EF2000 EUROFIGHTER TYPHOON

Evet tam da benim düşündüğüm gibiymiş, çift motorlu uçaklar daha hızlı olup, daha yüksek irtifada çalıştıkları için,  bakımları daha detaylı olabiliyor ve yine bazı ek parçalar, tedbirler gerektirebilyormuş. Yani durum, şimdiye kadar burada iki motorlu uçaklarda kullanılan motor versiyonunun daha alelade olduğunu savunan arkadaşların iddia ettiklerinin tam tersi. Ek parça ve bakım özellikleri olan versiyon çift olarak kullanılan motorlarda tek olanlarda değil. Yazılım kısmı değerlendirme dışı bırakılır ise, Ama  bizdeki kafa özellik düşürmeye üzerine para verir bu kafayla.

Yes, there are differences in structural materials, durability, and lifespan between the F-110 and F-100 engines, particularly in their applications in twin-engine versus single-engine fighter aircraft.

### Structural Materials
- **F-100 Engine**: The F-100, specifically the F-100-PW-100 variant, uses advanced materials like titanium and nickel alloys for components that experience high temperatures and stresses. Its construction focuses on lightweight yet durable materials to optimize performance in single-engine aircraft like the F-15 and F-16.
 
- **F-110 Engine**: The F-110, used in twin-engine fighters like the F-14 and F-15, also employs similar advanced materials but may incorporate additional features to handle the increased thrust and operational demands associated with being part of a twin-engine setup. This might include reinforced structures to manage the additional forces and vibrations experienced in these aircraft.

### Durability
- **F-100 Durability**: The durability of the F-100 is designed with single-engine operations in mind, where reliability is critical. It features robust cooling systems and maintenance protocols that extend its operational life.
 
- **F-110 Durability**: The F-110 is engineered for higher thrust and possibly more demanding operational profiles, which can affect durability. However, its twin-engine configuration allows for redundancy, meaning even if one engine experiences issues, the second can maintain flight, which influences design and stress factors.

### Lifespan
- **F-100 Lifespan**: The lifespan of the F-100 engines generally targets around 4,000 flight hours, with maintenance cycles designed to ensure reliability and performance in single-engine operations.
 
- **F-110 Lifespan**: The F-110 may have a similar or slightly longer lifespan, depending on the specific variant and operational use. Its design accommodates higher thrust requirements, but the presence of two engines can also lead to more complex maintenance needs.

### Summary
Overall, while both engines share technological advancements in materials and design, the F-110's application in twin-engine fighters leads to differences in structural considerations, durability, and lifespan compared to the F-100 used in single-engine fighters. These factors are crucial for ensuring performance, reliability, and safety in their respective operational roles.

Motor konusunda aslani vur öldür ama hakkını yeme şu anda Amerikan şirketlerin ürettikleri motorun yanından ve kılından bile geçen dünyada başka bir şirket yok. Tabi Rolls Royce dan hariç. Bunlar ikinci Dünya Savaşı ndan sonra alman mühendislerin sayesinde kafa patlattıkların ürünleri ve meyveleri.

Gemi itki sisteminde de öyle. LM 2000 Yabancı üretim muadillerinden üç kat daha tasarruflu ve efektif.

Orası öyle, ama ABD vermezse veya EJ-200 için bölgesel merkez olma imkanı gibi ek avantajlar sağlarlarsa ....

Sn Mehmet05,
Bu ingilizce yazılı kısımları nereden aldıysanız, çorba olmuş ve bazı hatalar var.
Bir defa çift motorlu f15 uçaklarının motorları F100 ama Pratt&Whitney firmasının motorları bunlar. Son F15EX'de kullanılan motorlar GE firmasının F110 motorları.
Aynı P&W F100 motorları, F16 uçaklarında da kullanılıyor. Yanlış anımsamıyorsam, bazı Yunan uçaklarında P&W motorları vardı.

https://www.f-16.net/f-16-news-article536.html

Sizin bu paylaştığınız yazılarda ana tema; F100 P&W motoruyla, F110 GE motorunu karşılaştırmaya çalışmış yazan kişi. Çift motorla tek motor karşılaştırması değil bu.

