Türkiye Ekonomisi

Kolay da BİZDE ÇOK ZOR. Önce bir başlangıç zamanı (Milat) koyup bütün vatandaşlardan gerçek mali durum (gelir) beyanı alınacak. Öncesi sorulmayacak. Sonra gelir giderine göre düzenli kontrol olacak. Olur mu? Çok zor. Çünkü bahsettiğim şey uygulansa dahi sonrasında çok büyük bir kitle varının yoğunun kontrol altında olmasını istemeyecek. Bunlar siyaseten her dönemde etkili olabilecek kişiler. ÇOK AMA ÇOK ZOR.

Başka bir mesele daha var. Mesela mesken alım satımlarında %4 vergi var. Ama uygulayan nerdeyse yok. Zira ortada matrahlar var. Bunlar gerçeği yansıtmıyor. 5 milyon TL'lik bir meskenin değeri 1-2 milyon TL gözüküyor. Varın vergi kaybını siz düşünün.

.

Bilmediğim ve kafama takıldığı için soruyorum. İhraç edilen ürünlerden vergi alınmıyor ve dolayısıyla ihracatın devlete katkısı yok diyorsunuz. O ürünleri üretmekte kullanılan hammadde, enerji ve işgücü vb kalemlerden vergi alınmıyor mu?

Burda nüansa dikkat etmek gerekli. Ben katkısı yoktur demiyorum. Direkt katkısı yok, dolaylı katkısı da %5 civarında benim hesabıma göre. İşgücünden alınan vergiyi zaten bir önceki iletide anlatmıştım, burda da kısaca hammaddeye değineyim.


İhracatçıların kullandığı hammadelerdeki vergileri de hesaba katarsanız (bu biraz sinekten yağ çıkarmaya  benziyor ama) %5 en fazla %6 falan olur. Mesela en önemli girdi sanayici/ihracatçı için elektrik. Sanayi elektriğinde vergi oranı sadece %1 (meskenden bile daha az.) Doğalgaz diğer önemli girdi ama onda da vergi çok değil. OSB'lere devletin kurduğu doğalgaz/elektrik hattı kurulum yatırımlarını bile çıkarmaz bence bu vergiler.

Petrolde vergi baya var, devletin toplam gelirinin %15 civarı burdan. Ama bunun çoğunluğunu hanehalkı ödüyor, sanayi de petrol tüketimi var ama büyük bir girdi değil. Bununla ilgili bir veri yok ama sanayinin ödediği petrol vergisinin devletin gelirine oranı maximum %3-4 falandır bence, onun da 5'te 1'ini ihracata bağlarsanız %1'den az bir rakama tekabül eder.

Bunlar bence devletin sanayiciye verdiği onca maddi emeği karşılayamaz bir önceki iletide anlattığım hususlardan dolayı.

Bilmediğim ve kafama takıldığı için soruyorum. İhraç edilen ürünlerden vergi alınmıyor ve dolayısıyla ihracatın devlete katkısı yok diyorsunuz. O ürünleri üretmekte kullanılan hammadde, enerji ve işgücü vb kalemlerden vergi alınmıyor mu?

Burda nüansa dikkat etmek gerekli. Ben katkısı yoktur demiyorum. Direkt katkısı yok, dolaylı katkısı da %5 civarında benim hesabıma göre. İşgücünden alınan vergiyi zaten bir önceki iletide anlatmıştım, burda da kısaca hammaddeye değineyim.


İhracatçıların kullandığı hammadelerdeki vergileri de hesaba katarsanız (bu biraz sinekten yağ çıkarmaya  benziyor ama) %5 en fazla %6 falan olur. Mesela en önemli girdi sanayici/ihracatçı için elektrik. Sanayi elektriğinde vergi oranı sadece %1 (meskenden bile daha az.) Doğalgaz diğer önemli girdi ama onda da vergi çok değil. OSB'lere devletin kurduğu doğalgaz/elektrik hattı kurulum yatırımlarını bile çıkarmaz bence bu vergiler.

Petrolde vergi baya var, devletin toplam gelirinin %15 civarı burdan. Ama bunun çoğunluğunu hanehalkı ödüyor, sanayi de petrol tüketimi var ama büyük bir girdi değil. Bununla ilgili bir veri yok ama sanayinin ödediği petrol vergisinin devletin gelirine oranı maximum %3-4 falandır bence, onun da 5'te 1'ini ihracata bağlarsanız %1'den az bir rakama tekabül eder.

Bunlar bence devletin sanayiciye verdiği onca maddi emeği karşılayamaz bir önceki iletide anlattığım hususlardan dolayı.

Bilgi için teşekkürler.
Ancak bence o kadar az değil oranlar. Geçen yaz yurtdışı için yaptığımız bir projede ürettiğimiz makine ve ekipmanların hammaddeleri için KDV ödemiştik diye hatırlıyorum mesela.

