ATAK II AĞIR SINIF TAARRUZ HELİKOPTERİ PROJESİ

Buruna estetik ameliyat 

TUSAÞ Helikopter Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Demiroğlu, ATAK-2 Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri ile ilgili olarak SavunmaSanayiST.com'un sorularını yanıtladı.

ATAK-2'nin burun kısmı değişecek mi?

Bu bizim P0 dediğimiz ilk prototipimiz. P1 üzerindeki çalışmalarımızı bitirmek üzereyiz. Orada, burada gördüğünüz bazı özellikler farklı şekilde tasarlandı. Bunlardan bir tanesi de FLIR'in yeri. Þu anda gördüğünüz yerde olmayacak, burun da dolayısı ile değişik olacak. Bunu değiştireceğimizi söyleyebilirim ama nasıl olacağını yaptığımız zaman ancak göreceksiniz.

Kaynak:
https://www.savunmasanayist.com/atak-2nin-sorumlusu-cevapladi-deniz-versiyonu-gelecek-mi/

Merhaba,

Öncelikle içiniz rahat olsun bu P1 modeli deneysel model yani uçuş testleri ve yapısal testlerden sonra P2 modeli oluşturulucak daha sonrasında pilotların geri bildirimleri ve testlerden sonra P3 modeli ortaya çıkıcak ve TSK ya test için teslim edilicek.Testler sonrasında yine geri bildirimler ışığında helikopterin yapısal bütünlüğünü bozmayacak şekilde yeni geliştirmeler planlanarak seri üretim modeli üretilicek.

Sonuç olarak P3 ve sonrası önem arz etmekte.

Saygılarımla

Çok doğru biliyorsunuz Sn Bürküt. GE, Birleşik Arap Emirliği finansıyla F110GE132 motorunu yaptı. Bu motoru F110GE129'dan geliştirdi. Hatta asıl adı F110GE129EFE (Enhanced Fighter Engine) idi. Bu motorun potansiyel itkisini 34-35000lbf olarak hesaplamışlardı. Kullandıkları Blisk Fan ve radyal yükseltici fan ile hava akışının randımanını yükseltip motordan çok yüksek verim aldıkları gibi yüksek itki seviyelerini türbin hava giriş ısısını yükseltmeden elde edebilmişlerdi. Bu motorun kuru itkisi de 19000lbf'in üzerindeydi (f110GE129'un kuru itkisi 17155lbf dir)

https://www.researchgate.net/figure/F110-GE-129-EFE-Average-Thrust-Ratings-on-a-Standard-Day-a-Max-A-B-Power-and-b_fig2_245354688

Ukrayna motorunu alıp yeniden inşa etmek ne kadar akıl karı olur?
Eski antik Sovyet teknolojisi ile çalışan bir motor bu. Adamlar eski sistemlerle motor üretiyorlar. Biz Mercedes S Ciass teknolojisi ile parça üretiyoruz. Onlar Lada imal ediyor.
İkisi de insan taşıyor. Ama farklı şekilde.
Bizde komple bir motoru üretecek eko sistem yok. Ama çok kaliteli hassas parçaları üretebiliyoruz.
Ukrayna'da tüm motoru üretecek eko sistem var ama üretim teknolojileri eski.
Biz ABD ekolü ile üretime ayarlı bir fabrikayız.
Ukrayna Sovyet sistemi ile üretim yapıyor.
İki sistem birbirinden çok farklı.

Hocam dediklerinizde haklısınız.Malzeme dayanımı konusunda ve üretim kabiliyeti açısından muhtemelen TEİ çok daha ileridedir.Hatta ben tasarım yapabilme kabiliyeti açısından da TEİ'nin daha ileride olduğunu düşünüyorum.Sovyetler yıkıldıktan sonra Rusya bile yıllara sari endüstrisinde büyük atılımlar yapamadı (bildiğim kadarıyla gemileri için gaz türbin motorlar üretemiyorlar) .Ukrayna'nın da 91'den beri tasarım yeteneğini koruyacak kadar önemli bir motor ürettiğini zannetmiyorum.Sovyet mirasının ne kadarını koruyabildiği bile şaibeli diyebiliriz bence.Ama yine de bir dönem gaz türbin motorlar için belli parçaların üretiminde teknoloji transferi istediğimizi ,kabul etmediklerini ve ToT yerine parçayı bizim için üretmeyi teklif ettiklerini hatırlıyorum .Bir dönem Silahlar ve Tereyağı podcastinde İran'ın HSS için radarında kullanabileceği bir teknolojiyi Ermenistan üzerinden cerrahi bir şekilde (Onlara da Sovyet mirası heralde) elde edip kullandığıyla ilgili bir bilgi dinlemiştim.Benzer bir yöntemle Ukrayna motor endüstrisinden cerrahi bir şekilde elde edebileceğimiz hiçbirşey yok mudur?

