Çin - Tayvan Anlaşmazlığı

Çin'den ABD'ye 'jet' yanıt

ABD Başkanı Joe Biden'ın, Çin'in Tayvan'a saldırması halinde ABD'nin askeri karşılık vereceğini açıklamasının ardından, iki ülke arasındaki gerginlik artarak sürüyor.
01.06.2022 - 07:00



Nitekim önceki gün, Çin'e ait 30 savaş uçağının, Tayvan'ın hava savunma sahasına girerek taciz uçuşu gerçekleştirdiği bildirildi. Çin Halk Kurtuluş Ordusu'na ait uçakların, Tayvan'ın "hava savunma tanımlama bölgesinin" (ADIZ) bir parçası olan Pratas Adaları'nın kuzeydoğusundaki bölgede uçtuğu kaydedildi.


Çin'in hamlesi, Ocak ayından beri en büyük ihlal olurken, ABD'li bir yetkilinin mevcut tansiyonu görüşmek amacıyla Tayvan'ı ziyareti sırasında meydana gelmesi dikkat çekti. Çin Dışişleri Bakanlığı, Washington'un Pekin yönetimini hedefleyen açıklamalarının ardından, "Çin'e yönelik saldırılar, ABD'nin yaptıklarını aynen yansıtıyor" ifadelerini kullanmıştı.

https://www.milliyet.com.tr/dunya/cinden-abdye-jet-yanit-6764931

Çin-Tayvan gerilimi tırmanıyor! Onlarca savaş uçağı havalandı, gözler ABD'ye çevrildi



Çin ile Tayvan arasındaki gerilim ABD Başkanı Joe Biden'ın açıklamaları ile zirveye tırmandı. Çin dün 29 savaş uçağı ile Tayvan hava savunma sahasına girerken Tayvan Güvenlik güçleri alarma geçti ve savaş uçaklarıyla füze sistemlerini devreye soktu. Þimdi gözler Tayvan'ı savunma konusunda güvence veren Washington yönetimine çevrildi...

Çin'den havalanan 29 adet savaş uçağının Tayvan'ın hava savunma tanımlama sahası (ADIZ) ilan ettiği bölgeye girmesi ile Tayvan güvenlik güçleri alarma geçti. Çin uçaklarının ihlali sonrası Tayvan savunma jetlerini ve füze sistemlerini devreye soktu.

ONLARCA SAVAÞ UÇAĞI HAVALANDI

Tayvan Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ihlal yapan uçaklar arasında 17 avcı uçağı, altı H-6 bombardıman uçağı, erken uyarı uçakları ve bir adet havada yakıt ihmali uçağının olduğu belirtildi. Bakanlığın yayınladığı haritaya göre, uçaklardan bazıları Pratas'ın kuzey doğusundaki bir bölgede uçtu, bazıları ise Tayvan'ı Filipinler'den ayıran Bashi Kanalı'na ve Pasifik'e uçtu ve geldikleri rotadan Çin'e geri döndüler.

Tayvan savaş uçakları ihlal yapan jetleri uyarmak için havalanırken, Çin savaş uçakları Tayvan'ın füze sistemleri ile izlendi.



"AMAÇLARI TEPKİMİZİ ÖLÇMEK"

Çin'in hamlesi Pekin'in geçen ay 30 uçakla yaptığı ihlal sonrası en büyük ihlal olarak kayıtlara geçti. Tayvan, Çin'in sürekli yaptığı ihlallerin arkasındaki nedenin hava kuvvetlerini yıpratmak ve kendilerinin tepkilerini ölçmek olduğunu iddia ediyor.

Geçmişte bu tür hareketlerin ülkenin egemenliğini korumayı amaçlayan tatbikatlar olduğunu iddia eden Çin'den konuya ilişkin henüz bir yorum gelmedi.

