Tusaş'dan yerli projeler hakkında...

Sn selçukkoçak78,
Ben de 43 yıllık makine mühendisiyim. Siz inşaat işine dönün.
Sonra ben sizin arkadaşınız değilim. Sizinle de "senli benli" olduğumu hatırlamıyorum. İsminizin sonundaki 78 de doğumunuz ise benim çocuğum yaşındasınız.
Makine tasarımı , hele uçak tasarımı inşaata benzemez. Aslında inşaat işi de mimariye uymayabilir. Mimari yaklaşım, herzaman inşaatçının yaklaşımıyla aynı olmaz. (Bir dönem müteahhitlik yaptığımdan aradaki sürtüşmeyi de bilirim biraz) Mimar planlar. İnşaatçı planı , ana projeyi bozmadan Ufak tefek değiştirir. Günün şartlarına uydurur.
Uçak mühendisliği ise bambaşka bir konu. Sn serkan1976 biraz olsun basitçe bir tarafından olayı izah etmiş. Ben de izah etmeye çalıştım. Bakınız en ufak bir şeyi şuraya yazayım; jet uçağı mach hıza ulaştığı anda burnu aşağı doğru çöküş yapar. Hava alıklarının geometrisi ve arkadaki motorun ağırlığı ve ebadı arasındaki hesaplar iyi yapılmamışsa bu çok ters sonuçlar yaratabilir. Her yeni motorda bu farklı olacaktır. Ona göre bilgisayar uçağı dengeleyecek hareketleri devreye sokar. (Fly-by-Wire)
Siz tasarım sırasında gerekli bu hesapların yapılma zorunluluğunu anlamak istemiyorsanız o başka tabii. Yazımı bir daha dikkatlice okumanızı salık veririm.
Münakaşa 2022 de uçacak uçak üzerinden çıkmıştı. Sn Kotil bu uçuşun Cumhuriyetin 100üncü yılı yani 29 ekim 2023 de olacağını söyledi en son. Yani tam 39 ay sonra. Yani daha çok zaman var. Sn serkan1976'nın yazdığı gibi 18 ay kalmadı.  Oradan olay uçak tasarımı münakaşasına dönüştü.
Günün sonunda sizde ben de Sn Serkan76 da bu uçağın bir an önce uçmasını istiyoruz. Gecikmeler bizi üzüyor. Sütten ağzımız yanmış vaziyette; Altay ortada. Sizde aynı şeyi söylüyorsunuz. Motorsuz bir uçak ile karşı karşıya kalmak istemiyoruz . Kaba tabirle , eşeği sağlam kazığa bağlamak peşindeyiz.

Anlık olarak ben...
(Biraz güneşten kararmış olarak...  )

Hocam ölçüleri birebir iki motor alın , bu motorun biri 20000 ibf gücünde , diğeri 15000 ibf gücünde olsun bu itiş gücü farklılıkları bile tasarımı etkiler...
Koçtaş'tan alınan aynı ebatta iki banyo dolabı monte etmiyoruz , uçak yapıyoruz.
İki farklı gücü olan motorun uçağın yüzeylerine uyguladığı ısı , direnç farkı bile tasarımı , hava alıkları vb birçok faktörü değiştirir...

sen hangi güç aralığında gövde tasarımı yapacağına karar vermişsen motorun ölçülerini bilmen sana yeterli olur.bunun nesini anlamıyorsun bende onu çözemedim

Sn selçukkoçak78,
Ben de 43 yıllık makine mühendisiyim. Siz inşaat işine dönün.
Sonra ben sizin arkadaşınız değilim. Sizinle de "senli benli" olduğumu hatırlamıyorum. İsminizin sonundaki 78 de doğumunuz ise benim çocuğum yaşındasınız.
Makine tasarımı , hele uçak tasarımı inşaata benzemez. Aslında inşaat işi de mimariye uymayabilir. Mimari yaklaşım, herzaman inşaatçının yaklaşımıyla aynı olmaz. (Bir dönem müteahhitlik yaptığımdan aradaki sürtüşmeyi de bilirim biraz) Mimar planlar. İnşaatçı planı , ana projeyi bozmadan Ufak tefek değiştirir. Günün şartlarına uydurur.
Uçak mühendisliği ise bambaşka bir konu. Sn serkan1976 biraz olsun basitçe bir tarafından olayı izah etmiş. Ben de izah etmeye çalıştım. Bakınız en ufak bir şeyi şuraya yazayım; jet uçağı mach hıza ulaştığı anda burnu aşağı doğru çöküş yapar. Hava alıklarının geometrisi ve arkadaki motorun ağırlığı ve ebadı arasındaki hesaplar iyi yapılmamışsa bu çok ters sonuçlar yaratabilir. Her yeni motorda bu farklı olacaktır. Ona göre bilgisayar uçağı dengeleyecek hareketleri devreye sokar. (Fly-by-Wire)
Siz tasarım sırasında gerekli bu hesapların yapılma zorunluluğunu anlamak istemiyorsanız o başka tabii. Yazımı bir daha dikkatlice okumanızı salık veririm.
Münakaşa 2022 de uçacak uçak üzerinden çıkmıştı. Sn Kotil bu uçuşun Cumhuriyetin 100üncü yılı yani 29 ekim 2023 de olacağını söyledi en son. Yani tam 39 ay sonra. Yani daha çok zaman var. Sn serkan1976'nın yazdığı gibi 18 ay kalmadı.  Oradan olay uçak tasarımı münakaşasına dönüştü.
Günün sonunda sizde ben de Sn Serkan76 da bu uçağın bir an önce uçmasını istiyoruz. Gecikmeler bizi üzüyor. Sütten ağzımız yanmış vaziyette; Altay ortada. Sizde aynı şeyi söylüyorsunuz. Motorsuz bir uçak ile karşı karşıya kalmak istemiyoruz . Kaba tabirle , eşeği sağlam kazığa bağlamak peşindeyiz.

