X-59 Süpersonik Jet

Süpersonik Jet Bu Sene Havalanacak

NASA ve Lockheed Martin'in üzerinde çalıştığı X-59 Süpersonik jetinin havalanmasına az bir zaman kaldı. Low-Boom Flight Demonstrator programı kapsamında 2016 yılında jet için çalışmalara başlandı. 2020'nin sonunda platformun havalanacağı belirtilirken, 2022 yılında ise test uçuşlarına başlanılması hedefleniyor.



Uçağın, istenen sürate ulaştırılmasıyla birlikte oluşacak gürültüsünün azaltılması için çeşitli testlere tabi tutulacağı açıklandı. Üç fazda tamamlanması planlanan platformun aşamaları şöyle: İlk faz inşa, ikinci faz test ve sertifikasyon süreci, son faz ise jetin çıkaracağı seslere karşın insanların tepkisini gözlemleyecek bir testten oluşuyor.

https://www.c4defence.com/Gundem/supersonik-jet-bu-sene-havalanacak/9328/1

Kuralları yeniden yazacak: Karşınızda NASA'nın süpersonik uçağı X-59

Altı yılın ardından (nihayet) görücüye çıkıyor: Görevin adı QUESST
Mashable Türkiye   09 Ocak 2024



Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı NASA, QUESST misyonunun temel taşı olan süpersonik uçağını 12 Ocak Cuma günü Kaliforniya çölündeki hangarından çıkarmaya hazırlanıyor.

Bu büyük an için sabırsızlanıyoruz zira bu deneysel uçak üzerinde tam altı yıldır çalışılıyor. Ve şayet görev başarılı olursa X-59 sonik patlama olmadan sesten hızlı bir uçuş gerçekleştirecek.


GIF: NASA

Yaklaşık 30 metre uzunluğundaki uçak sadece 4,27 metre boyunda ve yandan bakıldığında bir iğne gibi görünüyor. Tek motorlu jet 55,000 feet (16,764 metre) seyir irtifasına sahip olacak.

Deneysel uçağı geliştirmek için NASA ile iş birliği yapan Lockheed Martin'e göre, uçak yalnızca 75 PLdB seviyesinde ses çıkarıyor. Bu da neredeyse bir araba kapısını hafif sertçe kapattığımızda çıkan gürültüye denk geliyor.


Yüksek sesli sonik patlamalar, bir nesne ürettiği ses dalgalarından daha hızlı hareket ettiğinde ortaya çıkıyor. Bu şok dalgaları binalara zarar verebiliyor, hayvanları ürkütebiliyor ve genel olarak çevredeki herkes için epey sıkıntı yaratabiliyor.

Aslında deneysel uçağın ilk uçuşunu 2023 yılında yapması bekleniyordu
Ancak NASA'dan yapılan açıklamaya göre, işler pek planlandığı gibi gitmedi; uçağın bazı sistemlerini entegre etmek ve bilgisayarlarında tekrar eden bazı sorunları gidermek için biraz daha fazla zamana ihtiyaç duyuldu. Ayrıca uçak bir dizi yapısal incelemelerden ve yer testlerinden geçirildi.

İlk X-59 araştırma uçağı yeşili renkte ancak önümüzdeki günlerde tanıtılacak olan uçak kırmızı, beyaz ve mavi renklerde olacak.

QUESST GÖREVİ NEDİR?

NASA'nın QUESST görevi, yüksek sesli sonik patlamalar yaratmadan sesten hızlı uçabilen X-59 adlı deneysel bir uçak projesine odaklanıyor. Yer ve havada gerçekleşecek testlerin ardından insanların çıkardığı sesten nasıl etkilendiği araştırılacak. Uçağın çıkardığı sese verilen reaksiyonlar yasa düzenleyicilerle paylaşılacak. 2027'de tamamlanması beklenen üç aşamalı görev başarılı olduğu takdirde karada süpersonik, yani sesten hızlı uçuş yasağının kaldırılmasına vesile olabilir.

Süpersonik uçaklardan bahsettiğimizde, 2003 yılında son uçuşunu gerçekleştiren süpersonik ticari jet Concorde'dan bahsetmemek mümkün değil. Concorde çevresel kısıtlamalar, verimsiz yakıt tüketimi ve yüksek maliyet nedeniyle yaklaşık yirmi yıl önce emekliye ayrıldı.

Sonik patlamaların yarattığı güçlü şok dalgaları yeryüzündeki camları kırabileceği için süpersonik uçakların sadece okyanus üzerinde seyahat etmesi gerekiyordu. Concorde'un kulakları tırmalayan gürültüsü nedeniyle pek çok şehir şikâyette bulundu. Þu anda biz, yani ticari yolcular sesten daha yavaş uçuyoruz.

Ve işte şimdi geri sayım başladı
Bu sadece QUESST'in 1. fazının başlangıcı anlamına geliyor. Faz 2'de X-59'un sessiz süpersonik teknolojisi ve uçağın gerçek performansı havada test edilecek. X-59'un üçüncü ve son aşaması ise uçağın birkaç ABD şehri üzerinde uçmasını ve bölge sakinleriyle anket yapılmasını içeriyor. Görevin 2027 yılına kadar tamamlanması bekleniyor.


X-59'a yandan bakıldığında bir iğneye benziyor. Fotoğraf: NASA

Þu anda ABD Federal Havacılık İdaresi sivil uçakların Mach 1'i aşan hızlarda seyahat etmesine izin vermiyor. Ancak önümüzdeki birkaç yıl içinde QUESST görevi sonik çarpmaların yarattığı etkileri test edecek. NASA topladığı verileri yasal düzenleyicilere sunacak ve bu da kara üzerinde ticari süpersonik uçuşla ilgili kuralların değişmesine neden olabilir.

Altı yıllık çabanın bir ürünü olan X-59'un ilk uçuşunu görmek için biraz daha beklememiz gerekiyor. Ancak lansmanı 12 Ocak Cuma'yı 13 Ocak Cumartesi'ye bağlayan gece NASA Plus'tan izleyebilirsiniz.

https://tr.mashable.com/nasa/12084/kurallari-yeniden-yazacak-karsinizda-nasanin-supersonik-ucagi-x-59