BİDEN'IN AÇIKLAMASI İLE ZİRVEYE TIRMANAN GERİLİM

Çin ve Tayvan arasında zaten yüksek olan gerilim ABD Başkanı Joe Biden'ın Tayvan'a in saldırılarına karşı Tayvan'ı koruma sözü vermesi ile zirveye tırmandı. ABD Başkanı Biden'ın kendi ziyaretinin peşinden Illinois Demokratı Senatör Tammy Duckworth başkanlığındaki heyeti Tayvan'a göndermesi soru işaretlerine neden olurken Çin Tayvan'a yönelik tavrını daha da sertleştirdi.

GÖZLER ABD'YE ÇEVRİLDİ

'Tek Çin' politikası kapsamında Tayvan'ı kendi topraklarının bir parçası sayan Çin adayı almak için askeri operasyon seçeneğini sürekli masada tutuyor ve bölgeye yönelik ihlallerini artırıyor. Taipei hükümeti ise barış istediğini ancak saldırıya uğrarsa kendini savunacağını söylüyor.

Tayvan Yasama Meclisi Başkanı You Si Kun, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama ile Çin'in saldırması durumunda ülkesinin süpersonik seyir füzelerini kullanmaktan çekinmeyeceğini duyurmuş ve Çin'e gözdağı vermişti.

Washington yönetimi, Çin'in Tayvan'ın kontrolünü zorla ele geçirme girişimine askeri olarak müdahale edeceklerini açıklarken Çin ABD'yi zorbalıkla suçluyor.

Peşe peşe gelen ihlaller sonrası gözler ABD'nin duruma vereceği tepkiye çevrildi.

ABD ÇİN'E KARÞI ASKERİ ÜSTÜNLÜĞE SAHİP Mİ?

ABD Başkanının Tayvan'a verdiği açık güvenlik garantisi son günlerin en çok konuşulan konularından birisi. Peki Amerika, Başkan Biden'ın vaat ettiği gibi Tayvan'ı koruyacak askeri üstünlüğe sahip mi?

Askeri analistler ABD donanmasının mevcut tehdit göz önüne alındığında, Çin ve Rusya gibi rakiplerle savaşmanın potansiyel zorluklarını karşılayacak kadar hızlı büyümediğine dikkat çekiyor.

Çin son olarak 2018 yılında Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'na 120'den fazla savaş gemisi ekledi. Analistler böyle bir güce karşılık ABD'nin en az 355 gemiye sahip olması gerektiğini vurguluyor.

Çin donanması son dört yılda gücünü daha da artırdı. Çin hükümeti uçak gemileri, silahlı yüzey gemileri ve birkaç denizaltının dahil olduğu büyük bir filo inşa etti. Eleştirmenler Çin'in aksine ABD'nin filo sayılarını ve gemi üretimini azalttığına dikkat çekiyor.

https://www.hurriyet.com.tr/dunya/cin-tayvan-gerilimi-tirmaniyor-onlarca-savas-ucagi-havalandi-gozler-abdye-cevrildi-42088671

Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin, egemenlik iddiasında bulunduğu Tayvan'ı ziyaret etmesi halinde askeri karşılık verebileceği uyarısında bulundu.

Savunma Bakanlığı Sözcüsü Albay Tan Kıfey, yaptığı açıklamada, Çin tarafının Pelosi'nin Ada'yı ziyaretine karşı olduğunu birçok kez dile getirdiğini, ABD'den Tayvan'ın bağımsızlığı desteklemeyeceğine ilişkin taahhüdüne uymasını beklediklerini belirtti.

Çin ordusunun herhangi dış müdahale ve Tayvan'ın bağımsızlığına yönelik plan karşısında ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumaya kararlı olduğunu vurgulayan Sözcü Tan, "Pelosi Tayvan'ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak." dedi.



Tan, olası ziyaretin "tek Çin" ilkesini ve Çin-ABD diplomatik ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'nin hükümlerini ciddi şekilde ihlal edeceğini, iki ülke ve iki ordu arasındaki ilişkilere zarar vereceğini ve Tayvan Boğazı'nda gerilimi artıracağını savundu.

Tan'ın sözleri, Çinli yetkililerin Washington ile özel görüşmelerinde, Pelosi'nin ziyareti halinde "olası askeri karşılığı" da gündeme getirdiklerine dair iddiaları doğruluyor.