yazdıklarınız yazdıklarımı açıklamıyor yasar bey.makine mühendisliğiniz tasarımın ne olduğunu nasıl yapılması gerektiğini bilebileceğinizle ilgili en ufak fikir bile vermiyor.tasarımcı elindeki isterlere göre tasarlar.(noktaaaa)siz hangi güç aralığında uçak istiyorsanız o güç aralığını sağlayan motorlar ve ölçüleri bu işi tamamlamanıza yeterli olacaktır.siz ısrarla hangi hızda hangi parçanın nasıl davranacağını sorguluyorsunuz bu tasarımla ilgili değil malzeme mühendisliğiyle alakalıdır.tasarımcı en optimum faydayı sağlayacak tasarıma odaklanır.sizin ısrarla anlamadığınız nokta burası.inşaattada durum böyledir.mimar tasarlar inşaat mühendisi hesaplar bu kadar basit.hala olayı anlamamkta ısrar ediyorsunuz.size akışkanlar mekaniği desleri verilmedimi hava sürtünme vs tüm konular tasarımcının tasarımını etkileyen donelerdir sadece.siz ısrarla motor olmadan olmaz diye tutturdunuz.sorunu anladığınız pek zannetmiyorum

Motor kesinleşmeden de uçak tasarlanır. Öyle olmasaydı, Ruslar daha ortada İzdeliye motoru yokken Su-57'yi tasarlamaya başlamazlardı.

Sn selçukkoçak78,
Son yazdıklarınızdan hiç bir şey anlaşılmıyor. Neyin münakaşasını yapıyorsunuz?
Tabiiki motor olmadan tasarımı yapılamaz bir uçağın. Ya o motora göre tasarım yapacaksınız, ya da yaptığınız tasarıma uygun motor üreteceksiniz. Bina yapmaya benzemez bu iş. O kadar çok değişken var ki! Bunların hepsi bir proğramla bilgisayarda mevcuttur. Motor gücünde bir değişiklik ya da motor ebatlarında bir değişiklik yapıldığında bu, uçağın hava alığı rampa açısından tutun uçağın kanat geometrisine kadar birçok şeyi değiştirir. O parçaların ona göre kesilmesi gerekir. Uçağın geometrisini, kanat şeklini, nozül yerleşimini değiştirdiğinizde almak istediğiniz hızı ve kıvraklığı alabilmek için motor gücünü ve dolayısıyla ebatlarını da değiştirmeniz gerekebilir.
İnşaattan örnek alırsak; Aircraft Conceptual Designer (mimar) bir uçak çizer. Bu uçak istenilen mach hıza ulaşır mı, nasıl bir güç lazım ? Bu tip bilgilere ihtiyaç vardır. Bu uçağa uygun motoru bulup monte etmek ve uçağı uçar hale getirme işini Aircraft Engineering designer (İnşaat müh.) üstlenir; ve gerekli yerlerde ilk "mimar" 'ın çizdiğini değiştirir. Her motor cukka oturmaz. Ana çizimde değişiklik mutlaka gerekir. Bunu engellemek için ve değişiklikleri minimize etmek için seçilmiş motor üzerinden çalışmak en doğru iştir.
Motorsuz uçak yapılamayacağına göre, ve uçağın entegral ve en hassas parçası olan motoru yok sayıp uçak tasarlamak olamaz!

