Türkiye Ekonomisi

Kusura bakmayin ama bakis acisi yanlis...

ozel sektör ya da degil, kısa ya da uzun vade farketmez...hedef borcun olmaması olmalı...sürekli bir sekilde cari fazla vermek olmalı...

Diyeceksiniz ki esas borç bulunamazsa durum vahim, siz de haklısınız...

Sn. Prof. Dogu,
Teknik olarak haklısınız ancak Ülke verilerinde Ödemeler dengesinde Blanco aktifinde ne görünüyor, hangi kaleme tahmini gerçekleşme oranı ne gösterilmiş bunları görmek gerekiyor. Mesela 2024 yılı turizm gelirlerine 80 m. usd  yazılmış mı. Yoksa bu net hata noksan çıktıları, bir şeylerden karşılarız mı düşünülüyor bunları bilemiyoruz. O yüzden borç hanesindeki yekûn tutarı önceliyorum.

Diğer açıdan, iç borç stokunun net'inin karşılanması ya yüksek vergi ile verdiğini alıp, çevirme ki burada hanenin tüketimi garanti olmayacağından aynı anda para genişlemesine gidip enflasyonu 20 lerde göze alacaklar veya direk para basarak ödeme=enflasyon ve buna dayalı alım gücü düşen para üzerinden TUİK verileriyle ödeme yoluna gidecekler. Her hal ve karda olan Vatandaşın elindeki değer ve ederin erimesiyle sonuçlanacaktır. İç borçta da böyle zorlu süreçler KKM ile birlikte önümüzde bekliyor.

İç dolaşımdaki veriler öyle tuhaflaştı ki; Merkez Bankası Rezervlerinin rekor kırarak 146,5 Milyar dolara çıktı deyip, Bürüt söyleniyor ancak bu net rezervin -45 Milyar dolar olduğu gerçeğini değiştirmiyor, tıpkı yüksek faizle 2021 ve 2022 aldığın kredilerin vadesiyle birlikte kısa dönem borcu ödemede ciddi zorluklar yaşanacağı gibi.

Sonuç olarak bunlar hal yoluna konmaz mı? Konur tabiki ancak zaman, gerçeklik ve disiplin ister.

Niye krizdeyiz peki her şey iyiyse onu da de bari içimiz rahatlasın. Ama kriz yok deme lütfen

Krizden kastiniz ekonomi bilimindeki kriz tanimi ise o soyle: Iki ceyrek ust uste ekonominin buyumemesi. Bu tanimla turkiyenin krizde oldugunu iddia eden herhangi bir ekonomist oldugunu tahmin etmiyorum bu seneki buyumenin %5'e yakin olacagindan. Issizlik orani da son 10 yilin en dusuk seviyelerinde.

Krizden kastiniz insanlarin alim gucunun dusuklugu ise 2009lu yillara gore. O bambaska bir konu. 2002-2008 doneminde ulkenin sicak paraya bogulmasiyla el parasiyla gecici bir refah olusturuldu. Ihracatin ithalati karsilama orani ve sanayi uretimi dip yapmistir bu donemde ithalatin ucuz olmasindan. Tabi bu surdurulemez bir durumdu. Sicak paranin daha sonraki donemde cikisiyla refah ortami kayboldu, tabi bunu ucube para politikasi ve covid hizlandirmistir.

https://www.bloomberght.com/issizlik-11-yilin-en-dusugunde-2343637

Ülke ekonomisi büyürken , insanların alım gücünün düşmesi nasıl oluyor?

Oligarşik büyüme yaklaşımı denebilir. GSYİH mesela 100 milyondan alıp, 86 milyona bölerek Kişi başı milli gelir açıklamak gibi... Enfilasyonun %7-8 civarına düşmediği her ay, Enfilasyon oranında cebindeki para değer kaybeder. Düşük ücretlerle, düşük maliyetli iş gücü de AB'den daha uygun maliyetli üretim yapmanı sağlar ki buda ihracat yoluyla büyümeni tetikler. Ancak bu dediğim gibi ekonomik refah dengesi tercihinden çok belirli bir zümrenin, oligartın zenginleşmesinin tercih edilmesidir.

Sn. Prof. Dogu,
Teknik olarak haklısınız ancak Ülke verilerinde Ödemeler dengesinde Blanco aktifinde ne görünüyor, hangi kaleme tahmini gerçekleşme oranı ne gösterilmiş bunları görmek gerekiyor. Mesela 2024 yılı turizm gelirlerine 80 m. usd  yazılmış mı. Yoksa bu net hata noksan çıktıları, bir şeylerden karşılarız mı düşünülüyor bunları bilemiyoruz. O yüzden borç hanesindeki yekûn tutarı önceliyorum.

Diğer açıdan, iç borç stokunun net'inin karşılanması ya yüksek vergi ile verdiğini alıp, çevirme ki burada hanenin tüketimi garanti olmayacağından aynı anda para genişlemesine gidip enflasyonu 20 lerde göze alacaklar veya direk para basarak ödeme=enflasyon ve buna dayalı alım gücü düşen para üzerinden TUİK verileriyle ödeme yoluna gidecekler. Her hal ve karda olan Vatandaşın elindeki değer ve ederin erimesiyle sonuçlanacaktır. İç borçta da böyle zorlu süreçler KKM ile birlikte önümüzde bekliyor.

