Türk İnsansız Savaş Uçağı Projesi (MİUS)

Selamlar,
2. prototip birinciden çap, kanat ve kanart olarak farklı dizayna sahip. Süpersonik isterilere (H-H) 2. prototip dizayn olarak çok daha yatkın görünüyor.
Savaş boyunca, Ukrayna motor tesisi hiç vurulmadı.(haberi çıkanlarda dahil.) Fabrika 2 müşteriye motor ve parçalar üretmeye devam etti ve etmekte. Bu müşterilerin biri Baykar (oran 3/1 =AL-25TLT - AL-322F) diğeri ise kim dersiniz? Rusya...!

Üretim ve teslimatlarda bir sorun yaşanmadı ve AL-322F teslimat var mı? Denemeler için bir miktar var sanırım. . Özellikle Kanada ambargosundan sonra Baykar temkinli stok anlayışına geçti denebilir. Yarın bir gün beklentiden önce AL-322F ile s.sonik uçuş denemesi yaparsa şaşırmamak lazım.
Uçakların örme işçiliği konusunda eleştiriler okudum; Örme konusunda evet bir Tusaş değiller ancak ilk uçuş testleri yapılan uçak için öncelik yapısal bütünlük ve akışkan dinamiği olduğundan, ileriki safhalarda örmeye öncelik verilecek ve iyi bir iş çıkartacaklardır.
Örneğin 2. prototip kanaatimce sonik olacağı için olabilir, örme işçiliği çok daha iyi görünmekte.

Hoş geldiniz yeniden Sayın DoganTuran. Valla ne yalan söyleyeyim, ilk prototip gözüme daha estetik gözüküyor. 

Bence de süpersonik denemelere tahmin edilenden daha erken başlayacaklar. KE için hava-hava savaşı icra etmek bence sanılandan daha kolay çözülebilecek bir şey. İşin zor kısmını Siper Projesinde Aselsan/Havelsan halletti zaten. Nedir o? Hedef tespiti, takibi, tanımlaması ve önceliklendirilmesi. KE'yı bir tür Siper füzesi gibi düşünün; havada çok çok daha fazla kalan ve çoklu kullanıma uygun bir tür Siper füzesi. Siper HSS tarafından tespit edilen hedefin peşine KE yollanacak, o da hedefini vuracak. İşin özü bu.

Yalnız KE hedefi bir füze gibi takip etmeyecek, yeterince akıllı olursa, öncelikle kendi konumu, yönü ve hızına göre, hedefin 3 boyutlu konumunu, hızını, yönünü;
Kendi radarı,
Kendi optik sistemleri,
Diğer KE  radar ve optik istemleri,
Diğer uçakların, Awacsların, yer ve gemi radarlarının,
Veya diğer gözetleme sistemlerinin verileri ile birleştirerek tespit edecek,

Buna göre hedefin manevra yeteneğine hangi manevralarda üstün veya zayıf olduğuna göre manevra yaparak kill veya kaçınma gerçekleştirecektir.

En basit ve işlevseli ise eğer yeterli görünmezliğe sahip olursa kendi aktif sistemlerini açmadan diğer kaynaklardan kilite füze atması ve fark edilmeden geri dönmesi olacaktır.

" Bulmuş da bunuyor " diyebilirsiniz ama ben özellikle "yapay zeka" yönünden Kızılelma'ya ne ekleyecekler merak ediyorum... Yani gelen açıklamalar hep KE'nin hava-hava muharebesi için konumlandırılacağını gösteriyor...

Yapay zeka ; kendi AESA radarı veya yer merkezli radarda herhangi bir görüntü alınca algoritma önce alınan veriyi IFF'ye yollayıp dost/düşman ayrımı yapıyor sonra hedefin özelliklerini (hız , manevra yeteneği , sahip olduğu silah donanımı vb) sahip olduğu dijital kütüphaneden elde edip o uçağın zayıf yönlerine göre konum alıp merkezden gelen emir ile en uygun pozisyonda , hedefe en uygun silahla saldırıya-manevraya geçiyor veya yenemeyeceği durumlarda manevradan sakınıyor daha uygun bir  savaşçı veya HSS'ye işi bırakıyor.......

Bunun için çok güçlü işlemciler de gerekmez mi ? Algoritma-yazılım kısmını becerebileceğimizi düşünüyorum yazılımcılarımızla...