Çift motorla tek motorların arasında ana fark, FADEC yazılımı ve motorların hava giriş kanallarındaki farklılıktan kaynaklanan yapısal değişikliklerdir. Yoksa motorların kendisi farklı değildir. Her iki motoru ele alıp çift ya da tek motorlu kullanıma hazır hale getirebilirsiniz. Bunun için motor FADEC yazılımına erişim ve ek bazı parçalara ihtiyacınız olacaktır. (Antrparantez ; Hiç bu transformasyondan geçmemiş bir EJ200 için, bayağı bir masrafa ve teste ihtiyaç olacaktır)
2024 model, F16V70 uçağında kullanılan F110GE129D motorunun kalitesi ile F15EX'de kullanılan F110GE129E arasında fark yoktur. Aynı gelişmiş parçalar her iki motorda da vardır. Yalnız çift motorlu F15EX'in motor hava alıkları farklı olduklarından motorun giriş kısmı farklıdır.

Quote:
also employs similar advanced materials but may incorporate additional features to handle the increased thrust and operational demands associated with being part of a twin-engine setup. This might include reinforced structures to manage the additional forces and vibrations experienced in these aircraft.
Unquote.

Burada işlevsel sözcükler "may" ve "might" . Yani kendisi de emin değil daha güçlü parçaların kullanılıp kullanılmadığına. Zaten çift motor kullanıldığından uçak, yapısal olarak daha güçlü olmak zorunda.

Çift motorlarda iki motorun dönüş yönü de farklı oluyordu hatırladığım kadarıyla..

Çift motorlarda iki motorun dönüş yönü de farklı oluyordu hatırladığım kadarıyla..

Genelde Hayır. Sadece bazı turboproplarda var o. Motorlar, bilhassa savaş uçaklarında, birbirinden çok uzak olmadıklarından dönüş momentinin etkisi yok denecek seviyededir.

ChatGPT ye sordum

çift motorlu jet savaş uçaklarında motorların jiroskop etkilerini anlat

ChatGPT:

Çift motorlu jet savaş uçaklarında motorların jiroskop etkisi, uçuş dinamiklerinde önemli bir rol oynar. Her bir jet motoru, yüksek hızda dönen bir fan, kompresör ve türbin içerdiği için her motor jiroskop etkisi üretir. Çift motorlu uçaklarda bu etki, motorların yerleşimi, yönü ve dönen parçaların dönme yönüne bağlı olarak farklı şekillerde hissedilebilir.

1. Jiroskopik Etki ve Motor Yerleşimi
Çift motorlu jet savaş uçaklarında motorlar genellikle gövdenin iki yanında simetrik olarak yerleştirilir. Her iki motorun jiroskop etkisi teorik olarak birbirini dengelemelidir. Ancak uçak manevra yaparken (özellikle ani ve keskin dönüşlerde), bu motorların dönen parçaları yön değiştirdiği için jiroskop etkisi hissedilir.

2. Manevra ve Yaw (Yön) Kontrolü
Uçak yatay dönüş (yaw) yaptığında, motorların dönen parçaları, dönme eksenine direnç gösterir. Örneğin, sağa doğru bir yatay manevra yapıldığında, motorların jiroskop etkisi bu harekete karşı koyar ve uçağın burun kısmında bir "yaw momenti" oluşabilir. Bu etkiler, savaş uçaklarında uçuş kontrol sistemleri ve yön dengeleyicileri ile telafi edilir.

3. Pitch (Tırmanma ve Alçalma) Hareketleri
Uçak yukarı veya aşağı doğru tırmanma ya da alçalma manevraları yaptığında, her iki motorun dönen parçaları uçak gövdesine dikey eksende direnç gösterir. Jiroskop etkisi, uçağın burun hareketlerinde direnç oluşturabilir. Özellikle yüksek hızlarda yapılan ani pitch manevralarında bu etki daha belirgin olabilir.

4. Roll (Yatış) Hareketleri
Çift motorlu jet savaş uçaklarında roll hareketi sırasında, motorlar ters yönlerde döndüğü takdirde, bu motorların jiroskop etkisi birbirini dengeleyebilir. Ancak bazı uçaklarda her iki motor aynı yönde dönerse, roll hareketinde bir asimetri oluşabilir. Bu durumda, uçağın bir tarafa yatış eğilimi daha fazla olabilir ve uçuş kontrolleriyle denge sağlanması gerekebilir.