Vestel bin dolarlık tv ihraç ettiğinde parayı alıyor Akbank a yatırıyor. Devlette borç ödemek için kendisine lazım olan bin doları bakıyor Akbank da var o para topladığı tl vergiler ile Akbank dan dövizi satın alıyor.  Hatta elinde tl vergi parası yoksa matbasında tl basar yine o dövizi satın alır. Ne oldu Vestel in dövizi Devletin cebine girdi. Vestelin bir zararı varmı yok parası bankada zaten. Devletin dövizi sevmesinin nedeni bu işte. Vestel neden peki TV yi türke değilde yabancıya satıyor. Çünkü devlet öyle istiyor yabancıya sat bana daha çok işime yarıyor diyor. İkna etmek içinde Türke satarsan vergi alırım yabancıya satarsan vergi almam diyor

Zaten ülkede ki temel problem bu. Türkiye aslında vergiyi çok da alan bir ülke değil. Avrupa da yaşayanlar bunu gayet iyi biliyorlar sorun şu Türkiye de kurumlar vergisi genel verginin yüzde 26 sını oluşturması. Zaten hükümetin yaptıklarından onlarca şirket vergi affı ile şunla bunla yüzde 98 oranında bu düşük vergiden bile caymayı başarıyorken bu vergi faturası vatandaşa yüklendikçe yükleniyor. Bugün bir asgari ücretli yıl boyunca kazandığı paranın yüzde 50 60 ını vergi olarak veriyordur. Önce maaşından kesiliyor. Sonra Ötv si Mtv si Kdv si cart curt. Renault temel ihtiyaç araba alacaksa arabının yarısını vergi olarak ödeyen bir halk.

 Acaba soruyorum Rahmi Koç'un varlık vergisi ne  ve bu yıl kazanacağı paranın kaçını vergi olarak verecek. Temelde burada problem yatıyor. Türkiye'nin bugün temel sorunlarını masaya yatıralım bu sorunların 2 sebebi çıkar ortak noktada, 1 Eğitim 2 Türk burjuvasının rezilliği. İstisna olanları eliyorum. Vergi kaçıran devletten destek bile almadan en ufak arge yapmayan çalışanı insan yerine koymayan bir reziller ve rezillikler bütünü Türk Burjuvası. O kadar kötü ki yabancı bir ürün alıp Türk iş adamını zengin yapmaktansa diğerini yapmayı yeğlerim. En azından aldığım hizmet kaliteli olur. Alman Fransız burjuvası ülkesi için diğer ülkelerde medya yatırımları yapat fonlar kurar bu fonlar üzerinden o ülkelerde çıkar politikası güder. Vs vs. Bizde kendi ülkesini sıkıştırır.

 Bu ülkenin üretmek için ve refah içinde yaşamak için evvela bu vergi kurumunun düzenlenmesi lazım. Şimdi yaa bunu artırırsak bu şirketler zorlanır vs diyenler olacak, çok da umrumda efenim. Zaten bir hayırları kendilerine idi. Batacaklarsa da batsınlar bu sebebten. Gidenin yeri dolar.

Kurumlar vergisinin payı bizde düşük değil aslında. Bizde %13 civarında, Amerika'da sadece %6.5, Fransa'da %7-8 mesela. Dev amerikan şirketleri kurumlar vergisinden kaçmak için türlü yollar deniyorlar, merkezlerini vergi cennetlerine taşıyorlar. Mesela microsoft İrlanda'da şirket kurup karı ordan gösteriyor, niye? Vergi cenneti. Amerika'da yapacağı karı İrlanda'da gösteriyor ve böylece 220milyar euroluk gelirden sadece 3 milyar euro vergi ödemiş. Haber linki altta. Amerika'da olsa 45 milyar dolar falan ödeyecekti. Bu konu çok uzun ama, kısaca şöyle söyleyeyim. Bugünkü global dünyada şirketlerden öyle çok vergi toplayamazsınız. Türlü yollarla yapacakları karı vergi cennetlerine gönderebiliyorlar. Bunu önlemenin yolu tüm dünya ülkelerinin biraraya gelip ortak bir vergi sistemine geçmesi, bu da şu anki dünya düzeninde pek mümkün değil.

