Atak helikopteri projesi

Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın ihtiyacı olan 51 adet kesin, 41 adet opsiyonel Taarruz/Taktik Keşif Helikopteri'nin, kullanıcı ihtiyaçları doğrultusunda özgünleştirilip, üretilmesi ve entegre lojistik destek sağlanmasına yönelik olarak Ekim 1996 tarihinde başlatılan Taarruz/Taktik Keşif Helikopteri (ATAK) İhalesi, Savunma Sanayii İcra Komitesi'nin (SSİK) 14 Mayıs 2004 tarihli kararı ile iptal edilmişti. Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), 10 Þubat 2005 tarihinde yayınladığı yeni Teklife Çağrı Dokümanı (RFP) ile, ATAK Helikopteri İhalesi'ni yeniden açmıştı. Söz konusu ihaleye, AgustaWestland, Eurocopter, KAMOV ve Denel Firmaları teklif vermişti. 30 Mart 2007 tarihinde yapılan SSİK toplantısında AgustaWestland firması ATAK Programı ihalesini kazanan firma olarak ilan edilmiş ve Nisan 2007'de TUSAÞ, SSM, ASELSAN ve AgustaWestland arasında sözleşme müzakerelerine başlanmıştı. Müzakereler 27 Ağustos 2007 tarihinde sona ermiş ve 7 Eylül 2007 tarihinde de sözleşmeler imzalanmıştır.

ATAK Programı kapsamında Þirketimiz ana yüklenici, ASELSAN ve AgustaWestland firmaları da Þirketimizin alt yüklenicileri olacaklardır.  Bu kapsamda imzalanan sözleşmeler:

•         TUSAÞ-SSM                                    Ana Sözleşme

•         TUSAÞ-AgustaWestland               Ana Alt Yüklenicilik Sözleşmesi

•         TUSAÞ-AgustaWestland               İşbirliği Anlaşması

•         TUSAÞ-ASELSAN                           Alt Yüklenicilik Sözleşmesi

ATAK Programı kapsamında kurgulanan modele göre Þirketimiz Ana Yüklenici olarak; "Program ve Sözleşme Yönetimi", "Sistem Entegrasyonu", "Üretim", "Mühendislik" ve "Entegre Lojistik Destek" alanlarında iş payına sahip olacaktır.

Buna göre: Þirketimiz, AgustaWestland ile birlikte tanımlayacağı operasyonel ve fonksiyonel gereksinimler doğrultusunda, ATAK Özgün Görev Bilgisayarı yazılım ve donanım tasarımı ile entegrasyonundan ve silahlar dahil bütün görev sistemlerinin tedariğinden sorumlu olan ASELSAN'ın iş payının ve bunlara yönelik sözleşmelerin yönetilmesinden ve programın bütünüyle harmonize edilmesinden sorumlu olacaktır.

Sistem Entegrasyonu faaliyetleri kapsamında Þirketimiz, A-129 CBT Helikopteri'ni esas alan Temel Konfigürasyon Helikopteri (BCH) üzerinde T-129 ATAK Helikopteri konfigürasyonunu oluşturmaya yönelik:

•         Aviyonik ve Silah Sistemleri Paketi'nin T-129 ATAK Helikopteri Sistem Performans Spesifikasyonu gereklerini karşılayacak şekilde helikoptere entegre edilmesi,

•         Aviyonik ve Silah Sistemleri Paketi'nin donanım ve yazılım entegrasyonu için gerekli tasarım ve üretim aktivitelerinin gerçekleştirilmesi,

•         T-129 ATAK Helikopteri konfigürasyonuna ulaşılmasına yönelik Test ve Kalifikasyon faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, bu kapsamda:

•         Fonksiyonel Kabul Testleri,

•         EMI/EMC Testleri,

•         Yer Testleri,

•         Uçuş Testleri,

•         T-129 ATAK Helikopteri Kalifikasyonu, faaliyetleri gerçekleştirilecektir.