Ukrayna'da yetişkin teknik eleman var. Onları çalsak yeter.
Bu sorduğunuz sorunun bir cevabı.
Bir de şu var; Ukrayna, eski Sovyet sistemiyle motor yapıyor. Bu motorlarla uçaklar ve helikopterler uçuyor. Ancak bu motorlarla stealth uçak yapamazsınız. Motor ömürleri Batılı karşıtlarından çok kısa. Ukrayna'daki Motor Sıch fabrikasının yaptığı en güçlü düşük by-pass lı askeri motor 10000lbf'in altında. Daha güçlü motor üretemiyorlar.
Biz bu antik teknolojiyimi kendi sistemimize adapte etmek istiyoruz?
Evet alalım, adapte edelim ve motor yapalım. Çok kısa bir dönem için sorunumuzu gidermiş oluruz. Ama bizi ileriye taşımaz bu girişim.
Tekrar ediyorum; Lada'mı üretelim? Yoksa Mercedes mi?

TF-6000'den güzel bir helikopter motor ailesi çıkar mı?

Geçen de sormuştum ,  2500-3000 hp ihtiyaç için fazla güçlü demiştiniz...6 Kompresör sayısını 4'e veya fan sayısını 1'e düşürsek güç istenilen seviyeye düşmez mi?

buna atak 2 diyeceğimize kara kurt desek daha güzel olurdu sanki. çünkü atakla felan pek alakası kalmadı tasarım olarakta fiziksel özellikler olarakta

buna atak 2 diyeceğimize kara kurt desek daha güzel olurdu sanki. çünkü atakla felan pek alakası kalmadı tasarım olarakta fiziksel özellikler olarakta

Hocam ismini sosyal medya koydu zaten hatta geçen gün prototipi uçuran pilotlar da beğendiler bu ismi ... "ÇİRKİN KRAL"

F-35'e de pilotlar "PENGUEN" diyor bunda gocunacak birşey de yok...

buna atak 2 diyeceğimize kara kurt desek daha güzel olurdu sanki. çünkü atakla felan pek alakası kalmadı tasarım olarakta fiziksel özellikler olarakta

Hocam ismini sosyal medya koydu zaten hatta geçen gün prototipi uçuran pilotlar da beğendiler bu ismi ... "ÇİRKİN KRAL"

Hey, sosyal medya değil, ben koydum o ismi. 

👍👍👍 Bravo Skywolf hocam  bizim foruma da bu yakışır...

TF-6000'den güzel bir helikopter motor ailesi çıkar mı?

Geçen de sormuştum ,  2500-3000 hp ihtiyaç için fazla güçlü demiştiniz...6 Kompresör sayısını 4'e veya fan sayısını 1'e düşürsek güç istenilen seviyeye düşmez mi?

Bir motoru baz alıp o motordan yeni bir motor çıkarmak deyince bazen yanlış anlaşılıyor.

Büyük bir sivil yolcu uçağının küçücük bir APU motorundan tek başına bir uçağı uçuracak askeri motor yapmak mümkün.
Bu bir yöntem. Burada motorun ana özellikleri alınıp bu özellikler kullanılarak yeni bir motor inşa ediliyor.

Birde eldeki bir motorun gövdesi ve bileşenleri baz alınıp motor geliştirmek var. Burada yalnız motorun özellikleri değil bileşenleri de kullanılıyor. Bu yöntemde belli bir ebat motorun daha küçük ya da daha büyük bir motora evrilmesi mümkün değil. Bu yöntemle çok kısa sürede yeni bir motor geliştirmek mümkün.

