5) Türk Savunma Sanayi: Uzay Sistemleri

Türk Savunma Sanayi: Uzay Sistemleri

Bu makalenin konusu Türk Savunma Sanayi: Uzay Sistemleri ile sınırlandırılmıştır.

* UYDU PROJELERİ
* MİKRO, NANO VE KÜP UYDULAR
* Kritik Alt Sistemler ve Özel Yapılar
* Uydu Gönderim Araçları
* Uydu Haberleşme Sistem Çözümleri
* Tarihsel Notlar



Kaynakça:

Sektör Harita, sektorharita.com
Space News, spacenews.com
Gunter's Space Page, space.skyrocket.de
TAI, tai.com.tr
Milli Savunma, millisavunma.com
Nanosat, nanosats.eu
Kozmik Anafor, kozmikanafor.com
Miguayan, twitter.com/miguyan2000
UDHB, udhb.gov.tr
MSI, milscint.com

UYDU PROJELERİ

UZAYA GÖNDERİLMİÞ ARAÇLAR

RASAT - Tübitak Uzay

RASAT Araştırma Uydusu, Türkiye'nin ve TÜBİTAK UZAY'ın BiLSAT uydusundan sonra sahip olduğu ikinci uzaktan algılama uydusudur. TÜBİTAK UZAY tarafından, danışmanlık ya da dış destek alınmadan Türkiye'de tasarlananmıştır. Yüksek çözünürlüklü optik görüntüleme sistemine ve Türk mühendislerce tasarlanıp geliştirilen yeni modüllere sahip olan RASAT, Türkiye'de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusudur.

Yörünge özelliği sayesinde Dünya'nın her yerinden görüntü alabilmekte olan uydu tarafından çekilmiş görüntüler gezgin portalından (gezgin.gov.tr) görüntülenebilmektedir.

93kg ağırlığındaki uydunun hizmet ömrünün 3 yıl olması planlanmıştır. 17 Ağustos 2011 tarihinde uzaya fırlatılmıştır. (Tübitak Uzay, Sektör Harita)




GÖKTÜRK 1 / Telespazio

GÖKTÜRK-1 Projesine ait sözleşme TELESPAZIO ana yükleniciliğinde 2009 yılında imzalanmıştır. TAI projeye tasarım ve geliştirme aşamasında katılmış ilaveten TAI, Aselsan ve Tübitak Uzay çeşitli alt sistemleri geliştirip ana yükleniciye teslim etmiştir.

Proje çerçevesinde USET (Uydu Sistem Entegrasyon Test Merkezi) de TAI bünyesinde kurulmuş ve uydunun uzaya gönderilmeden önceki son testleri bu merkezde yapılmıştır. Göktürk 1, dünyanın her yerinden yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü alabilmektedir.

1060 kg ağırlığındaki uydunun hizmet ömrünün 7 yıl olması planlanmıştır. 5 Aralık 2016 tarihinde uzaya fırlatılmıştır. (TAI, Gunter's Space Page)



GÖKTÜRK 2 - TAI

GÖKTÜRK-2 Sistemine ilişkin tasarım, üretim ve test süreçlerindeki tüm mühendislik faaliyetleri milli olarak TAI tarafından gerçekleştirilmiştir. Türkiye'nin İlk Yüksek Çözünürlüklü Yer Gözlem Uydusu olup dünyanın her yerinden yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü alabilmektedir.

450 kg ağırlığındaki uydunun hizmet ömrünün 5 yıl olması planlanmaktadır. 18 Aralık 2012 tarihinde uzaya fırlatılmıştır. (TAI, Gunter's Space Page)

TAI ana yükleniciliğinde Tübitak Uzay ve Aselsan da projede yer almıştır.





UZAYA GÖNDERİLMEYİ BEKLEYEN ARAÇLAR

Göktürk-3 - TAI

GÖKTÜRK-3 Projesi ile uzay tabanlı görüntüleme yeteneğinin SAR (Sentetik Açıklıklı Radar) sensörü vasıtasıyla gece ve gündüz her hava şartına geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda proje sözleşmesi 08 Mayıs 2013 tarihinde imzalanmıştır.

Söz konusu sözleşme kapsamında, GÖKTÜRK-3 Sistemi'nin aşamalı bir yaklaşım ile gerçekleştirilmesi öngörülmekte olup bu maksatla projenin ilk fazında Ön Tasarım fazına kadar olan faaliyetler planlanmaktadır.