Þirketimiz, AgustaWestland ile yapmış olduğu iş paylaşımı doğrultusunda kademeli olarak; iş payı altıncı helikopterden itibaren maksimum olacak biçimde gövde üretimine yönelik olarak nihai montaj ve uçuş işlemleri, komponent ve alt-montaj üretimi, detay parça ile elektriksel kablaj üretiminden sorumlu olacaktır. Ayrıca, Þirketimizin üretim iş payına yönelik takım/aparat tasarım ve üretimi, üretim iş payımıza yönelik destek ve test ekipmanı tedarik işleri ve ATAK Helikopteri'ne özgü yapısal/elektriksel parçaların üretim ve montajı da yine Þirketimiz tarafından gerçekleştirilecektir.

Þirketimiz, AgustaWestland firmasının Temel Konfigürasyon Helikopteri'nin modifiye edilerek T-129 ATAK Helikopteri'nin yaratılmasına yönelik olarak;

•         Performans ve Uçuş Mekaniği Analizleri,

•         Yapısal Modifikasyon,

•         Uçuşa Elverişlilik ve Kalifikasyon İşlemleri,

•         ASELSAN'ın tasarlayacağı sisteme yönelik olarak operasyonel, sistem/alt sistem ve fonksiyonel tanımlamaları,

•         Elektrik ve Grup-A Kiti Modifikasyonu,

•         SEL Kabul Testleri, yer, uçuş ve EMI/EMC Testlerini   

gerçekleştirerek, SSM'ye karşı helikopterin nihai tasarım ve performans sorumluluğunu üstlenecektir. Þirketimiz, AgustaWestland'ın gerçekleştireceği motor değiştirme ve Otomatik Uçuş Kontrol Bilgisayarı ve Uçak Sistemleri İzleme Bilgisayarı modifikasyonlarına yönelik mühendislik faaliyetlerine de aktif katılım sağlayacaktır.

Ayrıca Þirketimiz, ATAK Programı'nın Ana Yüklenicisi olarak Entegre Lojistik Destek kapsamında;

•         AgustaWestland ve ASELSAN'dan aldığı ELD Veri Paketi modüllerini (bakım ve pilot el kitapları v.b) birleştirerek, nihai T-129 ATAK Helikopteri'nin ELD Veri paketini hazırlayacak,

•         Kendi tasarım aktivitelerinin uzantısı olarak Lojistik Destek Analizi yapacak,

•         ATAK Helikopteri'ne ait Pilot ve Bakımcı Eğitimleri'ni gerçekleştirecek,

•         T-129 ATAK Helikopteri ve Temel Konfigürasyon Helikopterleri'ne ait Garanti, Destek Ekipmanı, Teknik ve Yedek Parça yönetimini ve koordinasyonunu gerçekleştirecek,

•         KKK'na bağlı dört farklı üs'te üç'er yıl boyunca, yerleşik personel bulundurmak suretiyle teknik destek sağlayacak,

•         T-129 ATAK Helikopteri ve Temel Konfigürasyon Helikopterleri'nin parçaları ve ekipmanlarına ait NATO Stok Numarası (NSN) alınmasına yönelik kodlandırma işlemlerini gerçekleştirecektir.

ATAK Programı'nın öngörülen toplam proje süresi, sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren 114 ay olup; 58nci ayda T-129 ATAK Helikopteri'nin kalifikasyonu ve 60ncı ayda ise ilk seri üretim helikopterinin müşteriye teslimatı gerçekleştirilecektir. İlk yedi helikopterin müşteriye teslimi iki ayda bir adet, sonraki helikopterlerin ise ayda bir adet olarak gerçekleştirilecektir.

ATAK Programı kapsamında  AgustaWestland ile imzalanmış olan İşbirliği Anlaşması ile Þirketimiz helikopterin yeni konfigürasyonunun fikri mülkiyetine ortak olmasının yanı sıra. Nihai Montaj ve Uçuş İşlemleri de dahil olmak üzere bütün gövde üretimi için dünyada tek kaynak olarak belirlenmiş ve İtalya ile İngiltere dışında tüm dünya ülkelerine de helikopterin satış hakkına sahip olmuştur.

