Türk İnsansız Savaş Uçağı Projesi (MİUS)

Bu işi de başarırlarsa tarihe geçer bu ekip...

Yer merkezli kontrol olmadan yapay zeka ile kendi kendine kararlar alıp uygulayan bir jet iha düşünün , gövdesinin dayanım sınırlarına kadar 20 G çekerek algoritmalarla yüzlerce olasılığı hesaplayıp manevra , kaçınma yapabilen bir iha...

Bu iş artık motor,gövde,tasarım aşamasını çoktan geçti... Yapay zeka çalışmaları , süper uçuş  bilgisayarları tasarlamak için ayrı bir Ar-ge devlet şirketi kurmak gerek...

Çift motorlu Kızılelma için 2 tane TF-6000 yeterli gücü fazlasıyla sağlar...

"Yer merkezli kontrol olmadan yapay zeka ile kendi kendine kararlar alıp uygulayan bir jet iha düşünün , gövdesinin dayanım sınırlarına kadar 20 G çekerek algoritmalarla yüzlerce olasılığı hesaplayıp manevra , kaçınma yapabilen bir iha..."


şimdilik bu dediğiniz seviyede bir şey görmeyi beklemiyorum.
beklemediğim gibi, gerek olduğundan da emin değilim.
yeni nesil savaş uçaklarının temel felsefesi,  uzaktan görüp uzaktan vurmaktır.
hava füzelerinin ve uçak radarlarının menzil artışı da,  bu yeni felsefenin doğurduğu bir zorunluluk.

insanlı savaş uçakları bu felsefeye geçmek için canla başla uğraşırken,  insansız uçakların eski devir havacılık dergilerinde kalması gereken dogfight konusunda yeni bir çağ açmasını beklemek biraz anlamsız olur.

tahminim göreceğimiz şu olacaktır:
F16  ile dogfight   deneyimi olan birkaç plot seçilir.
bu plotların en çok yaşadığı birkaç temel senaryo tespit edilir.
bu senaryolarda plotun davranışları ve uçağı  yönetim şekli modellenir.
son olarak,  bu modelleme insansız uçağın görev bilgisayarına yüklenir.
tabi,  bir f16  ile,  bizim insansız uçağın  her şeyi farklı  olduğundan,  f16  içindeki plotun refleks davranışını  mükemmel bir şekilde modellesen bile,  bire bir bizim uçağa yaptırmak zor.
mümkün mertebe benzetilir;  ama  bire bir aynı olacağını tahmin etmiyorum.
örnek:  90bg motorlu iki tane araba düşünün;  ama birinin sıfırdan yüzü 9 saniye iken,  diğerinin sıfırdan yüzü 14 saniye olsun.
ikisi de   araba,  ikisi de benzinli,  ikisi de 90 beygir motorlu;  ama  gazı köklediğinde ikisinde de  aynı tepkiyi alamazsın.

bu tür insansız uçaklar,  önceden belirlenmiş birkaç temel senaryoda, temel plot  davranışlarını taklit ederler kanaatindeyim.
öyle  onlarca farklı senaryoda bağımsız hareket edebilme bana gerçekçi gelmiyor.
Gökdoğan-er füzesiyle kısa pistten kalkması yeter de artar.

ben insansız Hürjet'i de merak ediyorum.

Stealh uçaklar birbirini ne kadar mesafeden görüp vurabilir acaba. Yine bir füzeden kaçınmak için uçak kaç g çekmelidir. Muhtemelen füzeden kaçınmak için füze tipi enerjisi var mı, motor dual pulse mu, bunlar önemli olacaktır. Daha önce de yazdım, H/H görevleri için bir siha ile birkaç sihanın durumsal farkındalığı çok farklı olacaktır. Bir siha paketinin uygun yazılım ve ağ merkezi kullanımı ile durumsal farkındalığı ve dogfight kapasitesi insanlı uçak üstü olabilir

Benim öngörüme göre gelecekte ; kontrol merkezinden belli bir bölgenin koordinatları MİUS'un görev bilgisayarına girilecek (Örneğin İzmir-Muğla arası kıyı şeridi ve kıta sahanlığı alanı) ve MİUS'un belli bir rotada devriye atması emri verilecek...

Bu koordinat bölgesine girdiğinde dost olarak algılanacak uçak ve gemilerin verileri , sürekli merkezden güncellenerek bu devriye görevi yapan MİUS'a iletilecek ve herhangi bir müdahale de bulunulmayacak...

Bu bölgeye girebilecek dost tanımında olmayan hava ve deniz araçları AESA radarı ile sınıflandırılacak  , MİUS'a yüklenen algoritmalara göre sırasıyla sözel uyarı-uyarı ateşi-imha etme prosedürleri uygulanacak...Ya da düşmanın verileri HSS'lere gönderilerek (röle istasyonu , HEİK gibi kullanılır) HSS ateşi ile tehdit bertaraf edilecek...