TUSAÞ'ın ana yükleniciliğinde, TÜBİTAK Uzay Araştırmaları Enstitüsü ile ASELSAN AÞ'nin de alt yüklenici olarak görev alacağı projenin 28 aylık Faz-1 çalışmaları kapsamında sırasıyla; Görev Tanımı, Sistem Gereksinimleri, Sistem Tasarımı ve Ön Tasarım Gözden Geçirme safhalarına ait faaliyetlerin yürütülmesi planlanmıştır. (HvKK)

2019 yılında uzaydaki yerini alması planlanmaktadır.



Türksat 6A - TAI

TÜRKSAT 6A Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi ve Üretimi Projesine ait sözleşme, 15 Aralık 2014 tarihinde imzalanmıştır. Ülkemizin ilk yerli haberleşme uydusu olacaktır. Proje kapsamında uydunun Yapısal, Isıl ve Kimyasal İtki Alt Sistemleri ile Mekanik Yer Destek Ekipmanlarının Geliştirilmesi, Kablaj Tasarım ve Üretimi TAI sorumluluğunda gerçekleştirilecektir. Uydunun montaj, entegrasyon ve test faaliyetleri TAI'de kurulu bulunan Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi'nde (UMET) gerçekleştirilecektir.

16 asıl 4 yedek Ku-bant, 2 asıl 1 yedek X-bant transponder ile donatılmış olan 4250 ağırlığındaki uydunun 2020 yılında tamamlanması, hizmet ömrünün 15 yıldan fazla olması beklenmektedir. (TAI, Gunter's Space Page)

Proje kapsamında Aselsan, Ctech, Tübitak Uzay üretimi çeşitli yerli alt sistemler de uzayla buluşacaktır.



İMECE Uydusu - Tübitak

İMECE programı kapsamında TAI ve Tübitak ve üniversiteler işbirliğiyle Tamamen Yerli ve Milli olmak hedefiyle tasarlanmıştır. 2021 yılında uzaydaki yerini alması hedeflenmektedir. (Tübitak Uzay, İnternet)

Detaylar için bkz: İmece Programı



GELİÞİM AÞAMASINDAKİ ÜRÜNLER

Small Geo - TAI

Small-GEO Haberleşme Uyduları projesi ile yurtiçi ve yurtdışı uydu operatörlerinin ihtiyaçlarını aynı anda karşılayacak teknik özelliklerde bir sisteme yönelik ön çalışmalar yapılacak ve küresel pazar için de oldukça yeni ve dikkat çekici olan "Small-GEO" konseptinde [nispeten daraltılmış hacimli konfigürasyona sahip, maliyet etkin haberleşme uyduları konseptidir] geliştirilecektir.

1 ila 2 ton kütle aralığında olması ve 16 ila 22 transponder taşıması planlanmaktadır.  sivil haberleşme hizmetlerine ilave olarak askeri amaçlı veri transferi için de kullanılabilecektir. (TAI)

Ön tasarım aşamasında olup kesinleşmiş bir siparişi bulunmamaktadır. (SU)

MİKRO, NANO VE KÜP UYDULAR

MİKRO UYDULAR

Lagari - STM

STM tarafından geliştirilen Türkiye'nin ilk milli mikro gözlem uydusu olan Lagari uydusu, sahada taktik görüntü ihtiyacının yakın gerçek zamanlı karşılanması, orman ve bitki örtüsünün takibi, genel haritalama, doğal afet takibi gibi keşif gözetleme görevlerini yerine getirecek. Mikro Uydu kategorisinde, 60-65 kg ağırlığında olması planlanmaktadır. (Milli Savunma)





NANO VE KÜP UYDULAR

Küp uydular (CubeSat) çoğunlukla üniversite öğrencilerinin (bazen de şirketlerin) geliştirdiği ve uzaya gönderip çeşitli araştırmalar yaptığı veya uzaya gönderecekleri ürünlerine tarihçe kazandırdıkları bir uydu çeşididir. Üzerlerinde herhangi bir yakıt taşımadıkları için, yörüngeye yerleştirildikten sonra zamanla yeryüzüne yaklaşır ve birkaç ay veya yıl içinde atmosfere girerek yanıp yok olurlar. (Kozmik Anafor)

CubeSat 1U: 10x10x10 ebatlarını,
CubeSat 2U: 20x20x20 ebatlarını,
CubeSat 3U: 30x30x30 ebatlarını işaret etmektedir.