AgustaWestland İtalya'da T129 Prototip Üretim Tesisini Hizmete Soktu

   AgustaWesland'in İtalya'nın Cascina Costa  şehrinde  T129'un geliştirilmesinde kullanılmak üzere yeni bir tesisi  hizmete soktuğu açıklandı. Yeni tesiste 70'den fazla Türk ve AW elemanı ortak olarak çalışacak.  Tesisin hem ofis hem de atölye olarak kullanılacağı ve T129 prototiplerinin burada üretileceği belirtiliyor. Bu kapsamda ilk prototip P1'in yakında uçması planlanırken,  P2 ve P3 2010 yılında üretilecek. TAI'de  montajı yapılacak P4 ise önümüzdeki yılın ilk aylarında Türkiye'ye gönderilecek. Bu helikopter ayrıca ilk seri üretim helikopter olacak. TAI'nin montajını yapacağı ikinci prototip, P5 2011'in ilk yarısında uçacak.Haberde ayrica P1, P2, P3 kodlu prototip helikopterler uretilerek Italya'da test ucuslari yapacaklari belirtiliyor. P4 kodlu T129 ise 2010 yilinda TAI'ye gonderilecek ve son montaji yapilacak. P4 helikopteri askeri sertifikasyonun ardindan TSK'ya teslim edilecek tam konfigurasyona sahip ilk seri uretim helikopter olacak. P5 helikopteri ise 2011 ilk yarisinda TAI'de montaji yapilarak ucuslara baslayacak.



Kaynak: http://www.defpro.com/news/details/7722/
Alıntı:trsavunma.com

T-129, TUSAÞ ve AgustaWestland ortak üretimi saldırı helikopteridir. ATAK programı çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri için Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre tasarlanmaktadır. Þu anda geliştirme aşamasındadır. T-129, AgustaWestland A-129 International (AW129) helikopterinin geliştirilmiş ve özgün sistemler içeren türevi olacaktır. Yaklaşık 3 milyar ABD doları tutarında olan bu proje sayesinde önemli teknoloji ve tecrübe birikimi sağlanacaktır.

Genel Bilgiler:
Türkiye, taarruz ve keşif helikopteri tedarikinde, ihtiyacı olan platformun yerli imkânları azami ölçüde kullanarak Türkiye'de üretilmesi için ön çalışmaları Ekim 1995'te başlatmış ve proje için Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) görevlendirilmişti.

Yaklaşık 12 yıl süren inceleme ve araştırma döneminden sonra, Savunma Sanayii İcra Komitesi'nin 30 Mart 2007 tarihli kararı ile İtalya menşeli AgustaWestland firmasının ATAK programı ihalesini kazanan firma olarak ilan edilmesinin ardından Nisan 2007'de Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nca (SSM) ulusal havacılık kuruluşu Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Þ. ana yüklenici olarak ilan edildi. Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın 51 adet taktik taarruz/keşif helikopterine sahip olması ile sonuçlanacak üretim programına ilişkin sözleşme 7 Eylül 2007'de imzalandı.[4] 24 Haziran 2008 tarihinde yürürlüğe giren projenin ana yüklenicisi TUSAÞ, alt yükleniciler AgustaWestland ve Aselsan şirketleridir.[5] ATAK projesinin süresi bu tarihten itibaren 114 ay olup, bu süre içerisinde 60'ıncı ayda ilk T-129 helikopterinin teslimatının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.[6] Kesinleşen 51 adet T-129 taktik keşif taarruz helikopterin üretimini içeren sözleşmenin toplam bedeli yaklaşık 3 milyar ABD doları teşkil etmekte, sözleşmede ilave 41 adetlik opsiyon da yer almaktadır. TUSAÞ'ın projedeki toplam payı 556 milyon ABD doları, Aselsan'ın payı 700 milyon ABD doları ve AgustaWestland firmasının payı 1.644 milyar ABD dolarıdır.[3] Yapılan sözleşme dahilinde Türkiye T-129 konfigürasyonunun fikri mülkiyetine ortak olmanın yanı sıra, üçüncü ülkelere (İngiltere ve İtalya hariç) doğrudan pazarlama ve satış haklarına sahiptir.