Yapay zeka bildiğiniz anlamda bilgisayar programı değildir. Yapay zeka yazılımdan çok istatistiktir bilim anlamında. Makine öğrenmesi denilen şey gerçekten makine öğrenmesidir. Tesla ya otonom sürüş öğrenmesi için bilgisayarları içine koyup sensörleri bağlayıp milyonlarca km insanlı sürüş yaptırılıp data biriktiriliyor ve makine bu datalardan sensör verilerini anlamlandırmayı öğreniyor. Tabi yazılım yanı da var ama asansör yazılımı gibi mühendis her olasılığı ihtimali düşünüp algoritma yazmıyor makine öğrenme işinde. Her yapay zeka ifadesini de ciddiye almamak gerek bin kere söylenir bir tanesi gerçekten yapay zekadır öbürleri akıllı yazılımdır. Mesela yüz tanıma algoritmaları  göz burun dudak gibi köşelerden bir geometri üretir onunla yüzü kişiyle ilişkilendirir bu bildiğiniz dahice bir klasik yazılımdır sadece çok zekicedir matematiği filan çoktur. Ama makine öğrenmesi ile de bu yazılımın yüzleri ayırt etmesi sağlanabilir o zaman şöyle yaparsınız milyon tane yüzü bu kadın bu erkek bu kadın buda kadın bu erkek diye veri girerseniz yazılım kadın ile erkek arasındaki farkları matris çarpma ile kendisi bulabilir. Yada Tesla sensörler ile insanlı giderken karşıdaki her engelde arabayı döndürmeni öğrenip o işi bir kritik kitlede hep yapınca artık aynı durumda arabanın o ritimde döndürüleceğini öğrenir. Tabela okumasını öğretirseniz hangi tabelada hangi karakteristik işleri yaptığınızı öğrenir ve onu yapar artık. Karşına araba çıkınca solladın ama karşıdan da araba geldiğinde geri sağa çekildiysen bunu da öğrenir binlerce tecrübeden sonra. Bu işte makine öğrenmesidir. Lisedeki matris çarpma dersindeki bilimle oluyor bu iş. Yapay zekada makine öğrenmesinde evet yazılımın dibidir ve dahice algoritmaları vardır ama makine öğrenme kısmı da vardır o datadır çok yabancı olduğumuz bir konu bende dahil pek olayı anlayamıyoruz. Þu anda Tesla'nın kaç bin işlemcili her çekirdeği sadece çok basit matris çarpma yapan özel işlemciler ile makine öğrenmesi yapan test araçları yollarda sürülüyor. Þunları duyunca çok tereddütle bakın yalan olma ihtimali çok yüksektir. Yapay zeka, makine öğrenmesi, endüstri 4.0  bunları bin kere duyarsan belki biri doğrudur en fazla. Bilmeniz gereken başka bir şeyde yaşamı sümüle etmek benzetmek çok zordur. Uçakları yapay zeka ile savaştıracağım demek 2050 sonrasının ancak yapılabilecek işidir. Trafik ışıklarını bile mükemmel süremiyoruz daha bırak bir milyar katı olan savaş etmeyi yapalım. Bu yüzden ben diyorum on bin mühendisi tam zamanlı çalıştıralım on yıl sonra ucundan bari olsun yapay zeka harekat merkezimiz ortaya çıkmaya başlar. Ama bu işi Havelsan'ın beş tane akıllı yazılımcısı ile yapmaya kalkarsak yazık bize demek ki daha olayı anlamamışız

Þunları bir izleyin bir hissiyat olsun yapay zeka denen şeyi duyunca bir ürperin arkadaşlar böyle yapay zeka ağıza sakız olacak basitlikte bir yazılım meselesi değil.  Bu adam TOBB Bilgisayar mühendisliği bölüm başkanı prof zamanında intel'de filan yazılımcıydı. Teknofest in birinci olan yerli işlemci tasarımını bunun öğrencileri yaptı mesela.

" Bulmuş da bunuyor " diyebilirsiniz ama ben özellikle "yapay zeka" yönünden Kızılelma'ya ne ekleyecekler merak ediyorum... Yani gelen açıklamalar hep KE'nin hava-hava muharebesi için konumlandırılacağını gösteriyor...