Motor kesinleşmeden de uçak tasarlanır. Öyle olmasaydı, Ruslar daha ortada İzdeliye motoru yokken Su-57'yi tasarlamaya başlamazlardı.

Sn Merzifonlu,
Yukarıda izah ettim. İzdeliye-30 motoru, AL41 motorunun gücü arttırılmış hali. Bambaşka bir motor değil. Tabii ki uçak ta belli bazı değişiklikler de yapılmak zorunda kalınmıştıR bu güç arttırımı sonunda. Ama motor esas olarak aynı motor.
Tabii ki motor kesinleşmeden uçak tasarlanır. Ama motorun ana hatlarının olması lazım elde veri olarak. MMU da bir örnek buna. F110ge129e ile ilk prototip uçacak. Ama TRMotor un yaptığı yeni motor tasarım çalışmasını incelerseniz f110GE132'ye çok benziyor. Yani aynı motor neredeyse. Þimdi, MMU uçtuktan sonra f35 motoru takamazsınız bu uçağa.

Hocam ölçüleri birebir iki motor alın , bu motorun biri 20000 ibf gücünde , diğeri 15000 ibf gücünde olsun bu itiş gücü farklılıkları bile tasarımı etkiler...
Koçtaş'tan alınan aynı ebatta iki banyo dolabı monte etmiyoruz , uçak yapıyoruz.
İki farklı gücü olan motorun uçağın yüzeylerine uyguladığı ısı , direnç farkı bile tasarımı , hava alıkları vb birçok faktörü değiştirir...

sen hangi güç aralığında gövde tasarımı yapacağına karar vermişsen motorun ölçülerini bilmen sana yeterli olur.bunun nesini anlamıyorsun bende onu çözemedim

Sn selçukkoçak78,
Burada doğruyu söylemişsiniz işte!
"Motorun ölçülerini ve güç verilerini biliyorsanız "
Olay bitmiştir. Neyin münakaşasını yapıyoruz o zaman?

Motor kesinleşmeden de uçak tasarlanır. Öyle olmasaydı, Ruslar daha ortada İzdeliye motoru yokken Su-57'yi tasarlamaya başlamazlardı.

Tabii ki motor kesinleşmeden uçak tasarlanır. Ama motorun ana hatlarının olması lazım elde veri olarak.

+1 Mutabıkız Hocam. Biz de onu diyoruz işte. Motorun ana hatları %90-95 belli olacak ki tasarıma başlanabilsin. Elde muhakkak hazır bir motor bulunması gerekmez.

sn yasar ve sn serkan ben diyorum hasan kel siz diyorsunuz kel hasan.olay basitçe şu sen elindeki donelerle bir tasarım sürecine girmişsen eğer o süreçte en uygun tasarımı hedeflersin ve donelerin tasarımı şekillendirmene yardımcı olur.burdaki örnekte bir motora gerek yoktur sen güç aralığını belirlemişsen eğer o güç aralığında piyasadaki motor üreticilerinin uygun modellerinin ölçülerini baz alırsın.yani motor edinmene ve koç gurubu gibi ben mtu motora göre tasarlıyorum demene hacet yoktur.sen o belli motora göre tasarımını yaparsın ve bunu  o motoru üreten firmayla paylaşmazsın.ticari bir ürün üretirken sen bu ürünün alt komponentini üreten bir firmayı kendine tekelleştirirsen oda sana her istediğini yaptırır.ej 200 de firmaya başından açıklansa idi olay o zaman anlaşma şartlarını acayip değiştirirlerdi.halbuki sene başında imzalanan anlaşmayı bir başka firmaylada imzaladık böylece senin işin garanti değil demiş olduk.siz ise ısrarla motor olmadan olmaz diye bir türkü tutturmuşsunuz gidiyor.olur kardeşim hemde bal gibi olur.tasarım süreçleriyle ilgili kısıtlı bilgi sahibi olmanızdan kaynaklanıyor bu durum.
hürjette motora denk gelen gövde iskeleti parçalarında muhakkakki modifikasyonlar olacaktır adı üstünde prototip.iskelet ve motor adapte edilir titreşim ve yıpranma testlerine girer parçalar uzun süre testlere tabi tutulduktan sonra uçak dağıtılır ve tüm parçalar röntgene sokulur eskime yıpranma payları ile mevcuttaki yıpranma karşılaştırılır eğer istenen sigma değeri yakalanamıyorsa parçalarda ya tasarım yada materyal değişikliğine gidilir.en optimum değer yakalanana kadar bu testler sürer.döküm çelik olmazsa balistik aliminyuma oda olmazsa titanyuma geçilir örneğin.burdada tasarımın maliyet kısmı devreye girer.yani hem materyal hem tasarım hem maliyet işin gidişatını etkiler.