Türkiye Ekonomisi

O yıllardaki USD'nin olması gereken ve fiilen olan değerine de bakın. Aradan yıllr geçmiş ve USD 32 TL'ye gelmiş ama bu süreçte enflasyon da yaşanmış. Ayrıca uluslararası ekonominin geldiği çizgi ve ABD'nin ekonomik anlayışı da var...

Finansal okur yazarlığı olan arkadaşlara Big Mac Endeksi ni sorucam biraz anlıyorum ama birazda anlamıyorum bu olayı
Eskiden Amarikada Big Mac 3,5 dolarken Türkiye de 1 dolardı. Yani TL üç kat değerliydi. Bunu birileri sübvanse ederek sağlıyordu belki merkez bankası dolar satıyordu faizlerle oynanıyordu filan. Þimdi bir şeyler değişti bizdede Big Mac amarikadaki fiyatlara yükseldi. Aslında normalleşme sağlandı olması gereken oldu. Bu durumda maaşların yükselerek eski refahı yakalamamız ve daha gerçekçi bir ekonomide yola devam etmemiz gerekiyor. Ben yani bu fiyatların yükselleşmesini aslında normalleşme olarak görüyorum. Sorun maaşların normalleşememesi. Buradaki açmaz nedir onu sormak istiyorum. Big Mac Endeksi ne göre Türkiye aslında normalleşti ama sorun ne o zaman tam olarak. Maaşları da yükseltelim olsun bitsin Big Mac Endeksine göre eskiden kaç Big Mac alıyorsak şimdide alalım olmuyor mu öyle. Ne oalcak bunun sonu yanlış olan Big Mac in dünya fiyatlarına yükselmesi olamaz heralde. Ben bu Big Mac Endeksine göre şimdiki ekonominin eski ekonomiden daha sağlıklı olduğuna inanıyorum. Turistin yada Antalyaya yerleşen Rus'un Esenyurt daki ev alıp vatandaş olan Arabın yediği Big Mac in 2 dolarını neden Merkez bankası ödesin. Maaşları yükseltememenin önündeki engel ne. Eskiden kaç Big Mac alınıyorduysa şimdide alalım

Big Mac satış yaptığı ülkede kaçtan satabiliyorsa o fiyattan satar buna da hiçbir kurum direkt olarak sübvanse vs edemez. Sonuçta Türkiyede işçilik, malzeme vs gideri de Amerikaya göre ucuzdu; yani kar marjı yakındı. Ama pandemiyle birlikte ülkemizde tam açıklanamayan bir enflasyon ortaya çıktı. Diğer ülkelerde de var ama bizde bu dizginlenemiyor bir türlü. Dolar ülkemizde değer kazandı bir ara ve fiyatlar yükseldi eyvallah. (Hatırlarsınız Bulgarlar ülkemize gelip market harcaması yapıyordu) Dolar sabit kaldı ama bizim fiyatlar halen yükseldi. Esnaf kültürümüz az çalışıp çok kazanmak için yanıp tutuşan inatçı ve çıkarcı; ben buna bağlıyorum biraz. Herkes birbirini kışkırtıyor.

Hayvan yemi satan dolar gübre vs çok arttığı için zam yapıyor, çiftçi zam yapıyor; ondan hayvanı alan kasap yapıyor, kasaptan eti alan köfteci yapıyor, ayran tedarikçisi yapıyor.

Yemci köfte yemeye gidiyor "oha fiyatlar çok artmış benim zammın anlamı kalmadı. Giderim arttı" diyor bir zam daha yapıyor. Ardından silsile şeklinde yine yine yine. Uluslararası ekonomiyle alakasız bir meksika dalgası gibi sürekli artıyor. Eskiden bazıları müşteri çekmek için rekabet olarak damping yapardı. Þimdi şirketlerin satıcıların birbirleri ile iletişimi güçlü ve adeta kartel oluşturup damping yapanı afaroz ediyorlar. Patates bile üretseniz bir whatsapp grubunda piyasa şekilleniyordur eminim. Yeni açılmış bir büfe vardı işyerimin karşısında; kadın ucuza tost vs satıyordu. Diğer büfe ve fastfood sahipleri gelip bunu ikna etmeye çalışıyorlar bu da diyor ki "ben geliri gideri hesap ettim bu fiyat beni kurtarıyor" Bu kişiler sonra bunu dışladılar falan CİMER'e bile şikayet ettiler. Þikayet konusu "ucuza satıyor" 😁 Bir mekanı ucuza satış yaptığı için şikayet edebilme şımarıklığına bile sahipler.

Devlet bu zam dalgasında ilk zammı sübvanse edebilse veya sınırlandırabilse işler bu seviyeye gelmezdi belki. Emlak balonu patlarsa belki terse döner işler. Bu zam yağmurundan faydalanmak için ev sahipleri de coştu bir ara ama bakalım. (Haa bu arada ülkeye giren milyonlarca yabancının da etkisi var)

Kronik-yüksek-enflasyon'u yaşamış bir ülkede, bir şekilde düşürülen kronik-yüksek-enflasyon yeniden hortlarsa, eski alışkanlıklar da hortlar!

