Sohbet...

Ne yazık ki ne kadar ağır cezalar koyarsanız koyun, ne kadar yönetmelik vs değiştirirseniz değiştirin bir sonraki afette farklı şeyler konuşacağımızı sanmıyorum. Artık her şey milletin gözünün önünde gerçekleşirken ve bu kadar acılar arasında bile böyle saçmalayan şahıslar vs varken bizim temel sorunumuz deprem, ekonomi, sağlık , eğitim vs değil! Sadece Ahlak!

https://twitter.com/muratsahin2023/status/1625428160677400576

Amatör hissiyatımla ikna olduğum tek bir deprem önlemi var oda sismik izolatör. Kalanların makul maliyette olanlarının hepsi sadece yaşamana izin veren ama binayı kullanılmaz hale gelmesine mani olamayan yöntemler. Bu çözümün yaygınlaşması bir umut olabilir çünkü var olan binalara da uygulama imkanı var teknik olarak.

Daha önce sismik izolatörün dünyada da yaygın olmadığını, sınırlı sayıda ve değerli binalarda uygulandığını, işletme/bakım/değiştirme masrafı olduğunu, bizim binalarda daha aidat toplanıp asansörün bakımını zor yaptırdığımızı yazmıştım.

Sismik izolatörle ilgili businessinsider'da 2019 yılında yayınlanmış bir makale buldum. Makalede özetle Amerika'da sismik izolatör konusunda şunlar söyleniyor:

- Onlarca yıldır mühendisler, binaları depremlerden koruyabilen taban izolasyonu adı verilen bir teknoloji kullanıyorlar.

- Sistem ABD'de yaygın değil, ancak Los Angeles, San Francisco ve Pasadena belediye binalarının yanı sıra Apple'ın Silikon Vadisi'ndeki yeni genel merkezine kuruldu .

- ABD'deki pek çok yapı doğrudan zemin üzerine inşa edilirken, taban izolasyonlu yapılar bir depremin şokunu emmeye yardımcı olan mesnetler üzerine oturmaktadır.

- Sistem büyük bir felaketin hafifletilmesine yardımcı olabilir, ancak mülk sahipleri ek bir ön maliyet ödemeye istekli olmalıdır.

.
.
.

Sismik taban izolatörlerinin maliyeti nedir?

Birincisi, taban izolasyonu geleneksel mühendislik yöntemlerinden daha pahalıdır. Bir taban izolasyon sisteminin metrekare başına kabaca 30-50 ABD Dolarına veya beş katlı bir bina için 600.000 ABD Doları ile 1.000.000 ABD Doları arasında bir maliyete sahip olabileceği tahmin edilmektedir.

Þimdi gelelim bize. Bizim müteahhitler bu fiyatı bir apartmana gömerlerse kalpten giderler.  Daha 50 dolarlık Bina Kimlik Levhasının parasını ödememek için kırk dereden su getiriyorlar. Veya 3-5 tuğladan tasarruf etmek için, bitişik nizam bir yapıda yandaki binaya bitişik cepheye yeni duvar örmeyip yandaki adamın mevcut duvarını boyayıp size yeni ev diye satıyorlar. Sizce "sinekten yağ çıkartan" bu müteahhitler, binanın temeline 1.000.000 $ gömer mi? Veya gömse o daireyi kaça satar?

Makalenin tamamı:
https://www.businessinsider.com/base-isolation-buildings-safe-earthquake-2019-6#:~:text=For%20one%20thing%2C%20base%20isolation,for%20a%20five%2Dstory%20building.

Sn Buraktunahan sismik izolatör konusunu gömdü görünüyor.
Burada yeni yöntem üretmeye gerek yok.
Dün İngiliz TV'sinde Türkiye'nin en son deprem şartnamesinin yazılmasındaki baş kişi kısa bir söyleşi yaptı.
Bizim yeni bina şartnamesinin dünyadaki en iyisi olduğunu söyledi. Burada asıl nedenin, bu şartnameye uyulmamasından kaynaklandığını ve sonucunda bu felaketle karşılaştığımızı anlattı.
İskenderun'da bir müteahhit 8-10 yıl aralıkla yan yana iki 10+ katlı apartman yaptı. İkisinde de perde beton kaplı bodrum var. Ancak ilkinde malzemeden biraz sakındığı ve bu derece geniş bir alana yayılan binanın daha kaliteli malzemeyle inşasının olması gerektiği konusunda  görüşler vardı. Bu binanın içinden bir dairesi de zamanın Belediye başkanına binanın kat fazlası izni ve denetimden rahat geçmesi için verildiği rivayeti yaygındı. Bu bina depremde ayakta kaldı ama duvarlarda ve sıvalarda çok hasar var. İkinci yaptığı binada, belediye yönetimi farklı olunca mecbur kaldı temele kazık çakarak binayı inşa etti. Malzeme konusunda da daha kaliteli olduğu ortadaydı. Ailesi ve kendisi de bu binadaydı depremde. Bina da en ufak bir hasar yok.

