T-129 ATAK PROJESİ

Atak'ın yerli üretim motorunda sona gelindi.


TUSAÞ Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) taarruz helikopter ihtiyacı için geliştirilen Atak T-129 helikopterinde motor düğümü çözülüyor. TEİ tarafından Atak helikopterlerinde kullanılmak üzere üretilen yerli motor T-625'in çalışmalarında sona gelindi. "Kendi motorumuzun eli kulağında" ifadesini kullanan savunma sanayi kaynakları, testleri devam eden yerli motorun kısa bir süre içinde Atak'lara entegre edilmeye başlayacağını belirtti. 2023 sonuna kadar motorun teslim edileceği bilgisini paylaşan kaynaklar, Atak'a yerli motorların entegre edilmesiyle ABD'den 'ihracat izni' alınmadan diğer ülkelere satışının gerçekleşeceğini de söyledi. Pakistan'a mesaj Atak helikopterlerine şu ana kadar birçok ülke tarafından talep geldiğine dikkat çeken kaynaklar, bu taleplerin ağırlıklı olarak Asya ve Afrika ülkeleri olduğuna işaret etti. Atak helikopterinin ilk yurtdışı teslimatı Filipinler'e yapılırken ihraç edilecek 6 helikopterden ilk 2'si bu ülkenin Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine katılmıştı. Pakistan ile 30 helikopter için sözleşme imzalanmış ancak bu satış, ABD engeline takılmıştı. Pakistan'a ihracat konusunu da değerlendiren kaynaklar Pakistan'a "Kendi motorumuzu yapıyoruz, sabırlı olun" mesajı verildiğini bildirdi. Etkin rol oynuyor Hürriyet'in haberine göre, Atak, kendi sınıfındaki en etkin taarruz helikopteri olarak dikkati çekiyor. Türk savunma sanayisinin yeni kabiliyetler kazandırdığı Atak helikopteri, güvenlik güçleri tarafından yurtiçinde ve sınır ötesinde terörle mücadelede etkin şekilde kullanıyor. 3 saat havada kalabilen, 5 ton kalkış ağırlığına sahip Atak, taarruz, hassas angaje, silahlı keşif, silahlı destek, silahlı koruma, hava savunma sistemlerini tahrip, derin taarruz, meskûn mahal muharebesi gibi görevleri yerine getiriyor.

https://haber.aero/savunma/atakin-yerli-uretim-motorunda-sona-gelindi/

Bu haber ne ölçüde doğru, irdelemek gerekir.
T-625 için TS-1400 motoru entegrasyon çalışmaları sürdürülüyor zaten. Bunu biliyoruz. Askeri modifikasyon yapılmış versiyonu için Sn Akşit, istenirse yaparız demişti. Ancak bu konuda herhangi resmî bir adımın atıldığına dair haber yoktu.
T-129 için yerli motor kullanımı konusunda bir adım atıldıysa, mükemmel bir haber. Ancak İtalyan lisansı ile üretilen ve lisans anlaşmasında LHtech motoru kullanılacağı yazılı olması bu konuda bir engel değil mi? Sonra, yanlış anımsamıyorsam 2028 de lisans anlaşması sona erecekti. Bu, ileriki yıllarda yerli motorlu t-129 üretimini nasıl etkiler?
İnşallah haber doğrudur. T-129'un yerli motorlu üretimi, önümüzü düşünemeyeceğimiz şekilde açar.

Evet yaşar bey paragraflar yazdığınız gibi doğru. LHTec Motorların teminin garantisini Agusta sağlayacaktı.
Washington efendimizin Þantajların yüzünden artık bu anlaşmaların bir vasıflığı kalmadı. Hele F 35 Þantajından hiç başlamayalım.

Nacizane, T-129ları TS-1400 ile donatıp ihraç etseniz Agosta'ya ödeyeceğiniz tazminat ne olabilir ki acaba. Cezai Þart yoksa, LHTec motoru kullanılıyor diye Agusta'nın bir zararı olmayacaktır. 

Evet yaşar bey paragraflar yazdığınız gibi doğru. LHTec Motorların teminin garantisini Agusta sağlayacaktı.
Washington efendimizin Þantajların yüzünden artık bu anlaşmaların bir vasıflığı kalmadı. Hele F 35 Þantajından hiç başlamayalım.