ITÜpSAT1 - İTÜ

CubeSat 1U formatında hazırlanmış ve 2009 yılında uzaya fırlatılmıştır. (Nanosat)



TURKSAT-3USAT - İTÜ

CubeSat 3U formatında hazırlanmış ve 2013 yılında uzaya fırlatılmıştır. (Nanosat)



BeEagleSat - İTÜ

CubeSat 2U formatında hazırlanmış ve 2017 yılında uzaya fırlatılmıştır. (Nanosat)



HavelSat - İTÜ/Havelsan

CubeSat 2U formatında hazırlanmış ve 2017 yılında uzaya fırlatılmıştır. (Nanosat)



UBAKUSAT - İTÜ

CubeSat 3U formatında hazırlanmış ve 2018 yılında uzaya fırlatılmıştır. (Nanosat)



ASELSAT - İTÜ/Aselsan

CubeSat 3U formatında hazırlanmış ve 2018 yılı sonunda uzaya fırlatılacaktır. (Nanosat)



Pirisat - STM

PİRİSAT, 6U (10 cm x 20 cm x 35 cm) boyutu ile nano uydu sınıfında yer alıyor. Takım (constellation) hâlinde kullanılması planlanan uyduların uzaya yerleştirilmesi ile Otomatik Tanımlama Sistemi (OTS) hayata geçirilecek. Uzay tabanlı bir sistem olan OTS, gemilerin açık denizlerde ve tehlikeli sularda, daha güvenli seyrüsefer gerçekleştirmelerine imkân vermesi amacıyla geliştirildi. OTS'yi kullanan bir gemi, sistem üzerinden; adı, çağrı kodları, koordinatları, rotası, hızı, boyutları, gideceği liman ve tahmini varış zamanı gibi detaylı bilgileri yayınlayabiliyor. Bu sayede, gemilere, daha güvenli bir seyrüsefer imkânı sağlanması ve denizcilik otoritelerinin de deniz trafiğini daha sağlıklı izlemesi hedefleniyor. (MSI)

Kritik Alt Sistemler ve Özel Yapılar

İMECE PROGRAMI

İMECE programı kapsamında İmece gözlem uydusunda kullanılmak üzere platform ve alt sistem tasarımları ve üretimleri tamamen milli/yerli olarak TAI, Tübitak ve Üniversiteler işbirliğiyle yapılacaktır. Yapısal Tasarım, Analiz ve Üretimi ile Uydu Entegrasyon ve Testi TAI tarafından yapılacak olup alt sistemler için görev dağılımı aşağıdaki gibidir:

TAI
* Veri Kotarma Sistemi (Uçuş Bilgisayarı)
* Yörünge, Yönelim Belirleme ve Kontrol sistemi
* Isıl Kontrol sistemi
* Güç Sistemi

Tübitak Uzay
* Hiperspektral Uydu Kamerası
* 0.7 metre çözünürlüklü Elektro Optik Uydu Kamerası
* Haberleşme Sistemi
* Yıldızizler
* Güneş Algılayıcısı
* Tepki Tekeri
* HALL Etkili İtki Motoru
* Milli Yer İstasyonu
* Yeni Nesil Uçuş Bilgisayarı (kimi kaynaklarca)
* GPS (kimi kaynaklarca)
* Kayıt Sıkıştırma Formatlama Birimi (kimi kaynaklarca)
* Faydalı yük Depolama Birimi (kimi kaynaklarca)

Tübitak MAM
* Güneş Paneli
* Lityum İyon Batarya

Gazi Üniversitesi
* Uzay Kalifiye Güneş Hücresi



Tübitak Uzay Merkezli Alt Sistem Çalışmaları

Bilsat:
* ÇOBAN / Multispectral Imager,
* Gezgin / Image Comprassion Unit

Rasat:
* BİLGE / On-board computer
* OBC / Interface Card
* X-Band Trasmitter
* GEZGİN 2 / Image Comprassion Unit

Göktürk 2 :
* CAN / CAN Interface Card
* OBC / Interface Card
* X-Band Trasmitter
* Kuzgun / Infrared Camera
* Gezgin 2A Image Comprassion Unit
* Bilge / On-board Computer
* Spacewire Router (bir kaynağa göre)

İmece:
* Star Trecker,
* Reaction Whell,
* HALE / Hall Effect Thruster
* Bilge 2 / On-board Cumputer
* Günal / Sun Sensor
* MAK / Sub Meter Camera
* HSK / Hyperspectral Camera
* Uygar / Power Distribution Unit





USET / Uydu Sistem Entegrasyon Test Merkezi

GÖKTÜRK-1 Programı kapsamında TAI Tesislerinde kurulmuştur. Kütlesi 5 tona kadar olan birden fazla uydunun aynı anda montaj, entegrasyon ve test faaliyetleri gerçekleştirilebilmektedir.