Eğer düşman tehditinden saldırı amaçlı bir hareket gelirse yine yüklenecek algoritmalar ile sırasıyla kaçınma manevraları-hedefi yok etme harekatı uygulatılacak...Tehdit ve ya tehditler MİUS'un kapasitesini aşan bir haldeyse ilave destek istenecek - eşgüdüm harekatı ile hedef yok edilecek...

Bölge genişliğine göre MİUS sayısı ve yakıt ikmal MİUS'ların sayısı artırılarak bu devriye anlayışına devam edilecek...

Çift motorlu Kızılelma için 2 tane TF-6000 yeterli gücü fazlasıyla sağlar...

Evet. Bence de fazlasıyla yeter. Süpersonik uçmasına olanak sağlar 2 x 10000lbf motor.
Ancak TF6000'in 2026'dan önce hazır olması biraz olanak dışı. O bakımdan, geçici olarak, 2 x RR Adour gibi bir motor alternatifi düşünülebilir.
Tabii bu arada enteresan dedikodular geliyor, Ukrayna'dan motor tedariki konusunda sıkıntılar olduğuna dair. Bunu gözönünde bulundurarak Ingilizler'den EJ200 alımı düşünülüyormuş. Tek motorla 2 adet TF6000'in vereceği itkiden fazlasını alıp, süpersonik KE imalatına da başlanacak deniliyor, zaman kazanmak için.
Ama bu konuda motor burada imal edilmezse lisans altında, içinde kullanılan malzemelerin büyük kısmının Almanya'dan geliyor olması dolayısıyla çıkacak sıkıntıların önlemi alınmadan motor satın almak yanlış olur.

Adour motor hakkında duyumunuz mu var?

"Yer merkezli kontrol olmadan yapay zeka ile kendi kendine kararlar alıp uygulayan bir jet iha düşünün , gövdesinin dayanım sınırlarına kadar 20 G çekerek algoritmalarla yüzlerce olasılığı hesaplayıp manevra , kaçınma yapabilen bir iha..."


şimdilik bu dediğiniz seviyede bir şey görmeyi beklemiyorum.
beklemediğim gibi, gerek olduğundan da emin değilim.
yeni nesil savaş uçaklarının temel felsefesi,  uzaktan görüp uzaktan vurmaktır.
hava füzelerinin ve uçak radarlarının menzil artışı da,  bu yeni felsefenin doğurduğu bir zorunluluk.

insanlı savaş uçakları bu felsefeye geçmek için canla başla uğraşırken,  insansız uçakların eski devir havacılık dergilerinde kalması gereken dogfight konusunda yeni bir çağ açmasını beklemek biraz anlamsız olur.

tahminim göreceğimiz şu olacaktır:
F16  ile dogfight   deneyimi olan birkaç plot seçilir.
bu plotların en çok yaşadığı birkaç temel senaryo tespit edilir.
bu senaryolarda plotun davranışları ve uçağı  yönetim şekli modellenir.
son olarak,  bu modelleme insansız uçağın görev bilgisayarına yüklenir.
tabi,  bir f16  ile,  bizim insansız uçağın  her şeyi farklı  olduğundan,  f16  içindeki plotun refleks davranışını  mükemmel bir şekilde modellesen bile,  bire bir bizim uçağa yaptırmak zor.
mümkün mertebe benzetilir;  ama  bire bir aynı olacağını tahmin etmiyorum.
örnek:  90bg motorlu iki tane araba düşünün;  ama birinin sıfırdan yüzü 9 saniye iken,  diğerinin sıfırdan yüzü 14 saniye olsun.
ikisi de   araba,  ikisi de benzinli,  ikisi de 90 beygir motorlu;  ama  gazı köklediğinde ikisinde de  aynı tepkiyi alamazsın.

bu tür insansız uçaklar,  önceden belirlenmiş birkaç temel senaryoda, temel plot  davranışlarını taklit ederler kanaatindeyim.
öyle  onlarca farklı senaryoda bağımsız hareket edebilme bana gerçekçi gelmiyor.
Gökdoğan-er füzesiyle kısa pistten kalkması yeter de artar.

ben insansız Hürjet'i de merak ediyorum.

Karşılıklı stealth teknolojisine sahip olan uçakların birbirlerini tespit edecekleri menzil önemli ölçüde kısalacaktır ama bu durumda dogfight ihtimalinin yok sayılmaması gerekir.

Aşağıdaki linkte yapay zeka vs F-16 karşılaşması var, bu konu ile ilgili yayınlanmış başka videolarda var ve yapay zeka çoğunlukla tokatlayan tarafta.



Doğru bir geliştirme ile Kızılelma çok tehlikeli bir uçak olabilir.