Sn Tigerfish,
LHTech motoru, TEİ tarafından lisans altında üretilmekte. Yaklaşık 100 adet helikopteri kendimiz imal ederken kalkıp 200 adet motoru satın almak yanlış olurdu. Onun için lisans anlaşması yapılıp TEİ'de üretimi konusunda anlaşıldı. Augusta'nın motor temin garantisi yoktu. İncelerseniz A-129 için RR lisansıyla Piaggio, 890 HP gücünde motor imal ediyordu. Biz LHTech motorunu şart koştuk. İşi bozan ABD oldu. Lisans onların olunca elimiz kolumuz bağlı kaldık. Tabii motor işini garantiye almadan satış yapmamız da amatörce ve biraz yanlış bir adımdı.

FMS şartlarıyla "Peace Onyx" koduyla satın aldığımız ve hem motor hemde gövde üretimini kendimizin yaptığı 270 adet F16 uçağının satış şartlarını incelerseniz, bunlarda, bırakın ABD'den izinsiz uçak satışını, bu uçaklara ABD'den izinsiz yabancı pilotları oturtmamız bile yasak. Sadece kendi ülkemizin müdafaasında ve ABD'nin onayıyla NATO ve müttefik ülkelerin müdafaasında kullanmamıza izin var. ABD'ye haber vermeden saldırı amaçlı kullanmamız yasak. ABD isterse nerede ne için hangi amaçla kullandığımızı raporla bildirme yükümlülüğümüz var.



MMU ve Hürjet bu bakımdan çok önemli bizim için. Tabii, bu projelerin başarıya ulaşabilmesi için kritik her parçanın da bünyemizde üretimi elzem. Bunların başında Motor ve Aesa radar geliyor. En kısa sürede 35000lbf ve 20000lbf itkili türbofan motorları üretir hale gelmemiz başkasının eline bakmamıza son verecektir.

T129'a yerli motor düşündüklerini sanmıyorum. Gökbey'in altyapısını kullanacak olan T625 bunun için çok daha uygun olacaktır. Ama bildiğim kadarıyla o proje iptal edildi.

Öte yandan, askerileştirilmiş bir TS-1400 başka açıdan da bize gerekli. Havadan erken ihbar İHA'sına dönüştürülmüş bir Akıncıya, TS-1400'den türetilmiş turboprop motorlar lazım. İHA-erken ihbar uçağı için fazla fazla elektrik üretmek gerekecek, 2x1500 HP motor gücü bu ihtiyacı görür zannedersem.

TS-1400'ün T129'a yani taarruz tipi bir helikoptere uygulamak için sanırsam ters dönüşlerde motorun yağsız kalmasını önleyecek modifikasyonlar yapılması gerekiyordu , siz geçenlerde böyle birsey yazmıştınız Merzifonlu hocam.
TS-1400'ü biz ne diye Gökbey'e uyguluyoruz ki? Gökbey sivil çok çok da hafif sınıf askeri bir nakliye helikopteri olacak ki yabancı motoru bulmak-ambargo vs. sorun olmazdı ki....
Benim T-1400 için heyecanlanma sebebim önce ambargosuz istediğimiz kadar üretebileceğimiz güzel bir light taarruz helikopterimizin olması ayrıca da T-129'a uygulayıp en az 20 ülkeye satabilmemizdi...
Yani TS-1400 mutlaka ama mutlaka T-129'a uygulanmalı , zaten yetkililer de çalışmalar sürüyor demişti ben bu işin iptal edildiğini duymadım...
Bir de nerede duydum hatırlamıyorum 2028 gibi bir tarih vardı. İtalyanlarla yapılan anlaşmada. T-129 üzerindeki hakları bitiyor muydu felan tam aklıma gelmedi şimdi...

Evet yaşar bey paragraflar yazdığınız gibi doğru. LHTec Motorların teminin garantisini Agusta sağlayacaktı.
Washington efendimizin Þantajların yüzünden artık bu anlaşmaların bir vasıflığı kalmadı. Hele F 35 Þantajından hiç başlamayalım.