Açıklanamayan bir şey yok, her şey ortada. Davranışlar bozuldu. Herkes enflasyonun artmasını beklediği için, herkes zamları peşinen yapıyor. Bu zamlar da normal enflasyonu, kronik-yüksek-enflasyon'a çeviriyor.

Faiz silahını 2020 yılında kararlılıkla kullansaydı RTE, enflasyon düşebilirdi. Bu saatten sonra, "Çooook Acılı Adana" olacak... Naci Ağbal'ı görevden almak büyük hataydı!!

dolarin yükselmezi isteyenlerin sayesinde

lira duvalet kagiti oldu

Hepsi hükümetin suçu, Avrupa'da veya gelişmiş ekonomilerde niye farklı? O zaman gelişmiş ekonomilerdeki uygulamalara bakıp, ona göre önlem alacaksın. Ülke, saldım çayıra mevlam kayıra şeklinde gidiyor. Liyakat, demokrasi, adalet, güçler dengesi, bağımsız kurumların önemi. Başarıları sahiplenip, başarısızlıkları dış ve iç güçlere bağlamak komedi.

Esnaf, market, müteahhit, turizmci, özel hastaneci ve özel okulcu,  galerici, emlakçı, çiftçi yüzünden oluyor lafı beyin ile söylenmiş bir söz değil. Düzgün ekonomilerde niye olmuyor demezler mi? Çünkü önlem alınmıyor, alınamıyor, becerikli bürokratlar yok. Tek kişi belirliyor her şeyi, bir de danışmanları. Siyasetçilerin hepsi de bu saydıklarımız meslekler içinde, onlarında işine geliyor. Halk aç kalsın önemli değil.

Peki belimizi nasıl doğrultabiliriz arkadaşlar fikirleriniz nelerdir?

Bence IMF ye gidip dış borcumuzu yapılandırmamız gerek. Niye bu kapıyı çalmıyoruz bilmiyorum. Kısa vadeli yüksek fazili borcu IMF kredileri ile uzun vadeli düşük fazili borç ile değiştirip yolumuza 2002 den 2013 e kadarki muhteşem ivme ile gideceğiz. Bakın Yunanistan da aynısını yaptı AB kredileri ile borcunu yapılandırdı şimdi gayet iyi büyüyor. Hükümet IMF den çok pırsıyor çünkü Ecevit Kemal Derviş örneği var bu ikili ülkeyi kurtarırken siyasi başarısızlığa uğradılar.  Her zihniyet bu bedeli ödeyemiyor bunun için biraz sol budalalığı lazım. 2028 e kadar çok zaman var toparlanır sanıyoruz ama zaman su gibi akar geçer. Bence bu kafa ile iktidarın en iyi günü bu gün ikinci en iyi günü yarın üçüncü en iyi güne öbür gündür.

Sonraki yapmamız gereken ikinci şeyde göçmenleri ya kamplara yerleştirmek ya sınır dışı etmek. Önce biz bize bir kalmamız lazım ülkenin kimyası bozuldu göçmenlerle ve ucuza vatandaşlık alanlarla. Kışta kıyamette şehirde taksiye binemez hale geldi Türkler gerisini düşünün kiraları ev fiyatlarını her şey yabancıya göre fiyatlanıyor artık ülkede. Ev akıp vatandaş olanlar zaten paraya para demeyen araplar ama içimize girmiş sığınmacılarda artık kominite olmanın getirdiği avantajlı dayanışma ile hepsi esnaf oldu kalkındı biz Türkler ve Kürtler ikinci sınıf olduk

Cümleten iyi bayramlar

Ülkemizde hemen hemen her konuda yapısal sorunlar var, bu sorunlar olağanüstü şartlarda çözülebilir dolayısıyla yapılacak her çözüm kısa süreli olacaktır.

Ekonomi konusunda, bizim günü kurtaracak tek ara çözümümüz ancak petrol ve doğalgaz gibi yeraltı kaynaklarını çıkartarak ülke günlük tüketiminin karşılanması ve enerji ithalatından ötürü kronikleşmiş cari açık sorununa acil müdahaledir.

  Cari açık sorununu bizim acil çözmemiz gereken "ara" çözümdür, bu görece ekonomiyi rahatlatır ama "ana" sorunlarımız o kadar çok ki, bu rahatlama geçici olacaktır.

Bence IMF ye gidip dış borcumuzu yapılandırmamız gerek. Niye bu kapıyı çalmıyoruz bilmiyorum. ....

Biliyorsun ama söylemiyorsun ! Yerine ben söyleyeyim !

Çünkü IMF demek denetim demek , tüm kirli çamaşırların ortalığa saçılması demek, bunca yılın hırsızlıklarının belgelendirilmesi demek, kim ister ??

İsraille olan ticaret arttığını söylediğimde sn Doğu devlet kayıtlarında filan yok  ticaret azalmış demişti mesela , şimdi mecburiyetten o devlet kayıtlarında bile sahtecilik yaptığı birilerinin ortaya çıkıyor, bunun gibi binlerce olayı düşünün.
Sırf enflasyonun gerçek rakkamlarının ortaya çıkması yeterli IMFnin istenmemesi için, hoş imf nin yaptığı ilk şey her zaman maaşlı kesimi ve emeklileri iyice kısıtlamak olmuştur, ama o rakkamlar bile nasıl bir yanıltmaca içinde olduğumuzu gösterecektir.