Türkiye ve İngiltere TF-X savaş uçağı projesinde anlaşmazlığa düştü...

İngiliz Financial Times (FT) gazetesi, Londra ve Ankara'nın ortak yürüttüğü Türkiye'nin ilk yerli savaş uçağı projesi TF-X'in sallantıda olabileceğini yazdı. FT'nin haberine göre, Ankara'nın projenin fikri haklarını talep etmesi sonucu ortaklık tehlikeye girdi.

Laura Pitel imzalı haberde, tarafların 5. nesil savaş uçağı projesinde yaşanan bir anlaşmazlığı çözmek için yoğun çaba sarf ettiği belirtildi.

TF-X uçaklarının, Kale Grubu ve İngiltere'nin otomotiv ve havacılık şirketi Rolls-Royce'un iş ortaklığında geliştirilmesi planlanıyordu.

Türkiye ise Rolls-Royce'un teklifini yetersiz bularak yeni kurulan yerli şirket "TR Motor" ile çalışmaya başlamıştı.

FT gazetesine göre Türk savunma yetkilileri Rolls-Royce'dan, BMC'nin büyük oranda kontrol ettiği savunma sanayi üreticisi şirket TR Motor ile hassas teknolojik verilerin transferini talep etti.

Rolls-Royce ise TR Motor'un programa ilişkin "tüm fikri haklara sahip olmasını" ve bu hakları yönetmesini istemedi. Þirket hem İngiliz hem de Türk bakanlara kaygılarıyla ilgili bilgi verdi.

FT'nin haberinde, TR Motor'a ait hisselerin yüzde 25'inin Ethem Sancak'a, yüzde 49.9'unun da Katar Ordusu'na ait olduğu belirtildi.

Gazeteye konuşan bir Türk yetkili ise şunları söyledi:

"Türkiye fikri haklara sahip olmak istiyor, işin özü bu. Biz bağımsız bir savunma sanayi üreticisi olmayı hedefliyoruz. Yabancıların kısıtlamalarına maruz kalmak istemiyoruz."

Haberde şu ifadeler yer aldı:

"Erdoğan'ın geçen ay Londra'ya yaptığı ziyaret sırasında tarafların IP konusunu çözdüğü izlenimi verildi, teknoloji ve ihracat koşulları dahil anlaşmanın detaylarının 31 Temmuz'a kadar belirlenmesi yönünde bir niyet beyanı anlaşması imzalandı. Ancak Türk yetkililer daha sonra bir kez daha TR Motor'un programa sipervizörlük etmesi yönündeki talebi yineledi.

"Savunma Bakanı Gavin Williamson konuyu mevkidaşı Nurettin Canikli ile geçen haftaki Nato toplantısında görüştü. İki taraf uzlaşmaya varamazsa, Rolls-Royce programdan çekilmeye zorlanabilir. Bu da TUSAÞ ile 100 milyon sterlin değerinde kontrat imzalayan BAE Systems şirketinin projedeki rolünü sorgulatır. BAE şirketinden, hem İngiltere hem de Türkiye'de TAI ile birlikte çalışan mühendislerin sayısı 200."

Gazete, bir Türk yetkili'nin şu görüşlerine yer verdi:

"İngilitere hükümeti ihracat denetimini tamamen kaldırmak istemiyor. 'Ya 10 yıl sonra başka bir ülkeyle büyük bir gerginlik yaşanır ve biz onlara satmak istemezsek' diyorlar."

TF-X, İngiltere ve Türkiye arasında 2017'de imzalanan 125 milyon dolarlık savunma anlaşmasıyla gündeme gelmişti. Anlaşmaya göre, BAE System ile TUSAÞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AÞ) TF-X Türk savaş uçağı geliştirmek için birlikte çalışacak.

İngiliz Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, iki ülke de çözüm arayışında. Rolls-Royce'tan bir ekip ise 24 Haziran seçimlerinden sonra Ankara'yı ziyaret edecek.

KAYNAK: BBC


Anlaşılmaz mesele illa ki BMC'li mi olacak. TEI ve RR ortaklığıyla motor üretilemez mi?