5. Motorların Farklı Yönlerde Dönmesi
Bazı çift motorlu jet uçaklarında motorlar aynı yönde dönerken, bazılarında ters yönlerde dönerler (counter-rotating engines). Ters yönde dönen motorlar, jiroskop etkisini büyük ölçüde dengeleyerek, uçağın daha dengeli bir şekilde manevra yapmasını sağlar. Bu, özellikle yüksek hızda ve sert manevralarda önemli bir avantaj sunar.

6. Yüksek Hız ve Ani Manevralar
Savaş uçakları yüksek hızlarda ve ani manevralarda uçtuğu için, jiroskop etkisi daha belirgin hale gelir. Özellikle ani tırmanışlar, dalışlar veya yatay dönüşlerde motorların dönen parçalarının momentumu uçağın manevra kabiliyetini doğrudan etkileyebilir. Modern savaş uçaklarında bu tür etkiler, bilgisayarlı uçuş kontrol sistemleriyle yönetilerek pilotun jiroskopik etkiyi hissetmemesi sağlanır.

Sonuç
Çift motorlu jet savaş uçaklarında motorların jiroskop etkisi, uçağın manevra kabiliyetini etkileyebilecek bir fiziksel gerçektir. Ancak modern savaş uçaklarında kullanılan gelişmiş uçuş kontrol sistemleri, bu etkileri telafi eder ve pilotun uçağı istediği gibi kontrol etmesini sağlar. Motorların birbirine göre döner yönleri, uçuş dinamikleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olup, savaş uçaklarının stabilitesini ve performansını artırmak için optimize edilmiştir.

ChatGPT ye sordum;
cift motorlu jet uçaklarında motorların rezonans etkisini anlat

ChatGPT:

Çift motorlu jet uçaklarında motor rezonansı, uçağın yapısında ve motor sistemlerinde istenmeyen titreşimlerin ortaya çıkmasına neden olabilecek önemli bir fenomendir. Rezonans, belirli frekanslardaki titreşimlerin uçak gövdesi ve motorlar gibi sistemlerde güçlenerek hasar oluşturabilecek seviyelere ulaşması anlamına gelir. Bu etki çift motorlu jet uçaklarında, iki motorun birbirleriyle olan etkileşimlerinden ve uçağın yapısal özelliklerinden dolayı daha karmaşık olabilir.

1. Rezonans Nedir?
Rezonans, bir sistemin doğal titreşim frekansına yakın bir frekansta zorlayıcı bir kuvvet uygulandığında, sistemdeki titreşim genliğinin hızla artmasıdır. Uçaklarda bu, motorlardan kaynaklanan titreşimlerin uçak yapısıyla etkileşime girerek yapısal bileşenlerde büyük titreşimlere neden olması anlamına gelir. Bu tür rezonanslar, uçağın çeşitli bölgelerinde aşınma, yıpranma ve hasara yol açabilir.

2. Motorların Farklı Dönme Hızları
Çift motorlu jet uçaklarında motorlar genellikle yüksek hızlarda döner ve her iki motorun dönme frekansları birbirine çok yakındır. Ancak motorlar arasında küçük bir hız farkı olduğunda, bu fark iki motor arasında titreşim farkına neden olabilir. Eğer bu farklar, uçağın doğal frekansı ile çakışırsa, rezonans etkisi oluşabilir. Bu durum, uçağın gövdesinde, kanatlarında veya motor bağlantı noktalarında istenmeyen titreşimlerin artmasına yol açabilir.

3. Yapısal Rezonans ve Uçak Gövdesi
Uçağın gövdesi, kanatları, kuyruk bölgesi gibi yapısal bileşenler kendi doğal titreşim frekanslarına sahiptir. Eğer motorlardan gelen titreşimler bu doğal frekanslarla uyumlu hale gelirse, yapısal rezonans meydana gelebilir. Bu durumda, gövde veya kanatlar üzerinde büyük titreşim genlikleri oluşur. Uzun vadede bu, uçakta yapısal hasarlara yol açabilir ve uçuş güvenliğini tehlikeye atabilir.