Bu konuda Selçuk Bayraktar, "...Hava aracımızın tasarımında yine dünyadaki diğer insansız savaş uçaklarından (onu) ayıran diğer bir unsur, dikey kuyrukları ve önde bulunan yatay kuyrukları (kanardları kastediyor).Bu kontrol yüzeyleri ile agrasif manevra kabiliyetine sahip olacak, MİUS. Böylelikle önleme, kaçınma ve yakın muharebe manevralarını geliştirdiğimiz yapay zekâ bilgisayarları sayesinde otonom olarak yapabilecek. Farklı kabiliyetlerle donatılmış MİUS'lar, yapay zekâ ile donatılmış akıllı filo otonomisi sayesinde dost savaş uçakları ile birlikte görev yapabilecek. Yine akıllı filo otonomisi sayesinde MİUS, daha yüksek kabiliyete sahip savaş uçaklarına karşı muharebe de icra edebilecek..." demişti. Benim anladığım kadarıyla, MİUS'un sürü ve otonom yetenekleri üzerinde çok duracaklar. Tabii, F-35'teki gibi çeşitli pasif sensörlerden gelen tüm bilgileri işleyip anlamlandırabilecek ve hatta pilota gerek kalmadan işlem yapıp pilota ise sadece işlem sonucunu ya da en uygun alternatifleri sunabilecek bir yapay zeka için, saniyede 400 milyar işlem yapabilen işlemciye ihtiyacımız var. Yani F-35'te böyle bir işlemci var. Tabii F-35'in kabiliyetleri bunlardan ibaret olmadığından bu kadar gelişmiş bir işlemciye ihtiyaç duyuyor olmasının tek sebebi pasif sensörleri ya da yapay zeka değil. Uçağın gelişimi de hala devam ediyor zaten, bu uçağa hala çeşitli sistemler ve sensör ekleyip geliştirmeye çalışıyorlar. Uçak demode(!) kalınca yeni çekirdek işlemci ve yeni bir kokpit ekranı içeren 3. bir teknoloji yenilemesi yapacaklar idi. F-35'teki meşhur DAS ve EOTS'yi de aynı birim alanı kullanarak yenileyecekler. 2018'de çalışmalarını başlattılar Çin'in F-35 ayarında gelişmiş yapay zeka ve pasif sensör kabiliyetine sahip bir uçağı ortaya kayamıyor oluşunun sebeplerinden biri de yarı iletken teknolojisi alanında ABD kadar ileri olmaması. 6N uçaklarda bu yapay zekanın daha da gelişmiş olacağı tahmin ediliyor. Benim düşüncem S.Bayraktar'ın "Farklı kabiliyetlere sahip MİUS'lar" demesinin sebebi, hem bu alandaki yetersizliğimiz hem de tüm özellikleri aynı MİUS'a sığdıramıyor oluşumuz.

Güzel bilgiler bir beğeni ateşledim sana

Yapay zekayı geliştirip uçağa adapte etmek, uçağı yapmaktan daha zor. Uçağa bir sürü sensörü tak, simülasyonlarla dene, fiziksel şartlarda dene, hedefi takip etme, kilitlenme, kaçınma vs bir sürü manevranın istatistiklerini belirle ve yapay zekaya öğret. Kolay iş değil!

Sıcak bir çatışma zamanında KE otonom devriye görevindeyken AESA radarıyla  2 tane Rafale'yi onlar kendisini tespit edemeden tespit etti ...

Bundan sonraki aşamayı yapay zeka nasıl halledecek? Bu 2 düşman Rafale'sini etkisiz hale getirmek için hangi donanımlar lazım KE'ye?

Sıcak bir çatışma zamanında KE otonom devriye görevindeyken AESA radarıyla  2 tane Rafale'yi onlar kendisini tespit edemeden tespit etti ...

Bundan sonraki aşamayı yapay zeka nasıl halledecek? Bu 2 düşman Rafale'sini etkisiz hale getirmek için hangi donanımlar lazım KE'ye?

Otonom şekilde saldıracaktır.

Zaten, kendi uçaklarmızı tanıyacak, sınırlarımızı da bilecek yüklenen bilgiler ile, geriye düşmanı sınırlarımıza girdiği an yok etmek kalıyor.

Belli bir bölgeye, ülkeye saldırı olacaksa oranın koordinatlarını yüklersin.