Sn Tigerfish,
LHTech motoru, TEİ tarafından lisans altında üretilmekte. Yaklaşık 100 adet helikopteri kendimiz imal ederken kalkıp 200 adet motoru satın almak yanlış olurdu. Onun için lisans anlaşması yapılıp TEİ'de üretimi konusunda anlaşıldı. Augusta'nın motor temin garantisi yoktu. İncelerseniz A-129 için RR lisansıyla Piaggio, 890 HP gücünde motor imal ediyordu. Biz LHTech motorunu şart koştuk. İşi bozan ABD oldu. Lisans onların olunca elimiz kolumuz bağlı kaldık. Tabii motor işini garantiye almadan satış yapmamız da amatörce ve biraz yanlış bir adımdı.

FMS şartlarıyla "Peace Onyx" koduyla satın aldığımız ve hem motor hemde gövde üretimini kendimizin yaptığı 270 adet F16 uçağının satış şartlarını incelerseniz, bunlarda, bırakın ABD'den izinsiz uçak satışını, bu uçaklara ABD'den izinsiz yabancı pilotları oturtmamız bile yasak. Sadece kendi ülkemizin müdafaasında ve ABD'nin onayıyla NATO ve müttefik ülkelerin müdafaasında kullanmamıza izin var. ABD'ye haber vermeden saldırı amaçlı kullanmamız yasak. ABD isterse nerede ne için hangi amaçla kullandığımızı raporla bildirme yükümlülüğümüz var.

Ben size ne diyorum? Protokollerin varılmış anlaşmaların vasıflı kalmadı artık. Saldırı amaçlı operasyonları ne zamandan beri bildiriyoruz Amerikanlara? Kuzey Irak'a yapılan operasyonlar emin olun ki artık ne F 16 üzere ne de insansız hava aracı üzeri bildiriliyor.

T 129 için seçilen motor tam isabetliydi. RAH-66 Commanche İçin tasarlanan motor T 129'u kendi klasmanında dünyanın en iyi saldırı helikopterini yaptı. Bu projeyi ben baştan beri takip ediyorum ve aralarında ne imzalar atıldığını ve anlaşmalar yapıldığını daha hatırlıyorum ama ne yazık artık iddiamı kanıtlayacak kaynakları bulamıyorum.

Yani protokol anlaşma boşverin mı diyorsunuz?
Zaten anlaşma-protokol ile gelen motor- parçaları üretebilsek zaten boşvereceğiz...

T-129 için Ltec motoru parçaları ABD'den gelmeden anlaşmaları nasılsın boşverecegiz ki...

Evet yaşar bey paragraflar yazdığınız gibi doğru. LHTec Motorların teminin garantisini Agusta sağlayacaktı.
Washington efendimizin Þantajların yüzünden artık bu anlaşmaların bir vasıflığı kalmadı. Hele F 35 Þantajından hiç başlamayalım.

Sn Tigerfish,
LHTech motoru, TEİ tarafından lisans altında üretilmekte. Yaklaşık 100 adet helikopteri kendimiz imal ederken kalkıp 200 adet motoru satın almak yanlış olurdu. Onun için lisans anlaşması yapılıp TEİ'de üretimi konusunda anlaşıldı. Augusta'nın motor temin garantisi yoktu. İncelerseniz A-129 için RR lisansıyla Piaggio, 890 HP gücünde motor imal ediyordu. Biz LHTech motorunu şart koştuk. İşi bozan ABD oldu. Lisans onların olunca elimiz kolumuz bağlı kaldık. Tabii motor işini garantiye almadan satış yapmamız da amatörce ve biraz yanlış bir adımdı.

FMS şartlarıyla "Peace Onyx" koduyla satın aldığımız ve hem motor hemde gövde üretimini kendimizin yaptığı 270 adet F16 uçağının satış şartlarını incelerseniz, bunlarda, bırakın ABD'den izinsiz uçak satışını, bu uçaklara ABD'den izinsiz yabancı pilotları oturtmamız bile yasak. Sadece kendi ülkemizin müdafaasında ve ABD'nin onayıyla NATO ve müttefik ülkelerin müdafaasında kullanmamıza izin var. ABD'ye haber vermeden saldırı amaçlı kullanmamız yasak. ABD isterse nerede ne için hangi amaçla kullandığımızı raporla bildirme yükümlülüğümüz var.

Ben size ne diyorum? Protokollerin varılmış anlaşmaların vasıflı kalmadı artık. Saldırı amaçlı operasyonları ne zamandan beri bildiriyoruz Amerikanlara? Kuzey Irak'a yapılan operasyonlar emin olun ki artık ne F 16 üzere ne de insansız hava aracı üzeri bildiriliyor.

