MILDEN (Milli denizaltı projesi)

Heatbrang benim soracağım soru biraz kapsam dışı olacak ama nükleer ile alakalı?
Son zamanlarda özellikle Rolls Royce ve birkaç şirket bu konu hakkında ciddi çalışıyor. Modüler nükleer enerji üretim tesisleri. Büyük ihtimalle haberiniz vardır aşağıya link olarak da bırakırım. Türkiye milden projesinin belki ilk başında değil ama sonraki modellerde veya Milden-2 de bu tip bir reaktör kullanabilir mi? Enerji ve tabi kaynaklar bakanı Akkuyu ile ilgili bir konuşmada Türkiye'nin bu tip modüler nükleer enerji kaynaklarına yatırım yapmak istediği ve hatta geliştirmede bulunmak istediğini söylemişti. Bu sistemler galiba kompakt yapıları ile baya teknolojik yapılar. Bide hala gelişme aşamasındalar. RR bayağı çalışıyor ve ilk testlere hazırlanıyorlar basından öğrendiğim kadarıyla.

https://youtu.be/cFFS_P3EnMk?si=QSNzmA88cieKLvdt
https://youtu.be/zU2UFsnS2aA?si=PgOKv8ElLY4BpMDp

Rolls-Royce hali hazırda Kraliyet donanmasında hizmette olan Vanguard sınıfı balistik füze denizaltılarında kullanılan ve Astute sınıfı denizaltılarda kullanılacak olan PWR2 reaktörünü üretiyor. Her bir denizaltında 145 MW/saatlik kapasitesi olan bir reaktör var.
Ürettiğiniz reaktörün SMR olarak sayılması için 300 MW ve altında olması lazım.

Muhtemelen ellerindeki sivil SMR tasarımları da bu reaktörden devşirme olduğu için olası bir ortak çalışmanın meyveleri çok hızlı bir şekilde askeri denizaltılara entegre edilebilir.

Ama nükleer alanda işlerin askeri sanayimizde yakaladığımız hızla ilerlemesini beklemek hayalperestlik olur. Nükleer alanda çalışan ikinci bir Baykar çıkarmadığımız sürece 2040'lardan önce ürün beklemeyin derim.

Sn. Heartbang stirling motoru isveçlilerinde denizaltılarında düşündekleri ile birbirine benziyor mu?a26 sınıfı isveç denizaltısı olması

Benim söylediğim sistem İsveçlilerin kullandığı sistemle aynı. Onlar dizel yakıyorlar Stirling motorunu çevirmek için, benim bahsettiğim ar-ge'de ise kendi halinde duran plütonyumun, polonyumun ısısıyla olur mu diye araştırılıyor.

Hala daha araştırıldığı için güç rakamı veremem, kimse veremez. Ama normal reaktörlü denizaltından daha sessiz olacaktır, onu söyleyebilirim.

Ne kadar güç üretebiliyor?

Nükleer akülü piller bayağı güç üretebiliyor yani bu teknoloji deniz altılara için eklenebilirse muazzam stratejik bir güç çarpanı olur. Ama ben henüz bu teknoloji denizaltılar için uygulanacağını ben duymadım. Sayın Heartbang bu konuda benim ilgimi çekti. Bir kaynağa veyahut bir duyumu varsa bunu lütfen kendisi bizimle paylaşsın. Dediğim gibi bu teknoloji insansız  araçlarına ve uydular kullanılıyor.

Ne kadar güç üretebiliyor?

Nükleer akülü piller bayağı güç üretebiliyor yani bu teknoloji deniz altılara için eklenebilirse muazzam stratejik bir güç çarpanı olur. Ama ben henüz bu teknoloji denizaltılar için uygulanacağını ben duymadım. Sayın Heartbang bu konuda benim ilgimi çekti. Bir kaynağa veyahut bir duyumu varsa bunu lütfen kendisi bizimle paylaşsın. Dediğim gibi bu teknoloji insansız  araçlarına ve uydular kullanılıyor.

o kaynağı ararken bunu buldum:https://en.wikipedia.org/wiki/Advanced_Stirling_radioisotope_generator

NASA Stirling motor sistemini kullanarak radyoizotop jeneratörlerinin verimini 4 Kat arttırmış.