Bizdeki sorun gelir vergisinin payının düşük olmasi ve tüketim vergisine abanarak bunu kurtarmaya çalışmamız. Gelir vergisinin payı bizde %13, Amerika'da %45 civarında.

https://taxfoundation.org/data/all/federal/us-tax-revenue-by-tax-type-2024/

https://www.wrsimperium.com/2023-vergi-gelirleri-2024-butcesinde-vergi-gelirleri-ve-vergi-gelirlerinin-payi/

https://www.theguardian.com/world/2021/jun/03/microsoft-irish-subsidiary-paid-zero-corporate-tax-on-220bn-profit-last-year

Sorun sadece vergi değil geçenlerde gelen gümrük kısıtlamaları yüzünden millet yurtdışından alışveriş yapamaz oldu. Resmi olmasa da  örtülü olarak neredeyse yurtdışından alışveriş yasaklandı. Bu gümrük kısıtlamaları yüzünden AR-GE ve inovasyon çalışmaları büyük bir darbe aldı yani kendi ayağına sıktı hükümet haberleri yok uyumaya devam ediyorlar. AR-GE'ye devam etmek isteyen de yurtdışına kaçıyor buna acil bir çözüm bulunması lazım. Yurtiçindeki esnaf leğen satamayacak diye katma değeri yüksek ürünlerin yurtiçinde geliştirilmesini engellediler.

Uluslararası bir anlaşma var galiba, Kurumlar vergisi en az yüzde x olacak diye...şirketler bir yerden bir yere vergi kaçırmak için kaçmasın ya da en azından daha zor olsun diye...

Çağdaş her devlet vergisini toplar, denetler, kaçıranı da ister kurum olsun ister kişi olsun öper...

Denildiği gibi bu devirde kim ne kadar kazanıyor ne kadar vergi düşüyor bunu belirlemek nispeten kolay, yeter ki niyet olsun...

Kurumlar vergisi yüzde 20
Kişiler icinde kazancına göre 2 ya da 3 vergi dilimi yeter de artar bile..
İlk dilim yüzde 10
Ikinci dilim yüzde 20
Çok kazananlar için yüzde 30..
KDV yüzde 10..

Yurtdışında olan firmalarada ettiği karin belli bir yüzdesini Türkiyede tutma zorunlulugu getireceksin..beğenmiyorsa çıksın Turkiyeden o zaman öyle kolay değil..

Hakkıyla toplasan herkesten yeminle ne cari açık kalır ne borç...

Adım gibi eminim..

Sorun sadece vergi değil geçenlerde gelen gümrük kısıtlamaları yüzünden millet yurtdışından alışveriş yapamaz oldu. Resmi olmasa da  örtülü olarak neredeyse yurtdışından alışveriş yasaklandı. Bu gümrük kısıtlamaları yüzünden AR-GE ve inovasyon çalışmaları büyük bir darbe aldı yani kendi ayağına sıktı hükümet haberleri yok uyumaya devam ediyorlar. AR-GE'ye devam etmek isteyen de yurtdışına kaçıyor buna acil bir çözüm bulunması lazım. Yurtiçindeki esnaf leğen satamayacak diye katma değeri yüksek ürünlerin yurtiçinde geliştirilmesini engellediler.

Sadece o da değil aracı dediğimiz kişiler bu işten karlı çıkıyor.Zaten ülke koca bir aracılık haline girdi.

 Uzun vadede al sat işi yapan büyük esnaf çok karlı çıkacak. Basit bir ayakkabı alacağız desek yurtdışında o marka ayakkabı 100 dolar ise o ürünü satan şirket ürününün yurtdışından alınamadığını bildiği için ürünü 300 dolardan dayıyor. Zaten başlamıştı bu ama 2 3 seneye sistem oturunca çok sert olacak bu dediğim. Kurumlar arası anlaşmaya kadar gidecek belki. Bu üründe uygun ürün rekabeti yapmayalım şu noktadan satalım minvalinde. Devlet yurtdışı alımı yasaklayarak ekonomik dengeyi bozdu aslında. Dediğiniz alanda da ayrıca bir bozulma olacak.

Uluslararası bir anlaşma var galiba, Kurumlar vergisi en az yüzde x olacak diye...şirketler bir yerden bir yere vergi kaçırmak için kaçmasın ya da en azından daha zor olsun diye...

Şu an için bir anlaşma yok ama Amerika bunu çok istiyor. Irlanda Hollanda gibi yerler istemiyor. Sadece microsoft Amerika'yı 45 milyar dolar vergi zararına uğrattı bir yılda. Dünyada bu kadar vergi cenneti, sahibi gizli offshore hesaplar, sadece kağıt üzerinde varolan şirketler, ve dünya siyasetine milyarlarca dolar verip hükmeden şirketler varken, bizim ülke olarak şirketlerden topladığımız vergileri çok fazla arttırmamız mümkün değil.

Bizim yapmamız gereken ortalama üstü kazanan esnaf, avukat, doktor ve benzerlerine denetimi arttırıp gerçek gelirlerini beyan etmelerini sağlamak ve gelir vergisinin toplam gelirdeki payını en azından %30'lara çıkarabilmek olmalı.