Demekki gerekli denetimlerle şartnameye uygun bina yapılırsa bu derece yıkıcı depremlere de o bina dayanabiliyor.
Çözüm, yeni inşa yöntemi değil.
Çözüm eldeki inşa yönetmeliğini dışarıdan baskısız şekilde uygulatacak bir sistemin oluşturulmasında yatıyor.

İngiltere'de AVM'deki tuvaletleri temizleyen kişi temizledikten sonra temizleme saatini yazar. İmzasını atar. Yanındaki kolona da yapılan işin denetçisi gelir, yerinde, kontrolünü yaptığının imzasını atar. Bu belge AVM sosyal departmanındaki şefe gider o da bunun inceler ve onaylar.

Elin İngiliz'i bir tuvalet temizlemesini bile bukadar sıkı kontrole alıyor. Biz ölümcül hassasiyet gösterilmesi gereken evlerimizin inşasında uygulanan yönetmeliği nasıl deleriz derdindeyiz kar için..


Edit:

Iskenderun'daki yukarıda yazdığım ilk binaya oturulamaz raporu verilmiş.

Herkes evinin durumunu merak ediyor! Test 20 bin liradan başlıyor. >> https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/herkes-evinin-durumunu-merak-ediyor-test-20-bin-liradan-basliyor-42219556

Herkes evinin durumunu merak ediyor! Test 20 bin liradan başlıyor. >> https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/herkes-evinin-durumunu-merak-ediyor-test-20-bin-liradan-basliyor-42219556

Riskli yapı tespiti için Çevre ve Þehircilik Bakanlığı tarafından kuruluşlar eğitime ve sınava tabi tutulup sınavda başarılı olanlar lisanslandırılıyor ve ülke genelinde sadece bu kuruluşlar riskli bina tespiti yapıyor. (herhangi bir ildeki kuruluş diğer illerde de çalışma yapabiliyor)

Bakanlık tarafından riskli yapı tespiti için lisanslandırılmış kuruluşların listesi de Bakanlığın sitesinde yayınlanıyor.:

https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar

Yöntemin tek dikkat edilmesi gereken noktası, binanız riskli çıkarsa testi yapan kuruluş bunu resmi makamlara bildiriyor ve tapuya şerh düşülüyor, alım satım yapılamıyor. Artık o binayı ya güçlendirmeniz, ya yıkıp yeniden yapmanız gerekiyor. Yani apartman olarak cebinizde paranız varsa bu işe girmenizi tavsiye ederim. Yoksa komşularınızla papaz olursunuz.

Yöntemin tek dikkat edilmesi gereken noktası, binanız riskli çıkarsa testi yapan kuruluş bunu resmi makamlara bildiriyor ve tapuya şerh düşülüyor, alım satım yapılamıyor. Artık o binayı ya güçlendirmeniz, ya yıkıp yeniden yapmanız gerekiyor. Yani apartman olarak cebinizde paranız varsa bu işe girmenizi tavsiye ederim. Yoksa komşularınızla papaz olursunuz.

Þu anki ruh halimiz bunu yapmaya en müsait olan hal. Yapmazsak komşularla papaz değil, hep beraber mefta da olabiliriz. Binlerce insanın hayatı için Kentsel Dönüşüm içeriği tekrar gözden geçirilerek vatandaş için daha ekonomik, daha faydalı bir şekle dönüştürülemez mi? 20 yıldır deprem vergisi ödüyoruz. Bunu sorgulamamız gerekirken bazıları, afetlerde yardım etmek için gece gündüz çalışan bağış yapılan dernekleri sorguluyor. Sorgulamakla da kalmıyor hakaretler ediyor. İlginç bir ülkede yaşar olduk!

Mimar mühendis isterse girer giremez diye bir şey yok mutehatlik yapan mühendisler mimarlar var.
Burada işin kimin yaptığından nemli olan temiz iş yapması sizinde dediğiniz gibi denetçilere belediyelere rüşvet vererek ikili ilişkilerini kullanarak is yapmaya çalışmaları ve bunu kabul eden görevliler denetlemeyen üst kurumlar.

TÜRKİYE'DE TÜM AVRUPA'NIN 10 KATI FAZLA MÜTEAHHİT VAR
85 milyon nüfuslu Türkiye'de yaklaşık 330 bin müteahhit bulunuyor. Sadece İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) 60 bin kayıtlı müteahhit var.

83 milyon nüfusa sahip Almanya'da ise sadece 3 bin 800 müteahhit bulunuyor. Tüm Avrupa'da ise 20-30 bin arasında müteahhit olduğu tahmin ediliyor.