İç dolaşımdaki veriler öyle tuhaflaştı ki; Merkez Bankası Rezervlerinin rekor kırarak 146,5 Milyar dolara çıktı deyip, Bürüt söyleniyor ancak bu net rezervin -45 Milyar dolar olduğu gerçeğini değiştirmiyor, tıpkı yüksek faizle 2021 ve 2022 aldığın kredilerin vadesiyle birlikte kısa dönem borcu ödemede ciddi zorluklar yaşanacağı gibi.

Sonuç olarak bunlar hal yoluna konmaz mı? Konur tabiki ancak zaman, gerçeklik ve disiplin ister.

Sayin Dogan, rezervler hakkindaki yorumunuza katiliyorum. Medyada surekli brut ve net rezervden bahsediliyo artida olduklari icin (bunlar 140 milyar dolar ve 25 dolar civarlarinda). Ama swap haric net rezerv bence en dogru rezerv gostergesi, dediginiz gibi eksilerde, -40 milyar dolar civarinda. Secimden bu yana onemli azalis var (-60 milyar dolarlari gormustu) ama tabi artiya cikmasi kesinlikle gerekli.

Net dis borc stogunda bir katekulli yapiliyor mu? Yeni tabirle finansal muhendislik. Yapilsa yapilsa swap kalemlerinde yapilabilir diye dusunuyorum, tum alacak verecekler hesaplandigi icin onun da mevcut kurlardan hesaplanmasi lazim. Ama o konuda bir sey duymadim.

Net hata noksan cari denge ile finansal denge arasindaki olcum yanlisligini ifade ediyor. Mesela turizm gelirini tam olarak hesaplamak mumkun degil, turistlerin 7/24 ne yaptigini gozlemlenememesinden dolayi. Bazi yillarda net hata noksan fazla cikiyor ama nedenini tam olarak bilmiyorum. Bunlarin bir kismi iran ve rusya ambargolarinin delinmesi ile ilgili oldugu soyleniyor.

Borcla ilgili olarak da borcu borc ile ceviyoruz diger devletler gibi. Daha oncede bahsetmistim, cds primimiz 700lerden 285 puana dustu 6 ayda. Yani 10 yillik 10000$ degerinde tc hazine tahvilini sadece 285 dolara sigortalatabilirsiniz. Yani kamunun oyle buyuk bir odeme riski olsa, hic bir sigorta sirketi turk tahvillerini bu kadar ucuza sigortalamaz. Tabi cds primimiz hala yuksek diger gelismekte olan ulkelere gore ama cok ucukta degil.

Ülke ekonomisi büyürken , insanların alım gücünün düşmesi nasıl oluyor?

Alim gucu 2018-2021 yillarinda cok dustu. 2022 ve 2023 yillarinda bir onceki yillara gore daha iyi ama tabi 2009 yilina gore mesela daha kotu.

Ayrica alim gucu ve buyume ayni yonde gitmesi gerekmiyor teknik olarak. Buyume toplam urettiginiz mal miktarinin artisini olcer, alim gucu tuketicilerin maaslariyla ne kadar urun alabildiklerini. Mal uretiminiz artip ayni donemde kurda develuasyon olursa buyume olur ama alim gucu duser.

Dünyada %5 büyüyüp faiz oranı %45 olan başka ülke var mı? Yoksa bu da mı sizin tabirinizle Finansal mühendislik bence yalan-dolan ?

Bu linkte ay ay TUIK enflasyon rakamları var. Ordaki rakamları Excel e kopyaladım sağınada bir formül atadım yıllar içinde TUIK rakamlarına göre bir ürünün fiyatının şimdi olması gereken zamlı fiyatını buluyor
İnternetten bir tane fiş buldum 1.5 litre coca cola nın fiyatına baktım 2.7 tl tarihte 2013 ün 11. ayı


https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri/Tuketici+Fiyatlari



Benim excel hesabıma göre coca cola nın şimdiki fiyatı 21,39 tl olması gerekiyorddu ama şu anda fiyatı bu linkten bakabilirsininz 33 tl yani iki katı TUIK hesabının

https://www.akakce.com/gazli-icecek/en-ucuz-coca-cola-1-5-lt-fiyati,5104658.html?gad_source=1&gclid=CjwKCAiAhJWsBhAaEiwAmrNyq2rwpT4LloDYhiUttf7gS7SXK_TizDzPY1sU1ygOl6i0XJrn4UqVvhoCkHgQAvD_BwE



AY         TUİK      fiyat
2013 de 2,7 tl olan 1,5 lt coca cola şimdi TUIK verilerine göre 21,39 olması gerekiyor ama 33 tl

