KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAÞ), Milli Muharip Uçak Projesi'nde hazırlanan mock-up yani birebir modelini ilk kez önümüzdeki haziran ayında yapılacak Paris Air Show'da sergilenecek.

Çok güzel bir mock-up hazırladıklarını söyleyen Genel Müdür Prof. Dr. Temel Kotil, bu projenin TUSAÞ açısından en önemli proje olduğunu söyledi:

"MMU için 300 mühendisimiz var. BAE Systems mühendis sayısını 100'e çıkartıyor. Bu sayı 10 bine kadar çıkacak. MMU uçağımızı General Electric imalatı F110 motoru etrafında örüyoruz. Testler yapılacak. Sonra Türkiye kendi motorunu yapacak. Paris'teki Air Show'da MMU'nun mock-up'ı sergilenecek"
*********************************************************************************************************

Bu haberde  benim için önemi olan esas bilgi mock-up'ın 2 ay sonra  sergilenecek olması değil; altını çizdiğim bilgi.

Demek ki ABD örtülü ambargosu olabilir ABD prototip için istediğimiz motoru vermez diyorduk ama demek ki motor gelmiş ; gövdeyi motor etrafında şekillendirme başlamış, program beklediğimden hızlı ilerliyor , geçen günlerde de MMU'nun bazı parçalarının rüzgar tüneli testlerine girdiği belirtilmişti....
Aklın yolu bir. Elinde 10'larca yıldır içini-dışını bildiğin F-16 motoru F110 gibi bir motor varken prototip aşamasında başka bir arayışa girmek zaten hata olurdu.

Þimdi esas sorum şu.Önceleri de sordum tam cevap alamadım.
MMU gövdesi F-110 motoruna göre şekillendirildiyse ; bu durumda yerli motorumuz veya ABD üretimi dışı motor da bu ebatta olmak zorunda mı?

Amatör bir kişinin fikir telakkisi olarak şu şekilde olabilirmi? Þimdi zaten f110 büyük bir motor. Uzunluktan ziyade çap daha önemli geliyor uçağa motoru yerleştirme açısından. F110n çapı 120cm iken GE diğer motoru f414 88cm ej200 73cm . Yani biz muhtemelen f110 un ebatlarından 2 motor çıkaracağız çapı 70 cm arasında olan ve prototip yapılırken çapı 140-150 cm motor girecek şekilde yaparsak sorun hallolur. Keşke o noktalara gelebilsek ?

Bu ABD motoru işinden korkmamak azım. Neticede ilk prototup ucaklarda kullanılacak. ABD vermem dediğinde yedek motor hazır. F-16 motorunu alır kullanırız. Zaten Eskişehirde baya bi yedek motor vardır. Bence F-110 mantıklı tercih.

Birde şu soru var! İran'a uygulanan yaptırımların, tarafımıza da uygulandığı bir senaryoda; İngiliz'de sana ne motor ne teknoloji verecektir. Bu olasılıkta TUSAÞ 14.5 yılda sana motoru veririm demiş, ki oda F110 temelli olacaktır tahminen! Önemli!... Neden? Sen kendin teknoloji satar duruma geldiğin zaman Kapitalizmin ağababalarının rakibi (New comer) oluyorsun. Yüzbinlerin yaşama hakkına karar verebilen bu ağababaları piyasada o kendisi değil ise alternatif istemez...

F110 un hem hürjette hemde MMU da kullanılması çok mantıklı. Zaten elimizde 30a yakın yedeğin olduğu söyleniyor. İlk prototiplerde bunların kullanılarak uçağın uçuş testlerinin bitirlimesi ve ardından da önce hürjetin tek motorlu mmu'nun da çift motorlu olarak kendi geliştirdiğimiz motorlarla uçması çok önemli bir gelişme olacak bizim için. Savunma sanayindeki ''beka'' sorunumuzu aştığımızın resmi olur.
Hürjetin tek motorla yer-hava görevleri için yeterli olacağını düşünüyorum. İlave uçağa bence gerek yok. Hürjet gelene kadar da önce f4ler sonra ömürleri dolmaya yakın olan (modernize etmediğimiz) F16lar yer-hava görevleri için yeterli gelecektir.
Uçakların nesil konusuna gelince Türkiye olarak tasarımdan yazılımına motorundan mühimmatına kadar kendimizin yaptığı bir uçağın uçması ve görev ifa etmesi çok değerlidir kaçıncı nesil olursa olsun. Bu kabiliyete ulaştıktan ve özgüvenimiz yerine geldikten sonra biz de artık daha güncel ve rekabetçi uçaklar üretebiliriz o zaman. Unutmayalım yürümeden koşmaya çalışanlar tökezlerler.