T 129 için seçilen motor tam isabetliydi. RAH-66 Commanche İçin tasarlanan motor T 129'u kendi klasmanında dünyanın en iyi saldırı helikopterini yaptı. Bu projeyi ben baştan beri takip ediyorum ve aralarında ne imzalar atıldığını ve anlaşmalar yapıldığını daha hatırlıyorum ama ne yazık artık iddiamı kanıtlayacak kaynakları bulamıyorum.

Kuzey Irak'ta başka bir ülkeyle savaşmıyoruz. Tüm dünyanında terör örgütü olarak kabul ettiği PKK' ya karşı ve sınırlarımızdan sızarak bize saldırı düzenleyenlere karşı uluslararası kurallarda bulunan sınır ötesi takip ve meşru müdafaa hakkımızı kullanarak saldırı düzenliyoruz. Bu FMS kurallarına uygun. Her nekadar Suriye ötesine yapılan saldırılarda da bize yapılan saldırılara karşılık olarak mütekabiliyet esası uygulanmış olsa da; Fırat kalkanı, Afrin ve benzeri harekatlar öncesi ABD'den izin alındı ve/veya bilgi verildi. Kıbrıs harekatında bu yapılmadığı için ambargo yedik.
Siha ve ihalar ile yapılan saldırılarda zaten bu geçerli değil. Uçakları biz yaptık. ABD'nin bizim Siha'larımız üzerinde söz hakkı yok. MMU ve Hürjet üzerinde de olmayacak. (Yeterki alınan motorların üzerinde gizli bir kullanım izni şerhi olmasın. - onun için yerli motor önemli)
Evet, T-129 için doğru motor seçmiş bizimkiler. Ama ne yazık ki bir ucu ABD'ye bağlı. Kendi kullanımımızda bir sorun yok. Ama ihracat için lisans sahibinden izin alma sorunu var.
Augusta-Westland ile anlaşılıp T-129'lara kendi TS-1400 motorumuzu takabiliriz. Lisans anlaşmasında bir değişiklik yapılabilir. Belki bunu düşünüyorlar şimdi. Ama 2028'de bitecek bir lisans için yeni üretilecek motorların ve helikopterlerin satışı üzerinden uygulanacak komisyonların nasıl dağıtılacağı biraz karmaşık olabilir. Augusta firmasının yeni sahibi Leonardo ile anlaşılması lazım. Leonardo, henüz kendisini ispat etmemiş bir TS-1400 motorunu kullanan T-129'a lisans hakkı verir mi? Bu da ayrı bir soru.  İnşallah haber doğrudur.

TS-1400'ün T129'a yani taarruz tipi bir helikoptere uygulamak için sanırsam ters dönüşlerde motorun yağsız kalmasını önleyecek modifikasyonlar yapılması gerekiyordu , siz geçenlerde böyle birsey yazmıştınız Merzifonlu hocam.
TS-1400'ü biz ne diye Gökbey'e uyguluyoruz ki? Gökbey sivil çok çok da hafif sınıf askeri bir nakliye helikopteri olacak ki yabancı motoru bulmak-ambargo vs. sorun olmazdı ki....
Benim T-1400 için heyecanlanma sebebim önce ambargosuz istediğimiz kadar üretebileceğimiz güzel bir light taarruz helikopterimizin olması ayrıca da T-129'a uygulayıp en az 20 ülkeye satabilmemizdi...
Yani TS-1400 mutlaka ama mutlaka T-129'a uygulanmalı , zaten yetkililer de çalışmalar sürüyor demişti ben bu işin iptal edildiğini duymadım...
Bir de nerede duydum hatırlamıyorum 2028 gibi bir tarih vardı. İtalyanlarla yapılan anlaşmada. T-129 üzerindeki hakları bitiyor muydu felan tam aklıma gelmedi şimdi...

Gökbey öyle çok hafife alınacak bir helikopter değil. UH-1H dan yaklaşık %70 güçlü olacak çift motoru ile Transmisyon gücü ise yine %30-40 civarı güçlü olacaktır. Black Hawkdan ise sadece %30 güçsüz. Yani UH-1 H Dan çok daha güçlü bir helikopter olarak onun yerini alacak.