Türkiye'de, Avrupa ülkelerinin toplamından 10 katından fazla müteahhit var. Çok sayıda müteahhit olmasına karşın Türkiye, yaşanan depremlerde çürük binalar nedeniyle ağır yıkımlarla karşı karşıya kalıyor.

************************************************************************************************
Bogü Alp arkadaşımızın dediği gibi "mütahhitlik yapan mimar-mühendisler de var" ... Amacımız da zaten bu...

330 bin vasat insanın değil 3-5 bin  bu işin eğitimini almış kişilerin (inşaat müh-Mimar) sadece mütahhitlik yapabilmesi amaç olmalı...Yarın bu maddenin yasalaşması gerek ...

Þimdi mütahhit neden önemli...Çünkü bu işi üstlenen , malzemenin kalitesinden sağlamlığına kadar herşeyi belirleyen asıl kişi mütahhit...

Neden Türkiye'de bu kadar çok mütahhit var çünkü en kolay para Borsa ve İnşaat sektöründe ...

Bu ilkokul mezunu-cahil-2 arsa-davar satıp cebine parasını koyan bu mütahhit bozuntusu adam ; 400 metrekare bina arsası alıyor ; arsa sahibine diyor ki "bu arsaya bina yapıp sana 3 daire vereceğim"...Sonra düşünüyor ben buraya  5 kat bina yaparsam bana 7 daire kalacak 3 tanesi inşaat maliyetine gitse 4 tane daire parası bana kalır....
Sonra başlıyor maliyetleri iyice düşürüp , maliyet için ayırdığı 3 dairenin parasını da cebinde bırakmaya çalışmaya...Çalabildiği kadar , çırpabildiği kadar çalmaya başlıyor...Hatta 2 kat daha çıkıp "zaten imar affı da gelir " diye düşünürse  iyice yoldan çıkıyor...
Daha da açgözlü olanlar binlerce kişinin yaşadığı siteleri yapıyorlar...Bu mütahhitler 1 tane oğlunu da Bulgaristan,Romanya'da bir dandik üniversiteden inşaat müh diploması aldırıveriyor...Ohhh herşey tamamlanıyor....

Ama Türkiye'de "HUKUK" diye birşey olsa ve o mütahhit bozuntusu yaptığı binada bir ölüm olursa 20 yıl yatacağını bilse bu işe bulaşmaz gider çiğ köfteci,cep telefoncu,apartçılık vb kalibresine daha uygun işler yapar insanların hayatıyla da oynamaz...

Dünya'nın hiçbir medeni devleti ; yüzlerce kişinin hayatının bağlı olduğu inşaat alanına bu kadar cahilin girmesine izin vermez , bu bir cinayettir...

Benim için bu noktada mimar, mühendis, denetleyici, betoncu unsurları hava civa , etkisiz ara elemanlardır...Ceplerine biraz para koyunca  çoğu sesini bile çıkarmaz hatta çoğu inşaata bile uğramaz imzasını vakti zamanı gelince basar geçer...

Hukuk'un uygulanması bu noktada esas can alıcı noktadır....

Beklenen İstanbul Depreminin Yaratacağı Ekonomik Yıkımın 300 Milyar Dolar Olabileceği Tahmin Ediliyor >> https://www.borsaon.com/beklenen-istanbul-depreminin-yaratacagi-ekonomik-yikimin-300-milyar-dolar-olabilecegi-tahmin-ediliyor/

Efendim bahsettiğiniz meslek bolluğu her meslek için geçerli avukatlık mühendislik  mimarlık öğretmenlik gibi.
Mutehatit dediğiniz adam insanları bir araya getirip organize eden patron kişidir. Altında sorumlu olarak mühendisleri çalıştırır ama sıkıntı bu işi kimin yaptığından ziyade temiz iş yapıp yapmadığı yoksa mühendis olan Mutehait de mimar olan mutehait de işine hile karisiririrsa düzgün yapmazsa gene aynısı olur. Hatta mühendis mimar bu işi çok daha rahat yapar.
Bizde asıl sıkıntı denetimsizlik rüşvet bunun önüne geçerseniz bilmem kaç tane olan müteahhitlerin sayısı da büyük oranda azalır.

Bizde asıl sıkıntı denetimsizlik rüşvet bunun önüne geçerseniz bilmem kaç tane olan müteahhitlerin sayısı da büyük oranda azalır.

Hayır! Olması gerekenden fazla müteahhit var; yani olması gerekenden fazla denetlenecek kişi var. Çoğu da yetersiz sermayeli bunların. İşten kar elde etmek için malzemeden çalanları çıkıyor. Sistemin genel yapılanması sağlıklı denetimi neredeyse imkansızlaştırıyor.

Müteahhitlik işine sermaye şartı getirip, tüm sektörü 5-10 büyük firma altında toplamak şart. Ondan sonra denetim düzgün işlemeye başlar.