TEİnin hisselerinin bir kısmı General Electrice ait. RR , GEnin rakibi o tesise RRyi sokarlar mı ? Kaldıki Yukardaki yazı ile TFX in ne alakası var. RR ile BMCnin motor anlaşması TFXde TAİ ile Bae Systemsla olan anlaşmasından farklı bir konu. Bu tamamen BMC ve RRnin anlaşmazlıgı TF-Xi bağlamaz

Motor uçağın en önemli parçası. Motor kararlaştırılmadan uçağa başlanılamıyor. Motoru kiminle yapmaya çalışacaklar? Kale ve RR motoru üretecek şirket kurmuşlardı. Bu BMC'li TRmotor nerden çıktı?
PW, GE ve RR' tan başka ortak motor üretebileceğimiz  şirket var mı? RR bir hayli istekliydi.

Motorun önemli oldugunu bizde biliyoruz. Þunuda bilmekte fayda var mesela RR ile ortak motor geliştirecek TR motorun neden %49u Katar ordusuna ait. Katar ordusu kim be nerenin çomarıda bizim işin içindeler. Bunuda bilelim bu ayrıntı gözden kaçmasın. Ortak motor üretmek farklıdır adfamdan direk motorun teknolojisini istemek farklı..Biz şu konuyu anlamıyoruz. Yahu bu adamlar ingilizde olsa fransızda olsa yıllardır bu işin içinde olup , milyarlarca dolar harcayarak birşeyler elde ediyolar. Bir teknoloji geliştiriyolar. Sonra sen geliyorsun bana teknolojini ver diyorsun. RR tamam isteklide adam para kazanmak için istekli senin kara kaşına kara gözüne vurgun değil ya. Bu hem savaş uçaklarında hem herhangi bir askeri üründe hemen İP koduna yöneliyoruz. Yok İP kodunu vermedi tek tuşla düşürebilirler. Yahu İP kodu bu demek değil ki. Adam kendi teknolojisini gömüyor uçağın içine kimse ulaşmasın diye çünki adam yarım asırdır uğraşmış emek vermiş sen çıkıp İP kodunu ver diyorsun adam kendine ait şeyi saklıyor. Haklı mı dibine kadar haklı. Biz duygusal yaklaşıp "azıcık verseler ne olur sanki" kafası yaşıyoruz ama adamlar haklı. Teknolojiyi geliştirsin sen gel iste ne güzel dünya. Bunu bugüne kadar çözmüş olması gerekenler devlet büyükleriydi , Altay tankının MTU motoruna çevirirler işi.

Is daha bastan yamuk, ucak motorunda uzman sirketlerimiz kenara atilmis ucak motoru ile uzaktan yakindan ilgisi olmayan BMC'ye verilmis.

Bu ise artik guvenim kalmadi, bence TFx hayal olmaya dogru gidiyor

Kesinlikle katılıyorum. Her ota boka sakallıyı dahil etmenin bedeli TFX in iptaline kadar götürecek maalesef. Yöneticiler tamamen gaz pompalıyor millete. Adam yılların birikimini seninle paylaşmaya razı olmuş sen gidip teknolojiyi araplara vermek istiyorsun. Elimize geçen fırsatları B*k etmede üstümüze yok. RR bizimle aynı masaya oturması bile başlı başına büyük bi şanstı ki adamlar teknoloji transferinden bahsediyordu. Katar ne kadar zengin olursa olsun RR o teknolojiyi araplara vermez ve oldukça da haklılar. TFX in gerçekleşme ihtimali benim için şuan %10 bile değil. Umarım yanılıyorumdur ama gidişat böyle.

RR ile BMCnin motor anlaşması TFXde TAİ ile Bae Systemsla olan anlaşmasından farklı bir konu. Bu tamamen BMC ve RRnin anlaşmazlıgı TF-Xi bağlamaz

Bağlar. RR yoksa BAE de olmaz. Anlaşmanın yazılı olmayan kuralı budur.

Neden Katar işin içinde? E tamamen duygusal nedenlerle! Katar parası olmadan nasıl olacak o iş?