TF6000 motorundan 3000HP motor üretmek demek, bu motorun çapını ciddi şekilde küçültmek ve bu motorun fan ve türbin yapısını ciddi şekilde değiştirmek demektir. Yani kaba tabirle motorun ebadını küçültüp bağırsaklarını da tamamen yenilemek demektir. Bu da yepyeni bir motor anlamına gelir. Belli ölçüde zamandan ve yeni bazı teknik geliştirme safhalarından tasarruf edilebilir. Ama esas olarak neredeyse sıfırdan motor inşa etmeniz gerekir.
Unutulmamalı ki ebat olarak büyük türbofandan daha küçük bir türboşafta dönüşüm oldukça detaylı bir işlem olacaktır. Bilgisayar ortamında bu dönüşüm bir ölçüde kolaylık sağlasa da fiiliyatta bu dönüşümü sağlamak zaman alacaktır. Çıkan ürünün test süreçleri yeni imal edilmiş motorun test süreçlerinden çok daha farklı olmayacaktır.

 

TF-6000'den güzel bir helikopter motor ailesi çıkar mı?

Geçen de sormuştum ,  2500-3000 hp ihtiyaç için fazla güçlü demiştiniz...6 Kompresör sayısını 4'e veya fan sayısını 1'e düşürsek güç istenilen seviyeye düşmez mi?

TF6000'ini Anka3 ve Kızılelma'da kullanıcağız,marinize hale getirilip hücum botlarda kullanıcağız, elektrik üretimi için de kullanılacak.Yeterince etinden sütünden faydalanıcağız bence  . Bırakın Atak 2 için kullanamayıverelim. Blackhawk/Apachenin T700 sınıfı motorları gibi de değil ki durum hani arada 200 300 beygirler oynasın.

Bir motoru baz alıp o motordan yeni bir motor çıkarmak deyince bazen yanlış anlaşılıyor.

Büyük bir sivil yolcu uçağının küçücük bir APU motorundan tek başına bir uçağı uçuracak askeri motor yapmak mümkün.
Bu bir yöntem. Burada motorun ana özellikleri alınıp bu özellikler kullanılarak yeni bir motor inşa ediliyor.

Birde eldeki bir motorun gövdesi ve bileşenleri baz alınıp motor geliştirmek var. Burada yalnız motorun özellikleri değil bileşenleri de kullanılıyor. Bu yöntemde belli bir ebat motorun daha küçük ya da daha büyük bir motora evrilmesi mümkün değil. Bu yöntemle çok kısa sürede yeni bir motor geliştirmek mümkün.

TF6000 motorundan 3000HP motor üretmek demek, bu motorun çapını ciddi şekilde küçültmek ve bu motorun fan ve türbin yapısını ciddi şekilde değiştirmek demektir. Yani kaba tabirle motorun ebadını küçültüp bağırsaklarını da tamamen yenilemek demektir. Bu da yepyeni bir motor anlamına gelir. Belli ölçüde zamandan ve yeni bazı teknik geliştirme safhalarından tasarruf edilebilir. Ama esas olarak neredeyse sıfırdan motor inşa etmeniz gerekir.
Unutulmamalı ki ebat olarak büyük türbofandan daha küçük bir türboşafta dönüşüm oldukça detaylı bir işlem olacaktır. Bilgisayar ortamında bu dönüşüm bir ölçüde kolaylık sağlasa da fiiliyatta bu dönüşümü sağlamak zaman alacaktır. Çıkan ürünün test süreçleri yeni imal edilmiş motorun test süreçlerinden çok daha farklı olmayacaktır.

Yaşar hocam yanlışsam düzeltin.Yapılan motorun itki değeri ne kadar yüksek ise kullanılan malzemenin mukavemeti de o kadar yüksek olması gerekiyor anlamına gelir değil mi?Yani 6000 librelik bir motor da kullanılacak malzemenin dayanımı 3000 beygirlik bir motorda kullanılacak malzemenin dayanımından daha yüksek olmalı mantıken.Bu da daha yüksek itkili motoru daha pahalı (ve daha ağır belki?) yapar.

İnternetten hızlıca bir baktım.Apache motoru T700 GE 701D 2200 bg 774 bin dolar civarında birim fiyatı.Honywell F124 turbofan motor 6000 libre itkili 2-2.4 milyon dolar civarında.Sanırım bu sonuç, söylediklerimi doğruluyor.