İngiliz Financial Times gazetesi, önceki gün yayımladığı haberde, Çinli yetkililerin, Pelosi'nin, Tayvan'ı ziyaret etmesi halinde, "askeri karşılık" dahil sert tepkiler verebileceğini ifade ettiği ileri sürmüştü.

ABD PELOSİ'NİN UÇAĞININ ENGELLENEBİLECEĞİ ENDİÞESİNİ TAÞIYOR

Haberde Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, olası riskler nedeniyle ziyarete karşı olduğu, ABD ordusunun Çin savaş uçaklarının Pelosi'nin uçağına müdahale ederek Ada'ya inmesini engellemeye çalışabileceğinden endişe ettiği iddiası aktarılmıştı.

Sözcü Cao, dünkü basın toplantısında konuya dair sorulan soruya verdiği yanıtta, "Her tür olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, güçlü ve kararlı karşı tedbirler alacağız." diye konuşmuştu.

ZİYARET İPTAL EDİLMİÞTİ

82 yaşındaki Pelosi'nin nisan ayında Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.

Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olacak. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.

ÇİN-TAYVAN UYUÞMAZLIĞI

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.



Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor.

Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

https://www.haber7.com/dunya/haber/3244997-gerilim-yukseliyor-abdye-askeri-tehdit-cok-sert-uyari

Anlık 350 bin kişi takip ediyor! Muhtemel rota yeryüzünün en tehlikeli noktası  >>  https://www.milliyet.com.tr/dunya/anlik-350-bin-kisi-takip-ediyor-muhtemel-rota-yeryuzunun-en-tehlikeli-noktasi-6800645

Çin'in Tayvan'ı gerekirse güçle ele geçireceği söylemleri yeni bir durum değil. Daha önce Çinli askeri yetkililer adanın 2020'ye kadar ele geçirileceğini söylüyorlardı ancak böyle bir şey gerçekleşmedi. Mevcut durumda Çin hükümeti ABD ile gerilimi sonuna kadar zorlayacaktır. Ancak bir çatışma ihtimali düşük.

Çin-Tayvan meselesi biraz uzunca bir konu.

Ancak konunun  Çin'in (Mao Zedong yönetimi) ABD ile 1970'lerde anlaşması sonucu Pekin hükümetini Tek Çin'in (Çin+Tayvan) mutlak ve tek temsilcisi olarak kabul etmesi olayların başlangıç noktasıdır. Öncesinde Tayvan resmi adıyla Çin Cumhuriyeti bugünkü Anakara Çin (Çin Halk Cumhuriyeti) ve Tayvan'ın tek meşru temsilcisiydi. Çin-ABD anlaşması sonucu Tayvan'ın BM'de tarafından kabul edilen bu temsilci vasfı kaldırıldı ve Çin Komünist Partisi'nin iktidarda olduğu Pekin hükümeti tek meşru temsilci oldu. Ancak o dönem Anakara Çin'in ekonomik, askeri ve siyasi olarak zayıf durumda olması Tayvan'ın gerekirse güç kullanılarak Anakara Çin ile birleştirilmesi fikrini uzak bir ihtimal olarak düşündürdü. Aradan geçen süre zarfında Tayvan'daki iki farklı siyasi parti Çin ile Tayvan'ın ilişkilerinde gerilimin yükselmesi veya düşmesinde rol oynadı. Bunlardan Guomintang (Çin Milliyetçi Partisi), Çin ile yakın ilişkileri savunan bugünkü Tayvan'ın da kurucusu olan partidir.

Diğeri ise Demokratik İlerleme Partisidir ve bugünkü Tayvan'ın lideri Tsai Ing-wen'ın mensup olduğu partidir. Guomintang Çin ile bir şekilde birleşmeşini, Demokratik İlerleme Partisi ise Tayvan'ın bağımsız bir ülke olmasın savunuyor.