12-2023             ₺21,39
11-2023   3,28      ₺20,71
10-2023   3,43      ₺20,02
09-2023   4,75      ₺19,12
08-2023   9,09      ₺17,52
07-2023   9,49      ₺16,00
06-2023   3,92      ₺15,40
05-2023   0,04      ₺15,39
04-2023   2,39      ₺15,04
03-2023   2,29      ₺14,70
02-2023   3,15      ₺14,25
01-2023   6,65      ₺13,36
12-2022   1,18      ₺13,21
11-2022   2,88      ₺12,84
10-2022   3,54      ₺12,40
09-2022   3,08      ₺12,03
08-2022   1,46      ₺11,85
07-2022   2,37      ₺11,58
06-2022   4,95      ₺11,03
05-2022   2,98      ₺10,71
04-2022   7,25      ₺9,99
03-2022   5,46      ₺9,47
02-2022   4,81      ₺9,04
01-2022   11,10      ₺8,13
12-2021   13,58      ₺7,16
11-2021   3,51      ₺6,92
10-2021   2,39      ₺6,76
09-2021   1,25      ₺6,67
08-2021   1,12      ₺6,60
07-2021   1,80      ₺6,48
06-2021   1,94      ₺6,36
05-2021   0,89      ₺6,30
04-2021   1,68      ₺6,20
03-2021   1,08      ₺6,13
02-2021   0,91      ₺6,08
01-2021   1,68      ₺5,98
12-2020   1,25      ₺5,90
11-2020   2,30      ₺5,77
10-2020   2,13      ₺5,65
09-2020   0,97      ₺5,60
08-2020   0,86      ₺5,55
07-2020   0,58      ₺5,52
06-2020   1,13      ₺5,46
05-2020   1,36      ₺5,38
04-2020   0,85      ₺5,34
03-2020   0,57      ₺5,31
02-2020   0,35      ₺5,29
01-2020   1,35      ₺5,22
12-2019   0,74      ₺5,18
11-2019   0,38      ₺5,16
10-2019   2,00      ₺5,06
09-2019   0,99      ₺5,01
08-2019   0,86      ₺4,97
07-2019   1,36      ₺4,90
06-2019   0,03      ₺4,90
05-2019   0,95      ₺4,85
04-2019   1,69      ₺4,77
03-2019   1,03      ₺4,72
02-2019   0,16      ₺4,72
01-2019   1,06      ₺4,67
12-2018   -0,40      ₺4,68
11-2018   -1,44      ₺4,75
10-2018   2,67      ₺4,63
09-2018   6,30      ₺4,35
08-2018   2,30      ₺4,26
07-2018   0,55      ₺4,23
06-2018   2,61      ₺4,13
05-2018   1,62      ₺4,06
04-2018   1,87      ₺3,99
03-2018   0,99      ₺3,95
02-2018   0,73      ₺3,92
01-2018   1,02      ₺3,88
12-2017   0,69      ₺3,85
11-2017   1,49      ₺3,80
10-2017   2,08      ₺3,72
09-2017   0,65      ₺3,69
08-2017   0,52      ₺3,67
07-2017   0,15      ₺3,67
06-2017   -0,27      ₺3,68
05-2017   0,45      ₺3,66
04-2017   1,31      ₺3,62
03-2017   1,02      ₺3,58
02-2017   0,81      ₺3,55
01-2017   2,46      ₺3,47
12-2016   1,64      ₺3,41
11-2016   0,52      ₺3,39
10-2016   1,44      ₺3,34
09-2016   0,18      ₺3,34
08-2016   -0,29      ₺3,35
07-2016   1,16      ₺3,31
06-2016   0,47      ₺3,29
05-2016   0,58      ₺3,27
04-2016   0,78      ₺3,25
03-2016   -0,04      ₺3,25
02-2016   -0,02      ₺3,25
01-2016   1,82      ₺3,19
12-2015   0,21      ₺3,19
11-2015   0,67      ₺3,16
10-2015   1,55      ₺3,12
09-2015   0,89      ₺3,09
08-2015   0,40      ₺3,08
07-2015   0,09      ₺3,07
06-2015   -0,51      ₺3,09
05-2015   0,56      ₺3,07
04-2015   1,63      ₺3,02
03-2015   1,19      ₺2,99
02-2015   0,71      ₺2,97
01-2015   1,10      ₺2,93
12-2014   -0,44      ₺2,95
11-2014   0,18      ₺2,94
10-2014   1,90      ₺2,89
09-2014   0,14      ₺2,88
08-2014   0,09      ₺2,88
07-2014   0,45      ₺2,87
06-2014   0,31      ₺2,86
05-2014   0,40      ₺2,85
04-2014   1,34      ₺2,81
03-2014   1,13      ₺2,78
02-2014   0,43      ₺2,77
01-2014   1,98      ₺2,71
12-2013   0,46      ₺2,70
11-2013   0,01      ₺2,70

Sorsan, derler ki o formülde bir sürü kalem var. Hatırladığım kadarıyla pinpon topu ve dinamit gibi şeyler de var. Peki desen ki hangi kalem sizin dediğiniz oranda zamlandı. Ağızlarını açamazlar. Bir tane kalem yok ki TÜİK'e göre zamlanmış olsun.