Uydu Gönderim Araçları

Burak Uzay Sonda Roketi - Roketsan

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme bakanlığı himayesinde Roketsan tarafından uzaya küp uydu göndermek üzere geliştirilmekte olan bir Uzay Sonra Roketidir. Uydu gönderim projeleri için ilk aşamasıdır. Sözleşme aşamasındadır. (?)


^{Görsel Temsilidir}

Þimşek UFA / Uydu Fırlatma Aracı - Roketsan

Asgari 1500kg yükü 700km irtifadaki güneş eş zamanlı yörüngeye fırlatması hedeflenen, çift kademeli ve her kademesinde Sıvı Yakıtlı İtki Sistemi kullanan bir uydu fırlatma aracıdır. (roketsan)



Ümit / Uydu İtki Motor Projesi

Proje 2018 yılında başlatılmış olup hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır. (UDHB, Miguyan)

Uydu Haberleşme Sistem Çözümleri

Her türlü Kara, Deniz, Hava platformu için uydu haberleşme terminalleri Aselsan tarafından üretilebilmektedir.

Kara Platformları İçin: Sırt Uydu Haberleşme Terminali, Taşınabilir Uydu Haberleşme Terminali, İntikal Ettirilebilir Araç Uydu Haberleşme Terminali, Gezgin Araç Uydu Haberleşme Terminali; Deniz Platformları İçin: AcroSAT Gemi Uydu Haberleşme Terminali, Denizaltı Uydu Haberleşme Terminali; Hava Platformları İçin: Hava Uydu Haberleşme Terminali bunların bazılarıdır.

Bunun yanında, Keşif ve Gözetleme Uydusu Yer İstasyonları ile Uydu Haberleşme Ağı Sistem Kontrol Merkezi de Aselsan tarafından sağlanabilen ürün ve hizmetlerdendir.

Tarihsel Notlar

BİLSAT - Tübitak Uzay

BiLSAT projesi, Türkiye'de küçük uydu teknolojilerini başlatmak, geliştirmek ve desteklemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. SSTL (Surrey Satellite Technology Limited) firması ile ortak olarak, küçük uyduların tasarımı ve üretimi için gerekli altyapı ve bir yer istasyonu kurulmuş ve Türkiye'nin ilk uzaktan algılama uydusu olan 129 ağırlığındaki BiLSAT 27 Eylül 2003 tarihinde yörüngeye yerleştirilmiştir.

Uydunun, ÇOBAN (Çok Bantlı Kamera) ve GEZGİN (Gerçek Zamanlı Görüntü İşleme kartı) adı verilen, iki görev yükü TÜBİTAK UZAY tarafından ve yerli sanayi katkılarıyla Türkiye'de tasarlanarak üretilmiş ve BiLSAT uydusuna yerleştirilmiştir. Bu ekipmanlar Türkiye'de tasarlanan ve üretilen, uzay tarihçesine sahip ilk ürünlerdir.

Bilsat, 27 eylül 2003 tarihinde yörüngeye yerleştirilmiş 2006 yılının Ağustos ayında görevini tamamlamıştır. (Tübitak Uzay, Sektör Harita)





Türksat 5A/B

Türksat 5A/B uydularının TAI öncülüğünde yerli olarak üretilmesiyle ilgili 2011/2013 yıllarında bir girişim olmuş olmakla beraber uyduların üretimi için 2017 yılında Airbus Space firması seçilmiştir. (Space News, Gunter's Space Page)

Değişiklik Tarihçesi

* 5 Temmuz 2018: İlk defa yayınlandı.

Türkün gücü GPS yapacakmışız

Türkün gücü. Yerli ve Milli Starlink takım uydu sistemi. Þimdilik internet maksatlı değil basit haberleşmeler için ama bununda büyük bir pazarı var. Mesela uzaktaki bir sensörün yada geminin uçağın verisi için geniş bant internet haberleşmesi yerine bir kaç bayt gönderen basit bir haberleşme sistemi daha efektif. Ama döner dolanır bu iş tutarsa internet haberleşmesine de gider. Askeri maksadı da olabilir. TB3 ün otuzuncu uçuşu yerine neden bunları haber yapmazlar ki hayret bir şey yapılan işe bakın


https://www.plan.space/