TF-6000'den güzel bir helikopter motor ailesi çıkar mı?

Geçen de sormuştum ,  2500-3000 hp ihtiyaç için fazla güçlü demiştiniz...6 Kompresör sayısını 4'e veya fan sayısını 1'e düşürsek güç istenilen seviyeye düşmez mi?

TF6000'ini Anka3 ve Kızılelma'da kullanıcağız,marinize hale getirilip hücum botlarda kullanıcağız, elektrik üretimi için de kullanılacak.Yeterince etinden sütünden faydalanıcağız bence  . Bırakın Atak 2 için kullanamayıverelim. Blackhawk/Apachenin T700 sınıfı motorları gibi de değil ki durum hani arada 200 300 beygirler oynasın.

Bir motoru baz alıp o motordan yeni bir motor çıkarmak deyince bazen yanlış anlaşılıyor.

Büyük bir sivil yolcu uçağının küçücük bir APU motorundan tek başına bir uçağı uçuracak askeri motor yapmak mümkün.
Bu bir yöntem. Burada motorun ana özellikleri alınıp bu özellikler kullanılarak yeni bir motor inşa ediliyor.

Birde eldeki bir motorun gövdesi ve bileşenleri baz alınıp motor geliştirmek var. Burada yalnız motorun özellikleri değil bileşenleri de kullanılıyor. Bu yöntemde belli bir ebat motorun daha küçük ya da daha büyük bir motora evrilmesi mümkün değil. Bu yöntemle çok kısa sürede yeni bir motor geliştirmek mümkün.

TF6000 motorundan 3000HP motor üretmek demek, bu motorun çapını ciddi şekilde küçültmek ve bu motorun fan ve türbin yapısını ciddi şekilde değiştirmek demektir. Yani kaba tabirle motorun ebadını küçültüp bağırsaklarını da tamamen yenilemek demektir. Bu da yepyeni bir motor anlamına gelir. Belli ölçüde zamandan ve yeni bazı teknik geliştirme safhalarından tasarruf edilebilir. Ama esas olarak neredeyse sıfırdan motor inşa etmeniz gerekir.
Unutulmamalı ki ebat olarak büyük türbofandan daha küçük bir türboşafta dönüşüm oldukça detaylı bir işlem olacaktır. Bilgisayar ortamında bu dönüşüm bir ölçüde kolaylık sağlasa da fiiliyatta bu dönüşümü sağlamak zaman alacaktır. Çıkan ürünün test süreçleri yeni imal edilmiş motorun test süreçlerinden çok daha farklı olmayacaktır.

Yaşar hocam yanlışsam düzeltin.Yapılan motorun itki değeri ne kadar yüksek ise kullanılan malzemenin mukavemeti de o kadar yüksek olması gerekiyor anlamına gelir değil mi?Yani 6000 librelik bir motor da kullanılacak malzemenin dayanımı 3000 beygirlik bir motorda kullanılacak malzemenin dayanımından daha yüksek olmalı mantıken.Bu da daha yüksek itkili motoru daha pahalı (ve daha ağır belki?) yapar.

İnternetten hızlıca bir baktım.Apache motoru T700 GE 701D 2200 bg 774 bin dolar civarında birim fiyatı.Honywell F124 turbofan motor 6000 libre itkili 2-2.4 milyon dolar civarında.Sanırım bu sonuç, söylediklerimi doğruluyor.

Aynen!
Sn Akşit'te belirtmişti. Motorun gücünü belirleyen ana faktör, çapıdır diye. Yanma odasını büyüttüğünüzde daha çok güç/itki elde edersiniz. (Türbojet, türbofan motorlarda lbf itki, türboşaft ve türboprop motorlarda HP güç)
Çap büyüdükçe motor içerisinde dönen fanların ve bıçakların boyutlarıda büyüyecek, ağırlıkları da artacak ve de bunların üzerindeki etkin merkezkaç güç ve streslerde artacaktır. Dolayısıyla bu parçaların yapımı için gerekli ince mühendislik ve metalürji teknolojisi de çok daha hassas bir hale gelecektir. Buna bir de daha yüksek çalışma ısılarını eklerseniz işin zorluğu ve de fiyat farklılıkları izah edilmiş olur.