Rolls-Royce hali hazırda Kraliyet donanmasında hizmette olan Vanguard sınıfı balistik füze denizaltılarında kullanılan ve Astute sınıfı denizaltılarda kullanılacak olan PWR2 reaktörünü üretiyor. Her bir denizaltında 145 MW/saatlik kapasitesi olan bir reaktör var.
Ürettiğiniz reaktörün SMR olarak sayılması için 300 MW ve altında olması lazım.

Muhtemelen ellerindeki sivil SMR tasarımları da bu reaktörden devşirme olduğu için olası bir ortak çalışmanın meyveleri çok hızlı bir şekilde askeri denizaltılara entegre edilebilir.

Ama nükleer alanda işlerin askeri sanayimizde yakaladığımız hızla ilerlemesini beklemek hayalperestlik olur. Nükleer alanda çalışan ikinci bir Baykar çıkarmadığımız sürece 2040'lardan önce ürün beklemeyin derim.

Bizim elimizde böyle bir teknolojiyi geliştirmek için çok büyük bir koz geçiyor aslında. 50MW'lık bir nükleer reaktör geliştirme projesini tamamen sivil amaçlı ve geleceğin Türkiye'sinde enerji ihtiyacımız var diye başlatabiliriz. Ve arkadan denizaltı tasarımı için aynı reaktörü denizaltına inşaa etmek için devşirebiliriz. Belki Milden'e yetişmez ki gelişen HBT ve batarya teknolojileri sayesinde Milden'de yerli üretim Sn Merzifonlu'nun dediği gibi yada farklı bir HBT ile üretebiliriz ki bence Milden yerli güç sistemleri ile üretilirse bu yol daha mantıklı ve tasarımlarımız da ona göre yapılmıştır. Ama hem gelecekte 2035+ sonrasında Türkiye'nin nükleer güç olma yolunda hem 5000+ ve daha büyük nükleer denizaltı yapmak için hemde kendi nükleer tesislerimiz ile kendi enerjimizi üretmemiz için bu SMR çok çok elzem bir konu. Türkiye'de bu potansiyel mühendislik olarak var ve önümüzde 10 yılın üstünde bir zamanda var. Kendi mühendislerimizi toplayıp bu projeye kanalize etmek gerekiyor. Tabiki iyi niyetli ve tamamen elektrik üretmemiz için sıfatıyla.Bu reaktörler gerçekten gelecek için çok elzem. Düşünsenize bir askeri tesisi 5MW lık reaktör ile hiç dışarıdan elektrik enerjisini kullanmadan kendi üretim gücüyle elektrik veriyorsunuz. Ve kapladığı alan yok gibi bir şey. Fark edilmesi zor imha edilmesi yerin altına koyulduğu zaman daha zor. Askeri tesisler yer altı tesisleri bazı kritik sanayi tesisleri genel elektrik altyapılarımız vurulduğu zaman üretmeye devam etmesi demek. 100 lerce ihtiyaç var bizim için. Amerikalılar acil ihtiyaç için , tesislerin elektrik ihtiyacı olursa diye kamyon arkasında taşınan reaktörlere çalışıyormuş.

Hy sınıfı çelik üretmeden önce reis sınıfı%80 yerli idi ona göre düşünün.