Türkiye en kötü senaryolarda bile uğraşır didinir motorunu yapar. Kimsenin ambargosu bizi silahsız bırakmaz bundan sonra. 15 yıl sonra bu dünyadaki her şeyi yapmış olacağız biz. Bu 15 yıl zarfında en zor olan işlerde sıkıntı yaratırlarsa o çare bu çare derken uğraşırız o kadar sıkıntı yaratırlar bize. Türkün gücü

ABD bu motoru başka bir platformda deneme amaçlı olsada kullanımına izin verirmi acaba .
Birde anbargo olasılığı şu an dilde dolaşirken

Prototip konusunda sorun yaşanmaz sanırım ancak yerli motor RR olmadan seri üretime nasıl yetişecek ? Yetişmezse f110 ile mi devam edilecek ? Hem olası ambargo hem de performans açısından sorun yaşanabilir gibi duruyor. RR konusunda yapılan nazı hala anlayabilmiş değilim.

ABD bu motoru başka bir platformda deneme amaçlı olsada kullanımına izin verirmi acaba .
Birde anbargo olasılığı şu an dilde dolaşirken

Anlaşılan MMU için izin vermiş,motorlar gelmiş... Hürjet için bu motor fazla güçlü gelir . Zaten Hürjet için motorun itki gücünün 19200 olacağı açıklandı.

F110-GE-129 motoru itiş gücü 29.000 lb ;   F110-GE-132 motoru itiş gücü 32500 lb yani hem ebat hem de güç olarak Hürjet için olmaz ,çok  fazla gibi...

Hatta TAİ sitesinde bile MMU motorları itiş gücü olarak " Motor Takati 2 x 20,000 lb " ibaresi var . Tabi bu değerler  afterburner kullanmadan ulaşılması istenen güç de olabilir....

Tam bilmediğim bir durum bu.. Bilen arkadaşlar varsa bu MMU motordan istenen 20000 lb gücün ne anlama geldiğini daha iyi açıklayabilir.

Bir de bazı arkadaşlar bizim F-16 motorlarımız var ; istediğimiz zaman başka uçakta alır kullanabiliriz zannediyorlar galiba... ABD bu ayrıcalığı ;İngilizlere , İsraillilere bile tanımaz...

ABD bu motoru başka bir platformda deneme amaçlı olsada kullanımına izin verirmi acaba .
Birde anbargo olasılığı şu an dilde dolaşirken

Anlaşılan MMU için izin vermiş,motorlar gelmiş... Hürjet için bu motor fazla güçlü gelir . Zaten Hürjet için motorun itki gücünün 19200 olacağı açıklandı.

F110-GE-129 motoru itiş gücü 29.000 lb ;   F110-GE-132 motoru itiş gücü 32500 lb yani hem ebat hem de güç olarak Hürjet için olmaz ,çok  fazla gibi...

Hatta TAİ sitesinde bile MMU motorları itiş gücü olarak " Motor Takati 2 x 20,000 lb " ibaresi var . Tabi bu değerler  afterburner kullanmadan ulaşılması istenen güç de olabilir....

Tam bilmediğim bir durum bu.. Bilen arkadaşlar varsa bu MMU motordan istenen 20000 lb gücün ne anlama geldiğini daha iyi açıklayabilir.

Bir de bazı arkadaşlar bizim F-16 motorlarımız var ; istediğimiz zaman başka uçakta alır kullanabiliriz zannediyorlar galiba... ABD bu ayrıcalığı ;İngilizlere , İsraillilere bile tanımaz...

   20000 Lbf güç normalde EJ-200 motorunun afterburner açıkken elde ettiği itki gücü.TFX projesi ilk başladığında bu motorun kullanılacağı yazıp çiziliyordu.Ama şimdi 30000 lbf lik motorlardan bahsediliyor ki doğru olan da bu.Bu demek oluyor ki uçağın gövde büyüklüğü mühimmat kapasitesi,muharebe yarıçapı F-22 ye yakın olacak ya da böyle bir uçak hedeflenmiş.Hürjet için ise F414 motoru kullanılabilsin isterdim şahsen.Tabi imkansıza yakın bence ama bu motor olsaydı belki Gripen NG ye yakın bir uçak ortaya çıkarabilirdik.İnşallah TFX de eğer bir ambargo durumu söz konusu olmazsa F110-GE-132 motoru kullanılır ve belki bu şekilde supercruise özelliği de kazanılır.

Milli Muharip Uçak  Motor Takati  = 2 x 20,000 lb    yerine   2 x 25,000 lb  olmuştu. Yeni hatırladım...

Þahsi fikrim ki TUSAÞ da bunu onayladı... Prototipler ve sayısı belirsiz sayıda MMU , F-110 motoruyla ; sonraki uçaklar ise yerli geliştirilmiş  motorla uçacak...

ABD , Çin ,Rus ,Avrupa motoru  olamaz. Hele ki bazı arkadaşlar F-414 serisi ABD motorlarını sürekli öneriyor ama bizim zaten MMU - HÜRJET yapış amacımız ABD bağımlılığını ortadan kaldırmak...