ATAK programı azami ölçüde yerli teknolojileri ve üretimi içeren bir projedir. Bu proje ile geliştirilmekte olan T-129 %60 oranında yerli bir helikopter olacaktır. İhale sürecinde AgustaWestland firması Türkiye'nin istekleri lehine en çok taviz veren üretici olmuştur. Türk Kara Kuvvetleri için üretilecek olan T-129 helikopterleri doğal olarak 21. yüzyılın en gelişmiş aviyonik sistemleri ve silahları ile donatılacaktır. T-129 performans açısından Türkiye'nin mevcut AH-1 Süper Kobra helikopterlerinden daha ileridedir.[3] Türkiye, T-129 helikopterlerinin tek üretici ülkesi konumunda olacak.Bu vesileyle helikopter sanayiinde başlangıç için önemli bir adım atılması projeyi çok önemli kılmaktadır.

Tasarımı:
T-129 helikopterinin temel tasarımı itibariyle tekerlekli olması, 5 palli rotora sahip olması ve kullandığı mühimmat açısından büyük avantajlar sağlaması bu ürünü Türk Silahlı Kuvvetlerindeki diğer helikopterlerden farklı yapmaktadır. Helikopter pilot ve silahçı olmak üzere 2 kişilik personel tarafından yönetilecektir.

A-129'la benzer gövdeye sahip olacak olan T-129, S-70 ve AH-64 gibi darbeye dayanıklılıklarıyla ünlü helikopterlerin sahip olduğu MIL-STD-1290 Düşme Dayanıklılığı Standartı'nda üretilecektir. İç yakıt tankları kendini onarmaya vakıf olarak delinme ve çatlamaya dayanıklı, yakıt akıtmayan standartlarda olacaktır. Motorlar iki ayrı bölümde olacak ve aralarında zırhlı bölüm bulunacaktır. Helikopterin transmisyonu 12.7 mm mermiye dayanıklı ve 30 dk. süreyle yağsız çalışabilecek kapasitede, rotor ve paller 12.7 mm mermiye karşı balistik korumaya sahip olacaklardır. Paller 15 cm kalınlığındaki ağaç dallarına çarpmalara dayanıklı şekilde üretileceklerdir.

ATAK projesinde T-129 taarruz helikopterinin görev bilgisayarı en önemli birim olarak görülmektedir. Görev bilgisayarı ve yazılımları helikopter üzerindeki seyrüsefer, haberleşme, elektronik harp, hedef tespit, platform yönetimi ve silah yönetimi fonksiyonlarını bir bütün olarak yönetiyor ve pilotlara dijital kokpit üzerinden kumanda imkânı veriyor. T-129 helikopterinde ASELSAN ve TÜBİTAK tarafından tasarım çalışmalarına 2001 yılında başlanan ve 2007 yılında atış testleri AH-1S Kobra helikopterinde başarıyla tamamlanan özgün görev bilgisayarı kullanılacaktır.[9]

T-129 helikopteri ASELSAN özgün üretimi ASELFLIR-300T Gece/Gündüz Termal Görüş ve Hedefleme Sistemi, AVCI Kaska Monteli Nişangah Sistemi ile donatılacaktır.[10] Helikopter iletişimi ASELSAN üretimi MXF-484 U/VHF ve uzun menzilli HF-SSB telsizlerle sağlayacaktır. Gelecekte bu telsizler yine ASELSAN üretimi yazılım tabanlı telsizlerle değiştirilecektir.

Helikopterin Elektronik Harp Sistemi (EHS) daha önce Aselsan ile SSM arasında imzalanan sözleşme kapsamında sağlanacaktır. EHS entegreli bir T-129 helikopterinde radar ikaz sistemi, füze ikaz sistemi, lazer ikaz sistemi, IR karıştırıcı sistem, karşı tedbir ışık atıcı, dost ve düşmanı ayırt edici birim bulunacaktır. Bu sistemlerin dizayn, test ve seri üretimleri ASELSAN ve MİKES şirketlerinin sorumluluğundadır.

Bunların dışında helikopterde 40'a yakın yerli üretim cihaz yer alacaktır.