Türk savunma sanayisinin dediği bu yerlilik kapsamı neye göre ölçülüyor bilmiyorum ama kesinlikle çok büyük bir aldatmaca. Bu şey birçok platformdada yapılıyor genel savunma sanayisinde de yapılıyor. ASELSAN mesela hala yurtdışından 1 yılda milyonlarca dolarlık malzeme alıyor. Bu parçalar askeri ürünlerimizde kullanıyor. Bazen en basit ürünler bile Çin'den alınan malzeme ile yapılıyor. Kısacası böyle bir hesaplama yapılacak ise çok kapsamlı bir hesap yapılmalı ve kritik bileşenin kritiklik değerine göre hesaplanmalı vs.
Yoksa basit ve heryerde bulunan bir kabloyu yerli üretmenin çok da elzem tarafı yok,  yerlisi olsa Türk sanayicisi kazanır ve paramız içeride kalır.
Reis sınıflarının , motorları , elektrik motorları, her türlü kaynak cihazları kaynak bileşenleri, çeliği, torpido tüpleri, bazı denizaltı elektronik sistemleri, sonraların bazı bileşenleri, HBT sistemi , sarnıçların kontrol elektronik yazılımları ve elektronikleri, periskop sistemleri, boyası vs vs onlarca ürün Almanya'dan geldi. Þimdi bu kadar saydığım şey ve daha saymadıklarım yüzde 20 mi ediyormuş. Geriye ne kalmış ki yüzde 80 ediyormuş. Personelin yattığı yatağı, yemek yediği masası mı. Yavaş yavaş yerlileştiriyoruz. İnşallah bi gün tasarımdan, mühendisliğine içindeki parçalara hatta hep unutulan ama çok kritik olan üretim için gerekli olan hammadde ve işlenmiş maddelere ve üretimin yapılmasını sağlayan onlarca çeşit makinaya kadar biz üretiriz. Türk savunma sanayisi ve ve genel sanayisi güçlü olmak istiyor ise kendi CNC'sinden tutun kendi Lifhografi makinasına kadar üretmek zorunda ki bu alanda maalesef neredeyse yokuz. Yarın ASELSAN ben üretim artırıyorum dese bu makinaların tamamı yurtdışından geliyor. Bu da önemli bir bağımlılık.

Sn. Archangel99 un 8. Sayfada paylaştığı s80 haberinde reis için %80 yerli yada milli diyor ona istinaden yazdım

Bu REİS sınıfları ileride bize baş ağrısı yaratabilir onun için MİLDEN'e çok önem verilmesi gerekiyor. AİP teknolojisini Almanlar bize vermediler ve belirli bir saatten sonra bakımlarının Almanya'da yapılmaları gerekiyor o yüzden eğer bu konuda kesin bir anlaşma yapılmadıysa ve Almanlar bakımları yapmaz ise denizaltıların hizmet dışı kalma ihtimalleri var. Bu da MİLDEN'i çok önemli hale getiriyor. Mühendislerimiz AİP teknolojisini çözme konusunda çok çalışıyorlar umarım başarılı olurlar.

Bu REİS sınıfları ileride bize baş ağrısı yaratabilir onun için MİLDEN'e çok önem verilmesi gerekiyor. AİP teknolojisini Almanlar bize vermediler ve belirli bir saatten sonra bakımlarının Almanya'da yapılmaları gerekiyor o yüzden eğer bu konuda kesin bir anlaşma yapılmadıysa ve Almanlar bakımları yapmaz ise denizaltıların hizmet dışı kalma ihtimalleri var. Bu da MİLDEN'i çok önemli hale getiriyor. Mühendislerimiz AİP teknolojisini çözme konusunda çok çalışıyorlar umarım başarılı olurlar.

Dediğiniz tehlikenin farkında olunduğu için AİP periyodik bakımlarının  Türkiye'de yapılmasına yönelik altyapı çalışmaları yapılıyor demişti bir forumdaşımız...

Bu da MİLDEN'i çok önemli hale getiriyor. Mühendislerimiz AİP teknolojisini çözme konusunda çok çalışıyorlar umarım başarılı olurlar.

Yerli ve milli MİLDEN zaten KAAN ile beraber Türk sanayi tarihinin en zor ve başarıldığı zaman teknolojide söz sahibi ülke olmanın yollarının döşendiğinin simgesi olacak. Kaan için işe yakışır hakikaten muhteşem bir çalışma var ve 45 gün sonra bir aksilik çıkmazsa uçuracak hale geleceğiz. Aynı çalışma MİLDEN için soru işareti.
Milli AİP sistemini tam olarak nerede çalışıyoruz bildiğiniz bir şey var mı? En son İDEALAB çalışıyordu fakat 2019'dan sonra ne ses çıktı ne seda. Hemen hemen her şey hakkında yaptık yapıyoruz yapacağız vs haberleri alırken MİLDEN hakkında ve MİLDEN'in güç sistemleri hakkında bir haber bile yok. İDEALAB şu an ne durumda bir bilginiz var mı?