4. İki Motorun Etkileşimi
Çift motorlu uçaklarda motorlar genellikle simetrik olarak yerleştirilir ve birbirlerine göre belirli bir mesafede bulunur. Her iki motor da dönerken belirli frekanslarda titreşim üretir. Eğer bu titreşimler birbirini güçlendirirse (yani frekanslar aynı veya çok yakın olursa), uçakta rezonans oluşabilir. Bu tür rezonans, motorların monte edildiği pylon (askı noktaları) gibi bileşenlerde titreşimlere ve zamanla bu yapıların zayıflamasına yol açabilir.

5. Motor İçi Rezonans
Motorların içinde dönen fanlar, türbinler ve kompresörler de kendi rezonans frekanslarına sahiptir. Özellikle yüksek devirde çalışan parçaların kendi iç rezonansları ortaya çıkabilir. Eğer bu parçalar belirli bir frekans aralığında çalışıyorsa, motorun iç parçalarında aşırı titreşim meydana gelebilir. Bu durum motorun performansını düşürmekle kalmaz, aynı zamanda motorun aşınmasına, hasar görmesine veya hatta arıza yapmasına neden olabilir.

6. Rezonansın Kontrol Edilmesi
Modern çift motorlu jet uçaklarında, rezonansın oluşumunu önlemek için çeşitli mühendislik çözümleri uygulanır:

Dengeleme Sistemleri: Motorlar, titreşimleri dengelemek ve azaltmak için gelişmiş dengeleme sistemleri ile donatılmıştır. Bu sistemler, motorun içinde oluşan titreşimleri kontrol eder ve yapısal bileşenlere iletilmeden önce azaltır.
Frekans İzolasyonu: Uçakların yapısal tasarımında, motorlardan gelen titreşimlerin uçağın gövdesine veya kanatlarına geçmesini önleyen frekans izolasyonu yapılır. Bu, yapısal rezonansı önlemek için kritik bir yaklaşımdır.
Titreşim Sönümleyiciler: Bazı uçaklarda motor pylonlarına ve gövdeye yerleştirilen titreşim sönümleyiciler, motor titreşimlerinin yapısal bileşenlere zarar vermesini önler. Bu sönümleyiciler, rezonans frekanslarını sönümleyerek titreşimleri düşük seviyede tutar.
7. Motor Senkronizasyonu
Çift motorlu jet uçaklarında, iki motorun hızlarını senkronize etmek, rezonansı önlemek için önemli bir yöntemdir. Motorların devirleri arasındaki fark ne kadar az olursa, motorlar arasında oluşabilecek titreşim farkları da o kadar azalır. Modern uçaklarda motor kontrol sistemleri, motorların hızlarını otomatik olarak senkronize eder ve rezonans riskini minimize eder.

8. Yüksek Hızlarda Rezonansın Etkisi
Jet uçakları yüksek hızlarda uçtuklarında, motorlar çok yüksek devirlerde çalışır ve rezonans olasılığı artar. Uçaklar hızlandıkça, motorlardan gelen titreşimlerin frekansı da artar. Eğer bu titreşimler uçağın yapısal frekansları ile çakışırsa, uçağın gövdesinde ciddi rezonans sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle yüksek hızda uçuşlarda rezonansın kontrol edilmesi çok önemlidir.

Sonuç
Çift motorlu jet uçaklarında motor rezonansı, motorlar arasındaki titreşimlerin uçağın yapısal bileşenlerine etkisiyle ortaya çıkabilecek bir problemdir. Rezonansın kontrol edilmesi için motorların frekanslarının dikkatle izlenmesi, yapısal rezonansın önlenmesi ve titreşim sönümleyici sistemlerin kullanılması gereklidir. Modern uçaklarda bu tür rezonans etkileri, gelişmiş mühendislik çözümleriyle minimuma indirilmiş olsa da, rezonansın yaratabileceği olumsuz etkiler göz önünde bulundurulmalıdır.

Sn Putty,
Bırakın bu Chat GPT sevdasını.
Bu sene yapılan araştırmalara göre, okul öğrencilerine iyi bir yardımcı olabilmesine karşın, sadece %77.5 doğru bilgi aktarmasından dolayı güvenilir değil sonucu çıkmış.

Tamam bıraktım