Adour motor hakkında duyumunuz mu var?

Hayır. Bizim motora ya da Motor Sich'in  6000lbf itkili motoruna en yakın itkiyi veren bir bu var bir de Honeywell F124/F125 kombinasyonu var.
O bakımdan Adour "gibi" bir motor dedim.
ABD den almak deveye hendek atlatmak olur. RR ise bize rahatlıkla satar bu motoru, kendi motorumuz hazır oluncaya kadar.

"Aşağıdaki linkte yapay zeka vs F-16 karşılaşması var, bu konu ile ilgili yayınlanmış başka videolarda var ve yapay zeka çoğunlukla tokatlayan tarafta."

hayır,   bu videodaki durum,  şu an geliştirilmekte olan sistemler için bir ölçüt olamaz.
videoda bahsedilen,  insanlı bir F16  ile,   onunla tıpatıp aynı olan insansız bir F16  karşılaşması.
donanım güçleri aynı,   insanlı uçak, insan olduğu için fiziksel kısıtlamalarla baştan 1.0  yenik çıkıyor zaten.
diğer husus ise,  bu videoda bahsedilen şey bir simülasyon;  yani gerçek dünya olmadığı için yapay zeka coşmuş ta coşmuş.
ağaca çarpma derdi yok,  suya batma derdi yok.  hiçbir şeye çarpmayacağı  sonsuz bir gökyüzünde manyak gibi sağa sola uçmuş.

insansız uçakları cazip kılan şey ne?
bunların  görece çok daha ucuz olması.
peki de,  insanlı bir F16'yı  it dalaşı esnasında yenmek maksadıyla insansız bir F16 yaparsak,  maliyet düşebilir mi?
kısa bir düşünürsek,

*kokpiti çıkart
*bunun yerine  tam otomotik plot yazılımını ve bu işi yapacak bilgisayarı yerleştir.

50 milyonluk bir F16  en fazla kaç milyon ucuzlar?
orada bir çizgi  var,   maliyet o çizginin üzerine çıktığı zaman,  artık x  uçağının insansızını yapmaya gerek kalmaz.
o çizginin üzerindeyse yapmak zorlaşır,  maliyet zıplar,  cazibesini kaybeder.
F35  uçağı,  uçan bir bilgisayar,  niye  bir yapay zekayla  it dalaşı yapabilecek bir hale getirilmiyor?
biz neredeyse Hürkuş'u  bile insansız hale getirmeyi düşünmüştük te, ABD zaten her türlü  işlemci ve bilgisayar kapasitesine sahip olan uçakları niye  insansız hale getirmiyor?
çünkü o uçaklar o çizginin üzerinde,  uğraşmaya gerek yok,  azıcık ucuzu bırak,  belki daha bile pahalıya gelir.

bizim şu an konuştuğumuz konsept,  donanım  olarak bir F16  ile onlarca senaryoda  it dalaşı yapıp kazanacak bir sistem değil.
matematik bunu söyler.
o matematiği,  yukarıda bir araba örneğiyle açıklamıştım zaten.
ikinci örnek:  elinde birbirinin tıpatıp aynısı olan iki tane  akıllı telefon olsun.
birisinde 2gb ram var,  diğerinde 8gb ram var,  tek fark bu.
ünlü oyunlardan birisini açıp oyna.
o oyunu hangi telefonda daha iyi oynayacağını bana söylemene gerek yok,  cevap zaten bellidir.

yukarıda dediğim gibi,  bir  plotun temel refleksleri modellenir ve insansız uçağın bilgisayarına yüklenir.
bu modelleme,  insansız uçakla aynı donanımlara "itki gibi"  sahip olan bir uçakta uçan bir  plot üzerinden yapılırsa daha başarılı olacaktır tahminen.
birkaç temel senaryoda,  modeli çıkartılan  plotun manevraları taklit edilir.
buraya kadar itirazım yok zaten;  ama bu  taklit,  onlarca farklı senaryoda başarı getirecek bir seviyede olur mu?
işte ondan şimdilik emin olamıyorum.

uçacaktır, havada tombalak atacaktır,  temel bir takım akrobatik hareketleri de  uygun  ortamda yapacaktır;  ama öyle  it dalaşına girip 5.0  gibi bir olasılık,  şu an konuştuğumuz modeller için gerçekçi gelmiyor bana.
bilemiyorum,  araba örneğini verdim,  telefon örneğini de verdim,  havacılıktan çok anlamasam da,  işin matematiği bana  it dalaşının en son  yapılması gereken şey olduğunu söylüyor.

ille de hava savaşına girecekse,  Gökdoğan-er veya Gökhan gibi  uzun menzilli füzeler  üzerine kurgulanmalı   hava savaşı.

tabi kişisel değerlendirmemdir.
saygılar.