Tsai iktidara gelene kadar diyalog söylemlerini öne çıkaran Pekin hükümeti, Tsai'dan sonra askeri güçle birliği sağlama söylemine ağırlık verdi. Tabi bunda Çin'in son 20 yılda yakaladığı ekonomik büyüme, askeri teknolojik kapasitesinin artışı vs nin de önemi büyük.

Çin'in Tayvan'ı toprak bütünlüğünü sağlama söyleminin dışında bazı sorunlar da Pekin hükümeti açısından bu birliği sağlamayı zorunlu kılıyor.

Birinci sebep coğrafi sıkışmışlık. Elinize Google Map'i alıp baktığınızda Japonya, Kore Yarım adası, Tayvan, Endonezya, Filipinler vs yani Kuzeydoğu Asya'dan Güney Asya'ya doğru bir adalar silsilesi görülüyor. Bu adalarda bulunan ülkelerden G. Kore ve Japonya tamamen ABD müttefiki. Endonez, Filipinler, Malezya ise döneme göre hareket eden, Çin'e bağımlı ve Çin tehdidi altında olmaktan rahatsız olan ancak böyle bir tehditle yaşamak durumunda olan ülkeler. Çin'in daha geniş coğrafyalara açılabilmesi için öncelikle Tayvan'ı alarak bir sıçrama tahtası olarak kullanması sonrasında ise bölgedeki ABD müttefiklerini ve muhiplerini sindirmesi gerekiyor.

İkinci sebep siyasi. Çin, Mao'dan bu yana Çin Komünist Partisi tarafından yönetiliyor. ÇKP dışında kağıt üstünde birkaç tane başka parti olsa da bunlar da sadece ÇKP'yi desteklemek kaydıyla varlar. Yani ülke 1949'dan bu yana tek parti tarafından yönetiliyor. ÇKP'nin iddiası ÇKP olmazsa Çin refaha ulaşamaz, parçalanır vs. Fakat yanı başında Tayvan ki onlar da has Çinlidir bu arada, demokrasiyle çok partili sistemle yönetiliyor. Bu durumu ÇKP rejime karşı tehdit olarak algılıyor.

Üçüncüsü ise ekonomik, Güney Çin Denizi günde yaklaşık 200 bin ticaret gemisinin geçtiği, hidrokarbon vs doğal kaynaklarca bol bir yer. Çin buranın yüzde 80'inde hak iddia ediyor. Buranın korunabilmesi ve Hint Okyanusundan başlayarak, Malakka Boğazı, Güney Çin Denizi, Tayvan Boğazı ve Doğu Çin Denizi'ni kontrol etmenin yolu Tayvan'dan geçiyor. Zira Tayvan'ın Çin'in en güneydoğu yani coğrafi olarak Tayvan'a en yakın olan eyaleti Fucien'e uzaklığı 120 kilometre civarında. Bu deniz ticaret yolunu da kontrol etmek Tayvan'ı ilhakın ekonomik nedenlerinden. Diğer yandan burası Çin'in kurmaya çalıştığı Kuşak ve Yol Projesinin deniz ayağını oluşturuyor.

Þimdilik bu kadar. Vakit olunca güncel gelişmelere değinirim.

Çin/Nüfus
1,402 milyar (2020)      Yüzölçümü :9.596.961 km2               Gayri safi yurt içi hasıla  :  $19,2 trilyon


Tayvan/Nüfus
23,57 milyon (2020)     Yüzölçümü: 36.197 km²                     Gayri safi yurt içi hasıla  :  $1,4 trilyon

Pelosi'nin uçağı Tayvan'a indi ... Herkes dağılabilir... Çin madara oldu...

Çin kağıttan kaplanmış. Yok yaklaşan uçağı vururuz, yok savaş sebebi sayarız deyip durdular, Pelosi'nin uçağı indi, kınamakla geçirdiler, Kuzey Kore gibi denize füze atarak göstermelik şov yaptılar.

Kısaca Çin'in totosu yemedi ABD'ye bir şey yapmaya.

Bı dünya savaşı, bı nükleer savaş bile çıkartmadı şerefsizler.