T-129 helikopteri çift LHTEC CTS800-4 motoru ile donatılacaktır. Rolls-Royce ve Honeywell ortaklığı olan LHTEC firmasının hafif platformlar için geliştirdiyi CTS800 sınıfı bu motor dünyanın değişik askeri hava platformlarında kullanılmaktadır. Motor 35000 saatlik uçuş deneyimi ile dikkat çekmektedir. CTS800-4N motoru FADEC (Tam Sayısal Motor Kontrol Sistemi) özelliği sayesinde pilotun iş yükünü azaltmakta ve motorun bakım programını hafifletmektedir. Yapılan sözleşme çerçevesinde 96 milyon ABD doları tutarında söz konusu motor ve yedek parçaları Rolls-Royce firmasından 100 adet olarak sipariş edilmiştir.

Aerodinamik yapıda yapılacak bazı değişikliklerin (burun, yan kanatçıklar, kuyruk parvanesi vs.) yanında, mevcut 8 adet Tow silah podlarının 12'ye çıkarılması planlanmaktadır. Ayrıca Stinger lançerlerinin montajında yenilik ve 5 eğik uçlu pervane kolunun olması (pal sayısı) sessizlik ve performans açısından helikopterin performansına katkı sağlayacak bir çok özelliklerden birkaçı olarak ön plana çıkmaktadır.

Helikoptere Roketsan tarafından üretilen Hydra, Cirit roketi ve UMTAS tanksavar füzesinin de entegrasyonu planlanmaktadır. Hava unsurlarından savunma için FIM-92 Stinger füzesi entegre edilecektir. Helikopter yakın saldırı görevini 300 mermi kapasiteli TM-197 makineli top sistemi ile yapacaktır.


Türkiye şartlarına uygun olarak tekrar yapılandırılacak olan T-129 tasarımının Sistem Þartları Gözden Geçirme aşaması Ocak 2009 yılında tamamlanmıştır.[12] Modernize edilip günümüzün şartlarına uyarlanmakta olan helikopterin ana yüklenicisi TUSAÞ ilk prototipin (P1) uçuş denemesini 2009 Eylül ayında başarıyla gerçekleştirdi.[2] ATAK projesinin 22'nci ayında Kritik Tasarım Gözden Geçirme'si yapılacak ve aviyonik entegrasyon ile helikopterin nihai konfigürasyonu doğrulanacaktır.[10] 2010 yılında denenecek P2 ve P3 prototiplerinin ardından, ilk TUSAÞ helikopteri T-129 P4 askeri sertifikasyona tabi tutulacak ve Türk Silahlı Kuvvetleri için üretilecek helikopterin ilk modeli olacaktır. Program aynı zamanda 2011 yılında uçacak P5 modelinin TUSAÞ tarafından yapılmasını da içermektedir.

T-129 P1 Teknik Verileri:
Fiziksel Özellikler:
Uzunluk:14.60 m
Yükseklik:3.40 m
Gövde Genişliği:4.50 m
Ana Rotor Çapı:11.90 m
Boş Ağırlığı:2,900 kg (6,400 lb)
Azami Kalkış Ağırlığı:5,000 kg (11,000 lb)
Azami Silah Yükü:1,200 kg (2,600 lb)
Mürettebat:2
Performans:
Azami Seyir Hızı:269 km/s (145 knots)
Azami Menzil:561 km (303 nm)
Ek Yakıt Tanklı Menzil:1000 km (540 nm)
Görev Yüklü İrtifa:3,048 m (10,000 ft)
Azami İrtifa:6,096 m (20,000 ft)
Tırmanma Hızı:13.97 m/s (2750 ft/dak)
Dayanım Süresi:3 saat
Motor Tipi ve Adedi:2 x CTS800-4A
Motor Gücü:2 x 1373 shp
Yakıt Kapasitesi:750 kg
Azami Güç/Ağırlık Oranı:550 hp/ton


Kullanıcı Ülkeler:
Türkiye:51 adet sipariş...

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAÞ), T129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopterleri ile T70 Genel Maksat Helikopterlerinin montaj faaliyetlerini sürdürüyor.


https://mobile.twitter.com/SavunmaSanayiST/status/1634195304470700032