Yalnız anlamadığım şey: Tamam, Katarın parası lazım. İyi de Katar'ın parası illa BMC üzerinden mi girecek sisteme? İşin hiçbir yanı şeffaf değil, bana rahatsızlık veren o.

Katarın parası lazım ise dahil edersin TF-X projesine. Bae systems ile imzalanan anlaşma devletlerin güvence verdiği bir konu , RR ile BMCde devlet garantisi yok. Kaldıki RR olmaz ise Baede olmaz kanısına nerden vardınız merak ettim. Bunlar ayrı konular , bir tarafta devletin kurumu olan TAİ ile devlet garantili anlaşma diğer tarafta iki şirketin kendi arasındaki anlaşma. Diğer konu Motor projesini verdiğin TR Motor'un %49 hissesinin yabancı bir ülke ordusuna ait olması ne kadar saçma birşey. Burda İngilizlerle - Fransızlarla anlaşma imzalanınca "onlara güvenilmez , ingilizler şöyle , fransızlar böyle" diye haykıran vatandaşlar Katar ordusu yan komşunuzun oglu mu bakıyorum ona hiç ses soluk yok. Kaldıki şu ethem sancak mevzusu artık o kadar suyunu çıkardılarki geçen seferde dedim Sarayın yanına bir tanede yavru saray yapın ethem sancağa pencereden sipariş verilsin. Yormayın kağıttı kalemde online işlemdi zaman harcanmasın. Bu ülkede çok pis şeyler baştan beri dönüyorduda kokusu yeni çıkmaya başladı. Savunma Sanayiinde ethem sancak , inşaatta Limak , Gemide Sedef tersanesi -ki Ethem sancak nasıl olduda gemi işine girmedi Milgemi almadı hala şoktayım ama durun TF-2000i belki verirler. Seçim kaybedilirse umarım baltalanmaz bu projeler. SOnucta alayı kendi adamlarında.

Saçma olan TR-Motor'un yarıya yakınının yabancı sermayeye ait olması değil. Saçma olan şey: Pişmiş aşa su katacak tarzda, ısrarla işin o kuruma paslanmak istenmesi. Bunu en başından planlayacaktın. Adam gelmiş Kale Grup ile şirket falan kurmuş, sen yarı yolda "damadan sıkıldım, tavla oynayalım" diyorsun.

Bütün motorları geliştirecek bir tasarım şirketi (yabancı sermaye katkılı) kurmak mı istiyorsun? Olur, kur. Ama işi adabınca yap. Þirketle iş yapacaklar baştan bilsinler bunu.

Hadi tankın üretimini geciktirdin, anladık. Aktif koruma olmadan tankın demir yığını olduğunu gördün, motor işinden kıllandın, kendi adamların mama yesin dedin vs vs. Sonuçta dünyada da tank kavramı tartışılırken bu çok fazla bir güvenlik riski yaratmıyor, bir yere kadar katlanılabilir.

Ama uçak işi öyle değil. Uçak olmadan, modern dünyada güvenlik sağlanamaz. F-35 işi sallantıdayken, elinde uçak yokken neye güvenerek buna kalkışıyorsun ki?

NOT1: Bu arada, madem gövde tasarımı ayrı motor ayrı şeyler, hadi bul bakalım RR'dan başka sana modern bir motor verecek şirket? Bu aşamadan sonra BAE ve RR yazılı olmayan kurallarla sıkı sıkıya ortaktır bu işte. Biri yoksa diğeri de olmayacak.

NOT2: Katar sermayesine laf ediyorsunuz ama o sermaye olmasaydı Kirpi üretimi durmuştu, hatırlatırım. Fırtınalar, Kirpiler, T129 ve SİHA'lar olmasaydı olacakları düşünemiyorum bile. Kirpilerin ve T129'ların üretilebilmesinde Katar sermayesi başat rol oynadı. İktidara kim gelirse gelsin Katar'lılarla can ciğer kuzu sarması olacak, olmaya da mecbur. İktidar değişirse, bu ilişkide değişecek tek şey: Arada Ethem Sancak olmayacak, bir başkası olacak.